Коммуникация жүйесі түсінігі. Маркетингтік коммуникациялар даму кезеңдері. Маркетингтік коммуникация үрдісінің үлгісі, оның элементтері.

Маркетингтік коммуникация – тұтынушыларғаықпалетумақсатындатауарларменкөрсетілетін қызметтергесұранысты қалыптастыружәнеынталандыруғабағытталғаншараларжүйесі. Экономикалық әдебиеттердемаркетингтіккоммуникация ұғымының «тауардыжылжыту»дегенсинониміжиікездеседі.

Маркетингтік коммуникацияның мынадай түрлері бар:

Кейбір авторлар коммуникация түрлеріне тікелей маркетингті, сонымен қатар көрмелермен жәрмеңкелерді жатқызады. Қазіргі жағдайдатікелей маркетинг тауарлардытаратуарнасыретіндежекемағынағаиеболыпотыр.

Тауарды сырт пішіні, оның түрі, түсі, буып-түюі, орауы дакоммуникациялық қызметатқаруы мүмкін.

Коммуникациялардың жекежәнежекеемесарналарыбар. Жекекоммуникацияарнасы (немеседақпырт арнасы) – бұл адамдардың жүзбе-жүз, телефон жәнехат алысу арқылы өзара қатынасуы. Мұндайарнадағы қатынастаркеңес берушілер, достар, әріптестер, көршілерарқылыжүреді. Қымбаттауарлардысатып алу кезінде осындай арнаның маңызызор. ЖекеемескоммуникацияарнасынаБАҚ арқылытаратылатын хабарларжәнеарнайышаралар (баспасөз-конференциясы, таныстыру рәсіміжәнет.б.) жатады. Осыекікезеңдіккоммуникацияпроцесінделидердің пікірімаңыздырөлатқарады, сондықтандажарнаманысоларға қарайбағыттаукерек. Тиімдімаркетингтіккоммуникацияны құру үшінмақсаттыаудиторияны, сонымен қатартұтынушылардың біліктілігі мен тәжірибесінбілу қажет. Мамандарнақты қандайаудиториянытартукеректігінжәнеондағытұтынушылардың реакциясынбіліпотыруы қажет. Тауардынарықтажылжытуғабөлінген қаражатанықталғаннанкейінфирмаоныжылжытунысандарына қалайбөлукеректігін шешіп, кешенді бағдарламажасалуытиіс.

Маркетингтегі коммуникация тұтынушыларға ықпал ету мақсатында тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге сұранысты қалыптастыру мен ынталандыруға бағытталған шаралар жүйесі.

Коммуникацияның жеке және жеке емес арналары бар:

Жеке коммуникациялық арналар – бұл адамдардың жүзбе-жүз , телефон немесе хат алысу арқылы өзара қатынасуы.

Жеке емес коммуникациялық арналар – БАҚ арқылы таратылатын хабарлар және арнайы шаралар.

Маркетингтік коммуникацияның мынадай түрлері бар:

жарнама;

өткізуді ынталандыру;

жеке сату;

қоғаммен байланыс – паблик рилейшнз (PR);

тікелей маркетинг.

2) Өнімді жылжыту бюджетін есептеу әдістері:

Мүмкіндіктерге орай анықтау әдісі - бірінші өндіріске қажетті қаражат бөлінеді, содан қалғаны жылжыту мақсаттарына жоспарланады.

Өсім әдісі – бюджет алдыңғы өткен мезгілдердегі келіп түскен түсімнің көбею, немесе азаю пайыздарын есепке ала отырып бекітеді.

Бәсекелестермен теңдестік (паритет) әдісі – бұл әдіс бәсекелестердің маркетинг шығындарын ескеруді талап етеді.

Сатудан түсетін үлес – ең танымал әдіс. Бюджет көлемі откен жылғы немесе келешекте болатын өткізу көлемінің белгілі бір пайызы арқылы анықталады.

Мақсаттар мен міндеттер әдісі – нақты қалыптасқан мақсаттар мен міндеттер жүйесін анықтауды және оларды жүзеге асыратын ресурстарды есептеуді қажет етеді.

Инвестиция қайтарымдылығы – маркетингтің әр түрлі шараларына кеткен шығындарының пайдасы есептеледі.

61. Маркетингтік коммуникациялардың мынадай түрлері бар :

1) Жарнама – БАҚ арқылы жүзеге асырылатын қандай да бір тауардың , фирманың пайдасына үгіттейтін ақылы түрдегі жоспарланған хабарламаларды жеткізу.(сату орнындағы ж/р,эмблемалар мен логотиптер, бейнежазбалар т.б)

2) Өткізуді ынталандыру – тауарлар мен қызметтерді сатуды ынталандыртын шаралардың кешені.( лотореялар , жәрмеңкелер, көрмелер,сыйлықтар,жеңілдіктер қолайлы несиелер)

3)Қоғаммен байланыс PR – бұл ұйым мен қоғам арасындағы өзара ұғысу, оң қарым-қатынас құру және оны қолдауға бағытталған, жоспарланатын шаралар. (семинарлар, демеушілік, жариялынымдар, қайырымдылық)

4)Жеке сату – тауарды сату мақсатында тұтынушылармен жеке дара байланыстың орнатылуы.(таныстыру рәсімдері,жәрмеңкелер мен сауда қойылымдары, үлгілер)

5)Тікелей маркетинг – негізінде өзара қарым қатынас пен пайда табу мақсатын көздейтін тікелей байланыс орнататын маркетингілік коммуникацияның түрі.(почталық маркетинг,электрондық сатылымдар,телемаркетинг) .

Оғаммен байланыс PR – бұл ұйым мен қоғам арасындағы өзара ұғысу, оң қарым-қатынас құру және оны қолдауға бағытталған, жоспарланатын шаралар.

PR технологиясының заманауи түрі АҚШ пен Францияда жасала бастаған.

1945-65 жылдары PR менеджмент бағыты бойынша бөлек дами бастады.1965 жылдан бастап АҚШ университеттері бакалавр түлектерін босата бастады.

1) Қоғаммен байланыс PRміндеттері:

баспасөзбен байланыс орнату және оны үзбеу

паблисити

корпоративтік коммуникациялар

лоббизм.

кеңес беру

PR әдістері:

БАҚ пен байланыс

Баспасөз конференцияларын ұйымдастыру

Баспа өнімдері

Кино және сурет қорлары

Сөз сөйлеу

Жарнама

Тауарды таныстыру

Демеушілік

Фирмалық стиль

63. Өткізуді ынталандыру- тауарлар мен қызметтерді сатуды ынталандыратын шаралардың кешені. Жарнамаға қарағанда нарыққа қысқа мерзімді әсер ету шарасы, басқа жылжыту түрлерімен салыстырғанда оның нәтижелері тез байқалады.

Өткізуді ынталандырудың ерекшеліктері:

-Сатулардың қысқа мерзімді өсуіне әкеледі

-Тұтынушыға жеңілдіктер ұсынып, сатып алуға ықыластандырады

-Шұғыл сатып алуға нақты ұсыныс жасауымен ерекшеленеді

Өткізуді ынталандырудың түрлері:

өзінің сауда қызметкерлерін ынталандыру

делдалдарды ынталандыру

тұтынушыларды ынталандыру

Өткізуді ынталандыру бағдарламалары : жеңілдіктер бағдарламасы , сервистік қызметтер ,байқаулар, маркетингтік қорлар,

Сейлз промоушн (өткізуді қолдау) - лотореялар , жәрмеңкелер, көрмелер,сыйлықтар,жеңілдіктер қолайлы несиелерт.б.

64.Тұтынушыларды ынталандыру әдістері : сыйлықтар , купондар, жеңілдіктер, байқаулар, несие, тауарды таныстыру, ақшаны қайтару кепілдігі, тауар орамасы, лотореялар сыйлықтар, тегін үлгілер.

Делдалдарды ынталандыру әдістері : тауарларды тегін беру, арнаайы жеңілдіктер, өткізуді ұйымдастыру бойынша байқаулар, ақпаратпен қамтамасыз ету және сатушыларды оқыту,бірлесіп жарнама жүргізу.

65.Тікелей маркетингке ұсыныстарды пошта арқылы жіберу,каталогтарды, телемаркетингтерді, тауар тапсырысын, интернет немесе электрондық пошта арқылы тарату.

Интегративтік тікелей маркетинг тұтынушылар көзқарасын жағымды етіп, пайданы арттыру үшін қолданылатын,бірнеше кезеңнен тұратын маркетингтік амалдар.????

66. Жарнама- қаржыландыру көзі анық көрсетілген , БАҚ арқылы жүзеге асатын , тауар мен қызметті жылжыту нысаны.

Жарнаманың мәні оның қоғамдық,экономикалық, маркетингтік және коммуникациялық рөліне байланысты.

Қоғамдық рөліне: адамдардың санасы, пікірлері мен мінез-құлқына әсерін тигізуі.

Экономикалық рөліне: сұраныс пен ұсынысты қалыптастыру, бәсекелестіктің пайда болуы, инвестициялар тарту, өткізу нарығын кеңейту т.б.

Жарнаманың коммуникациялық рөлі дегеніміз өнім туралы ақпарат беріп қана қоймай, оның тұтынушы санасында әлдебір бейне ретінде қалыптасуына әсер етеді.

Жарнаманың маркетингтік рөлі тауар сұранысының , өткізу көлемінің және пайданың өсуіне әсер етеді.