Ауадағы зиянды қалдықтардың таралуын есептеу және санитарлы-қорғау аумағының класын таңдау

Мір тіршілік қауіпсіздігі бөлімі

Ақтөбе қаласындағы электр энергиясын қосымша көтеру қажет болғандықтан ЖЭО-ын жаңарту көзделген болатын. Сол мақсатта, бизнес-жоспар бойынша, №3 Р-14-29\10 типті шығыр қондырғыны ПТ-29/35-3,0/1,0 типті шығыр қондырғыға ауыстыру жолға қойылды. Соның көмегімен электр қуатын 30-35 МВт-қа көтеру көзделген. Бұл жоспарды іске асырумен қала халқының энергияға қажеттілігін қамтамасыз етеді. Сондықтан осы жобаның ішінде экологиялық жағын да қарастыруды жөн көрдім.

Дипломдық жұмыстың тақырыбы негізінде, яғни Ақтөбе ЖЭО-ын жаңартудың жоспарына сәйкес өмір тіршілік қауіпсіздігі бөлімінде:

1. шығыр цехындағы шу көздері және оның адам ағзасына әсері

2. жағылатын отыннан ауаға тасталатын шығарындылар жайында сөз болады.

ЖЭО-да бірнеше дірілдеткіш көздері мен қарқынды шу көздері бар. Шу және дірілдеткіш адамды шаршатады, жұмыс қабілеттілігін төмендетеді және еңбек өнімділігін төмендетеді, ал ұзақ уақыттылығы адам организмінің ауруына әкеп соғады, сондықтан шу мен дірілдеткішті төмендету жұмыс орындарда ең бір басты мәселе болып табылады.

Шуды төмендету үшін келесі шаралар қолданылады:

а) шудың пайда болу себептерін анықтау;

б) шу көздерін төмендету, машиналардағы және жабдықтың ақауларын шестерндерде төмендету, жұмыс істеу беттерін майлау;

в) дыбысты оқшаулау көмегімен шуды төмендету, ұнтақтау және сыртқы тазалауды резинамен қаптау;

г) санитарлы-қорғау аймағын жасылдандыру және рационалды жобаны өңдеу;

д) жұмыс орнын дыбысжұту материалдар көмегімен акустикалық өңдеу (минералды мақта көмегімен);

е) цехтарда шудан сақтану үшін арнайы дыбыс жиілігін төмендететін құралдарды қолданады.

Мұндай дірілдеткіш әсерлері адамның жүйке жүйелеріне, бұлшықеттеріне, сүйектеріне, көздеріне, құлақ естуіне де кері әсерін тигізеді. Ұзақ уақытты әсер емдеуге келмейтін діріл ауруына әкеліп соғуы мүмкін, онда адам ағзасының физиологиялық қызметтері зардап шегеді. Әсіресе зиянды дірілдегіштер дене жиілігіндегі және ағзасында (6-9 Гц), қолында (30-80 Гц) болады. Дірілдеткіш қалыпты нормалары 120-102 дб орнатылған. Бұл нормалар 4-8 сағат әсер ету уақытына орнатылған, егер 4 сағаттан кем әсер етсе 1,4 есе көбейеді. Дірілден сақтау әсері оны қорғау немесе техникалық себептермен белгілі бір деңгейге дейін төмендету. Дірілге қарсы келесі әдістер қолданылады: айналмалы қалыпты және динамикалық салмақтарды азайту, жүйедегі белгілі нүктелерге қосымша енгізу, сенімді тіректер мен байланыс аралықтарын қолдану; машинадағы барлық байланыстық және өткізгіштік түйіндерді майлау; инерциялық және сенімділік кедергілеу тербелмелі қайратты дірілжұту қондырғысымен жүзеге асыру.

Ауадағы зиянды қалдықтардың таралуын есептеу және санитарлы-қорғау аумағының класын таңдау

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәні мына формуламен табылады:

ΔТ = T_гв – Т_ос =175-23 =152 ⁰С

m –ді табамыз (f<100 болғандағы):

n=1, себебі .

Зиянды заттардың жердегі концентрациясының максималды мәнін табамыз:

SO₂ үшін:

Көздерден шығарылған заттардың аралығы Х_М(м) жердегі концентрациясы С (мг/м³) жағымсыз жағдай кезде метрологиялық шарттагы мәні С_М:

мұнда өлшемсіз коэффициент d келесі формуламен анықталады:

Күл үшін:

NO_X үшін:

Желдің қауіпті жылдамдығында U_M зиянды қоспалардың жердегі концентрациясы С, (мг/м³) атмосферада факел осі бойынша шығарылым көздерінен әр түрлі аралықтағы қоспасы келесідей анықталады

С = S_i C_M

, кезде ≤ 1

, кезде 1≤ ≤ 8

, кезде ˃ 8 F ˃ 1.5

1 Кесте – SO₂ жерлік концентрациясы:

Х	Хm	Х/Xm	S1	Cso2 (күкірт)
	1845,0	0,027	0,004249	0,003760
	1845,0	0,054	0,016378	0,014495
	1845,0	0,108	0,060729	0,053745
	1845,0	0,217	0,207124	0,183305
	1845,0	0,542	0,747723	0,661734
	1845,0	1,626	0,840955	0,744245
	1845,0	2,710	0,578078	0,511599

2 Кесте – NO_X жерлік концентрациясы:

X	Xm	X/Xm	S1	CNo (азот тотығы)
	2952,0	0,016938	0,001683	0,000073
	2952,0	0,033875	0,006578	0,000287
	2952,0	0,067751	0,025116	0,001095
	2952,0	0,135501	0,091272	0,003979
	2952,0	0,338753	0,417042	0,018183
	2952,0	1,01626	0,996242	0,043436
	2952,0	1,693767	0,823045	0,035885

3 Кесте – Күлдің жерлік концентрациясы:

X	Xm	X/Xm	S1	Ck (күл)
	1777,5	0,028129	0,004571	0,006350
	1777,5	0,056259	0,017596	0,024441
	1777,5	0,112518	0,065046	0,090349
	1777,5	0,225035	0,220371	0,306095
	1777,5	0,562588	1,085343	1,507541
	1777,5	1,687764	0,82463	1,145411
	1777,5	2,81294	0,557023	0,773705

C = f(X):

Кәсіпорындағы санитарлы – қорғаныс зона (СҚЗ) шекарасын мына формуламен анықтайды: L=L₀*P/P₀

Мұндағы L_M СҚЗ есептік өлшемі;

L₀(м) – берілген жердегі жергілікті аймақты есептейтін өлшем, мұнда зиянды заттардың концентрациясы ШРК – дан асады.

Р (℅) – бұл қарастырылған румбтағы орташа жылдағы жел бағытының қайталануы;

Р₀(℅)- Роза желдерінің шеңберіндегі бір румбтағы жел бағытының қайталануы.

L(SO2)=1000 L(NOx)=1000 L(күл)=953.5

Күл үшін

L_С =953.5*12/12.5= 9,15

L_СШ=953.5*16/12.5= 12,2

L_Ш=953.5*10/12.5= 7,6

L_ОШ=953.5*8/12.5= 6,1

L_О=953.5*7/12.5= 5,33

L_ОБ=953.5*8/12.5= 6,1

L_Б=953.5*14/12.5= 10,67

L_СБ=953.5*25/12.5= 19,07

SO₂ үшін:

L_С =1000*12/12.5=9,6

L_СШ=1000*16/12.5=12,8

L_Ш=1000*10/12.5=8

L_ОШ=1000*8/12.5=6,4

L_О=1000*7/12.5=5,6

L_ОБ=1000*8/12.5=6,4

L_Б=1000*14/12.5= 11,2

NO_X үшін:

L_С =1000*12/12.5=9,6

L_СШ=1000*16/12.5=12,8

L_Ш=1000*10/12.5=8

L_ОШ=1000*8/12.5=6,4

L_О=1000*7/12.5=5,6

L_ОБ=1000*8/12.5=6,4

L_Б=1000*14/12.5= 11,2

L_СБ=1000*25/12.5= 20

4 Кесте – Желдер розасы

	Күл	SO2	NO
С	9,15	9,6	9,6
СШ	12,2	12,8	12,8
Ш	7,6
ОШ	6,1	6,4	6,4
О	5,33	5,6	5,6
ОБ	6,1	6,4	6,4
Б	10,7	11,2	11,2
СБ	19,1

5 Кесте – Санитарлы қорғаныс зонасы

	Күл	SO2	NO
С	5,33	5,6	5,6
СШ	6,1	6,4	6,4
Ш	10,7	11,2	11,2
ОШ	19,1
О	9,15	9,6	9,6
ОБ	12,2	12,8	12,8
Б	7,6
СБ	6,1	6,4	6,4

Қорытынды: Бұл бөлімде ауаға таралатын зиянды қалдықтардың концентрацияларын есептеп, график бойынша түйіндедім. Және де шудың алдын алу жолдарын сөз еттім.