Энергоэкологиялық стратегия

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев өзінің «Жаһандық қоғамдастықты түбегейлі жаңарту стратегиясы және өркениеттер әріптестігі» кітабында: «Барлық адамзат үшін аса өзекті, зәру мәселелері арасында энергоэкологиялық дағдарыс мәселесі, ол теңдестірілген энергетикалық қауіпсіздік құру және қоршаған ортаны сақтау мүмкіндігіне дүдәмал туғызды» делінген.

Осыны ескере отырып, ол 2007 жылы Жаһандық энергоэкологиялық стратегияны әзірлеу және 2012 жылы тұрақты даму бойынша Дүниежүзілік саммитте талқылауды ұсынған.

Қазақстан және Ресей ғалымдары Н.Назарбаев ұсынысын белсенді қолдады және болашақ Жаһандық энергоэкологиялық стратегияның көптеген маңызды тұстарына ғылыми негіздеме әзірледі –он томдық еңбек «2050 жылға дейінгі кезеңге «Өркениет болашағы» жаһандық болжамы». Бұл әзірлемені ғалымдар және мамандар ұжымы жүзеге асырды, оған Қазақ ұлттық табиғи ғылымдар академиясының (ҚазҰЖҒА), «Парасат» Ұлттық ғылыми-техникалық холдинг АҚ, Ресей табиғи ғылымдар академиясы (РЖҒА), ЕурАзЭС Интеграциялық мәселелерді стратегиялық зерттеу институты. Алдын ала зерттеудің барлық циклдары Н.Ә.Назарбаев «ХХІ ғасырдағы жаһандық энергоэкологиялық стратегия» кітабында жалпыланды. Қазақстанның барлық электрстанцияларының белгіленген жалпы қуаты шамамен 19 ГВт электроэнергиясы.

Қуатты пайдалану коэффициенті 37% тең (қажетті деңгейде 70%).

Электр станциясы типі бойынша өндіру келесі түрде бөлінеді:

• ЖЭС (жылу электр станциясы) – 87,7 %;
• КЭС (конденсациялық электр станциясы) – 48,9 %;
• ЖЭО (жылу электр орталығы) – 36,6 %;
• ГТЭС (газды-турбинді электр станциясы) – 2,3 %;
• СЭС (су электр станциясы) – 12,3 %.

Қазақстанда шамамен 70 % электр энергиясы көмірден өндіріледі, 14,6 % – су ресурстарынан, 10,6 % –газдан, 4,9 % – мұнайдан.

170. ЕурАзЭҚ проблемелар

Еуразиялық экономикалық қоғамдастық 2000 жылғы 10 қазанда Астана қаласында халықаралық экономикалық ұйым ретінде Кеден одағына қатысушы мемлекеттердің басшылары қол қойған Еуразиялық экономикалық қоғамдастық (бұдан әрі – ЕурАзЭҚ) құру туралы шартқа сәйкес құрылды.

Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тарау мен қорытындыдан тұрады. Алғашқы тарау - ЕурАзЭҚ – интеграциялық ұйымының құрылуы деп аталады да, мұнда ЕурАзЭҚ ұйымының пайда болуының алғышарттары, оның қызметінің негізгі бағыттары, сонымен бірге ЕурАзЭҚ экономикалық форумы қарастырылады.
Екінші тарауда Қауымдастықта іске асырылған жобаларжәне қызметіндегі негізгі мәселелер, атап айтқанда, энергетика нарығын қалыптастырудағы, валюта-қаржылық интеграцияны дамытудағы мәселелері, сондай – ақ Қазақстанның ЕурАзЭҚ елдерімен сауда байланыстарының қазіргі жағдайы талданады.
Қазақстан мен ЕурАзЭҚ елдерінің даму перспективалары жұмыстың үшінші тарауында қарастырылады да, осы тарауда Қазақстан мен ЕурАзЭҚ елдері арасындағы байланыстарды дамытудың негізгі басымдықтары мен қарым-қатынастарды нығайту үшін қандай шаралар жасау керектігі ұсынылады.

КСРО құлағаннан кейін құрылған жаңа тәуелсіз мемлекеттердің қалыптасу сатысы бір-біріне қарама-қайшы екі тенденциямен белгіленді. Бір жағынан, қайта құрылған елдер өзінің суверинитетін жылдам бекітуге ұмтылса, екінші жағынан олар КСРО кезеңінде қалыптасқан экономикалық байланыстарын сақтап қалуға тырысты.
Алғашқы уақытта бірінші тенденция биіктеп тұрды. Бірақ мынадай фактор өзінің жағымсыз жағын көрсетті. Сол кезеңде билеп тұрған Ресей элитасы бұрынғы кеңес республикаларының тағдырларына қамқор жасап, өздеріне салмақ түсіруді қаламады, ал оның ТМД бойынша серіктестерінде «ресейлік ұлы державалық көңілдің» қайырлуына қатысты қорқыныштары болды. Бір-бірінен нақты көмек таба алмаған және «еркін жүзуде» қалған ТМД елдері алыс шетелдерден жаңа экономикалық серіктес іздеумен белсенді түрде айналысты. Бұл талпынысқа несие алу үшін және басқада қаржылық көмектерді беруге мүмкіндік беретін халықаралық экономикалық және қаржылық институттар үн қатты. Бірақ, бұл көмектің масштабы мен шарттарын жақындағы қарастыру күткендегі нәтижеден алыс екендігін көрсетті. Экономикалық зерттеу интеграцияға біргіп, дамып келе жатқан мелекеттерді обьективті түрде кері тартып тұрған тағы бір факторды атайық, ол- жаһандану. Әлемде планета халықтарының «алты миллиард», дамыған елдерде тұратындар және «қалған барлығы», перспективсіз елдерге бөлінуне қарсылар да бар. Мұндай бөлінуде көп елдер экономикалық даму мүмкіндігінен айырылып, цивилизация қақпасында қалу арқылы тәуекелге барады. Халық осы тенденцияға бірден-бір қарсы әрекет – тиімді аймақтық бірлестік құру екенін түсіне бастады.
Посткеңестік кеңістік елдерінің ұлттық қауіпсіздіктерін де еске алайық. Бір қарағанда қауіпсіздік экономикалық интеграцияға тікелей қатысы жоқ сияқты. Бірақ аймақтық және жаһандық қамтудағы күрделі сұрақтарды оңай шешетін негізді дәл сол экономикалық интергация қалыптастыратынына өмір куә. Барлық осы факторлар жаңа тәуелсіз мемлекеттерді бір-біріне қарап, тығыз экономикалық әрекеттесунің жолдарын белсенді түрде іздеуге себепші болды.