Рулдік басқарылымдағы жүктемелер

Рулдік механизмдер

Рулдік механизм«Червяк пен сектор», «Червяк пен бүйірлік сектор» сурет. 8а/.

Сурет.8 Червякті рулдік механизмдер

мұндағы - сектордан бөлінген тісті дөңгелек саны;

- червяктың ену саны.

Рулдік механизм «Глобоидальды червяк пен ролик» (сурет. 8 б).

Рулдік басқарылым

Беріліс саны

1.Рулдік механизмнің беріліс саны

Автомобилдердің рулдік механизмінің беріліс саны:

где - сектордан бөлінген тісті дөңгелек саны;

R₁- сектордың бастапқы шеңберлік радиусы;

t - сектордың бастапқы шеңбері бойынша қадамы;

R₂- глобоидтың бастапқы жазықтығын құрайтын доға радиусы;

Z₁- червяктың ену саны.

Рулдік механизм « Винт – шарикты гайка - рейка - сектор» (сурет. 9).

мұндағы h - винт қадамы.

Сурет.9. Рулдік механизм « Винт - шарикты гайка - рейка - сектор»

Рулдік жетектің беріліс саны /рычаг иіндерінің қатынасы/

мұндағы λ_с - рулдік сошка иінінің ұзындығы;

-бұрылыс жұдырықшасы рычагының иінінің ұзындығы.

3.Рулдік басқарылымның беріліс саны

Рулдік басқарылымдағы жүктемелер

Бір остің дөңгелек бұрылуына кедергі моменті

мұндағы G_к – тіреулік жазықтыққа басқарылатын дөңгелектерден жүктеме;

φ₀ – ілінісу коэффициенті;

Р_ш– шинадағы ауа қысымы.

Дөңгелектің бұрылуына әсер /есептік/

мұндағы R_к – рулдік дөңгелек радиусы.

Ең шеткі жағдайдан келесі жағдайға дейін рулдік дөңгелектің толық айналу саны төртеу, ал жүк машиналары үшін алтыдан аспау қажет. Бұрылу кезіндегі рулдік дөңгелектегі әсер 60 -400 Н шегінде болуы қажет,асфальтты бетонды қабатты жолмен қозғалғанда әсер 60 Н аспау қажет.

Сонымен бірге есептеу кезінде шартты түрде жүргізушінің әсерін келесідей деп алуға болады: Р_y =400 Н жеңіл автомобилдер үшін, ал 700 Н жүк автомобилдеріне.

Рулдік білік.

Айналу кернеуі

мұндағы D, d – сыртқы және ішкі білік диаметрлері.

[ ] 100 МПа дейін

Бір метр ұзындыққа бұрылу бұрышы градуспен

мұндағы G = 85 ГПа , [θ] 5+8 %

Білік материалы: сталь 20 (ЗИЛ), сталь 45 (МАЗ).

Біліктің аса қатаңдығы демпфирлеу қасиетін төмендетеді, ал аз қатаңдық рулдік басқарылымның сезімталдығын төмендетеді.

Рулдік механизмнің жұмыстық жұбы

Глобоидальды жұп «Червяк пен ролик»

Байланыстық кернеу

мұндағы Р_х - червяктағы остік әсер;

F- червяктың роликпен бір қалақшасымен (гребень) жанасу ауданы;

п – ролик қалақшасының саны (сурет. 10).

Сурет 10.Рулдік механизм есебінің сұлбасы

Сектор тістері майысу мен жанасу кернеулеріне есептелінеді. Тіс формасының коэффициенті У толық шеңбер бойынша тістер санымен анықталады.

Сектордағы шеңберлік әсер

мұндағы r_с - сектордың ілінісу радиусы;

Р_ж - күшейткіштегі сұйық қысымы-6-8 МПа;

D – күшейткіш поршенінің диаметрі.

R₁ – кіші қима бойынша червяктың винттік сызығының радиусы;

β – червяк орамының еңіс бұрышы.

Материалдары: сталь 18 ХГТ (ЗИЛ); сталь 30 X (ГАЗ).

Винт пен шарикты гайка.

Есеп бір шарикке келетін шартты радиальды жүктеме бойынша жүргізіледі:

мұндағы n – жұмыстық орам саны;

Z – бір орамдағы шарик саны;

σ – шариктердің жанасу бұрышы: σ = 45° деп қабылданады.

НRС = 62 + 65 кезінде шарик саны жырақшаны толық толтыру шарты негізінде анықталады. Р_ш шамасы шарикті қирату жүктемесі Рр шамасынан аз болу керек. Шарикті қирату жүктемесінің шамасы ГОСТ 3722-60 берілген. Шарик диаметрі, мм :

ЗИЛ - 7,144

МАЗ - 7,938

Қирату жүктемесі, Н:

ЗИЛ автомобилі үшін -27500

МАЗ автомобилі үшін -33500

Рулдік сошка білігі

Рулдік механизмге енгізілген күшейткіштің айналу кернеуі

мұндағы r- рулдік білікке келтірілген бұрау әсерінің радиусі;

d-сошка білігінің диаметрі.

Күшейткішсіз механизмнің айналу кернеуі

[τ] =300-350МПа

Білік материалы: сталь 18Х1Т (ЗИЛ), сталь 30 (ГАЗ).