Орталық жүйке жүйесі
1. Қызыл ядро мен қара субстанцияның функциялары қандай? Децербрациялық ригидтілік деген не? +
ортаңғы мидың сұрғылт заты: 4 төмпешік, қара зат, қызыл ядро, ІІІ және IV жұп ми жүйкелерінің ядролары торлы құрылымнан тұрады.
Қызыл ядро ОЖЖ және мим қыртысымен тығыз байланысты. Ол қаңқа еттерінің тонусын реттейтін қозғ орт-ғы егер мысықтың ми бағанын қызыл ядродан төмен кессе децеребрациялық региттілік белгілері пайда болады: (құрысу) барлық қаңқа еттері әсіресе жазылу еттері ширығып қатаяды. Сондықтан мысық басы қақшып шалқаяды; жотасы созылып, тікірейе сіресіп қалады, құйрығы тік көтеріледі. Мысықта мұндай құбылыс қызыл ядромен жұлынды қосатын жол Манаков бұдағы (руброспиналдық) бұзылса да болады. Артқы мидағы Дейтерс ядросы бұған қарамак-қарсы қ/аАдамада децеребрациялық меллию қыртысасты ядро қызметі бұз – да пайда болады.
Қара зат нейрондарында қара пігмент көптігінен қара болып көрінеді. Қ: қыртыс және базалдық ядроларда торлы құрылыммен бірге қаңқа әсіресе саусақтардың нақты, нәзік қимылын және тонусын реттейді. Ол – экстрапирамидалық жүйеге кіреді. Электр тогымен қатты тітеркендірсе, шайнау жұту орт бар
Мұнда жолақты денедегідей дофамин түзілуі анықталған. Бұл жолақты денемен байланысты бұзылса Паркинсон ауруы болады.
2. Афференттік және эфференттік импульстардың интеграцясы есебінен спинальдық α-мотонейрондар мен бұлшық еттердің тонусын реттеу қалай іске асырылады? +
Белла – Мажанди бойынша жұлын 43 см, 30 гр жұлынның артқы түбірі афференттік, алды эфференттік талшықтардан тұрады. Адам жұлынында 13,5 млн нейрон болады: 97% сезгіш, аралық 5% қозғалтқыш қозғалтқыш нейрондардың альфа және гамма түрі сұр заттың алдында орналасқан.
Альфа мотонейрон ең үлкен жасуша мұның аксоны адамның бет еттерінен басқа барлық қаңқа еттерімен байланысты тұтас бұлшықеттердің барлық миоциттерімен болатын нейрондар тобын нейронды пұл.. дейміз. Бұл тұтас қозбауы мүмкін гамма мотонейрон альфа мотонейронның тонусын тежеп реттейді. Мотонейрон қозғанда ет ішіндегі қабылдағыш ет ұршығы (интрафузарлық ет) жиырылады. Одан гамма мотонейронға барған серпіністің экстрафузарлық етті жиырып немесе босататын әсерлерге сезімталдығын күшейтеді. Сөйтіп альфа мотонейронның әсерін үдетеді.
Аралық нейрондардың қозумен тежелуді реттеп, көрші сегменттер арасында байланыстарды қалыптастырады.
Сезгіш нейрондардың жұлын ганглиндерінде топталған. Олардың талшығы шыға берісте 2 ге бөлінеді а)қозуды сезгіш нейрон денесіне б)сезгіш нейрондағы көріністі жұлынмен миға апарады.
3. Гипоталамустың гомеостазды , вегетативтік функцияларды, мінез-құлықтың реакцияларды реттеудегі механизміне сипаттама беріңіз.+
Гипотоломус көру төмпешігінің астында орналасқанв2 жұп ядролы құрылым.5 топ преоптик алдынғыортаңғы бүйір артқы
Ол ми сыңары қыртысы лимбиялық жүйу, торлы құрылым, сопақша ми ядромен эфференттік мишық, ішкі ағзалармен аффареттік байланыста болады.
Гипотоломустың орт ядрода симп жүйке жақ бөлімі. Алдынғы ядрода парасимп жүйкенің, ортанғы бядрода зат алмасу ерт орналасқан. Мұндағы сұйықтықтан заттар гипотоломусқа өте алады. Гипотоломус сол арқылы ағзаларды реттеп отырады. Қыртыс және қыртыс асты құрылымдары арқылы ағзаның сыртқы орта құбылысына бейімделуін ұйқымен сергектік кезектесуін реттейді. Гипотоломуста мотивациялау орт бар. М: ортаңғы бүйір ядроларында тойыну орт бар. Оны тіт-се жануар тамақ жемейді. Бүйірдегі ядроларда аштық орт да бар.
Супраоптикалық және паравентрикулярлық ядроларында нейросекреция жасуша бар. Олар релизинг – фактор болу арқылы эндокр бездерді қадағалайды.
Лимбиялық жүйесі арқылы эмоцияны қалыптастырады.
4. Статикалық және статокинетикалық рефлекстердің маңызы неде? Нистагмның көріністері қандай, механизмімен түсіндіріңіз? +
Ми бағаны әсіресе орт және артқы ми түрлі жағдайда бастың дененің кеңістікте алған орнына байланысты еттердің тонусын өзгертіп, дене тепетеңдігін сақтап отырады. Бұл тонустық рефлекстер д-і қаб-ш орнына қарай мойын, кіреберіс, лабиринт рефлекстері б-қ
Тонустық рефлекс статикалық стотакинетикалық болады
Статикалық- кеңістікте дене кейіпін сақтайтын және түрлі жағдайда дене кейіпін өзгертсе, қайта орнына келтіретін рефлекс: жануарларды зорлап жағына жатқызса алдымен басын түзейді, сосын денесін жоғ қаратуы.
Немесе мысықты жоғарыдан лақтырса, түскенде 4 сирағымен тіреледі.
Стотакинетикалық –қимыл шапшаңдығының өзгеруінен пайда болатын сөйтіп кеңістікте дене қалпы, тепе – теңдігін сақтайтын рефлекс 1) шыр айналу 2) лифт рефлекс
А) шыр айналдыру креслода айналдырғанда пайда болады. Бас біртіндеп қимыл бағытына қарсы бұрылып қайта тез қалпына келеді. Бұл нестагм-ырғақты қимыл д-і
Лифт рефлексі- дене тез жоғары немесе төмен түскенгде пайда болады. Тез көтерсе тізе буын бүгіледі, басп ішіне тартады, төмен түссе ұзарады