Сынып оқушыларының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
48. Пәндік нәтижелер бойынша 8-сыныптың соңында оқушылар:
1) синтаксистің тіл біліміндегі орны мен маңыздылығын;
2) сөз тіркесінің өзіне тән белгілерін, тіркесу тәсілдерін ажыратуды;
3) сөздердің байланысу тәсілдерін;
4) сөздердің байланысу түрлерінің ерекшеліктерін;
5) сөйлемнің мағынасына және құрылымына қарай бөлінуінің жолдарын;
6) сөйлем мүшелерінің түрлерін;
7) сөйлемнің бірыңғай мүшелеріне тән белгілерді;
8) төл сөз, төлеу сөз, автор сөзінің ерекшеліктері мен тыныс белгілерін;
9) сөйлемге синтаксистік талдау жасай алуы;
10) жай сөйлемдердің құрмаласу тәсілдерін ажыратуы;
11) құрмалас сөйлем сыңарларын байланыстыратын жалғаулық шылауларды айырып, оларды сөйлеу тілінде еркін қолдана білуі;
12) салаласа, сабақтаса байланысатын құрмаластың түрлерін меңгеріп, оларды қатыстырып мәтін құрай білуі;
13) аралас құрмаластың жасалу жолдарын түсіндіре білуі;
14) құрмалас сөйлемдерге байланысты қойылатын сызықшаны білуі;
15) әртүрлі жанрдағы мәтіндерге мазмұндық-құрылымдық талдау жасай білуі;
16) мәтіндерге кешенді тілдік талдау жасай білуі;
17) мәтіндегі сөздердің байланысын анықтай алуы;
18) мәтіндегі сөздердің стильдік бояуын мәтін ерекшелігімен байланыстырып түсіндіре алуы;
19) мәтіндегі авторлық көзқарасты білдіретін синтаксистік тілдік құралдарды дәйектей білуі;
20) тарихи, ғылыми-көпшілік сипаттағы ауызша және жазбаша мәтін құруда жай сөйлемнің түрлерін шығармашылықпен қолдана білуі тиіс.
Сынып оқушыларының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
49. Пәндік нәтижелер бойынша 9-сыныптың соңында оқушылар:
1) әдеби тілдің нормаларын меңгеруі;
2) стиль түрлері мен түрлі мәтіндерді өз бетімен оқи, түсіне, баяндай және интерпретациялай білуі;
3) сөйлеу мәдениетінің нормалары мен шешендікке қойылатын талаптарды меңгеруі;
4) ұжымдық қатынаста және мәтін түзуде сөз таңдай алуы;
5) мәтін талдауда оқу алгоритмін қолдана білуі;
6) тілдік құралдарды дәлдікпен қолдана отырып, түрлі стильде, жанрда мәтін құрауды білуі;
7) төл сөз бен төлеу сөздің ерекшеліктерін, төл сөздің орналасу тәртібін, тыныс белгілерінің қойылу себебін;
8) бірыңғай мүше, оңашаланған айқындауыш, қыстырма, одағайға байланысты тыныс белгілерінің қойылуын;
9) бастауыштан кейін қойылатын сызықшаны;
10) бірыңғай мүшелерден кейін қойылатын сызықшаны;
11) оңашаланған айқындауыштың сызықшамен ажыратылатын жағдайларын;
12) төл сөз бен автор сөзіне қойылатын сызықшаны;
13) сөйлемді ықшамдап қолдануға байланысты қойылатын сызықшаны;
14) қос нүкте, жақша, тырнақша қойылатын орынды;
15) ауызша және жазбаша қарым-қатынастарда дұрыс сөйлеп, дұрыс жаза білудің шарттарын білуі тиіс.
50. Тұлғалық нәтиже 5-9-сынып оқушыларының:
1) Қазақстан Республикасы Конституциясына құрмет көрсетуінен;
2) тілдің әлеуметтік-қоғамдық мәнін көрсетуінен;
3) тілді ұлттық құндылық ретінде тануынан;
4) жаңа әлеуметтік рөлдерді игеріп, қарым-қатынас мәдениетін көрсетуінен;
5) рухани-адамгершілік, азаматтық-елжандылық өмір салты қажеттіліктерін игеруінен;
6) құндылық ретінде өзі туралы және басқа адамның тұлғасы туралы ұсыныстар жүйесін меңгере білуінен;
7) қоғамдағы өзіндік әлеуметтік мәртебесіне саналы қызығушылығын көрсетуінен;
8) қазақ халқына және Қазақстанда өмір сүріп жатқан басқа да ұлыстардың тарихына, мәдениетіне, салт-дәстүріне және басқа да құндылықтарына құрмет көрсетуінен көрініс табуы тиіс.
51. Жүйелі-әрекеттік нәтижелер бойынша 5-9-сынып оқушылары:
1) нақты жағдаятқа талдау жасап, проблеманың пайда болу себептерін көрсетуі;
2) проблеманы шешуге бағытталған өз әрекеттеріне мақсат қоя отырып, әрекеттің жоспарланған өнімін бағалауы;
3) ұсынылған ақпаратты тапсырмаға сәйкес жіктеп, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын көрсетуі;
4) қойылған міндеттерді шешу үшін іріктелген ақпараттардан қорытынды жасауы;
5) нақты міндеттерді шешу үшін белгілі әрекеттер технологиясын қолдануы;
6) туындаған мақсатқа сәйкес сөйлеу жанры мен мазмұнын анықтауы;
7) қарым-қатынас мақсатына сәйкес тілдік қатынасқа түсіп, мәтін құрауы;
8) көпшілік алдында сөйленетін сөздің құрылымын анықтап, өз ойын мазмұнды әрі әсерлі жеткізе алуы тиіс.