Німнің әлеуметтік тағайындалу көрсеткіші

Бұл көрсеткіштер – тұтынушының әртүрлі топтарынан қоғамдық мәніне және қоғамның қажеттілігіне өнімнің сәйкестігін сипаттайды. Оларға мыналар жатады:

-Шығарылатын тауарлардың бүтін көрсеткіші

-Әлеуметтік мекен‑жайы

-Тауарлардың тұтыну класы

-Тауар ассортименті

-Әлеуметтік эффектілер

Шығарылатын тауарлардың қоғамдық көрсеткіштері тауарлардың берілген тобына қанағаттангдырарлық емес сұраныстың көлемін көрсетеді.

59. Өнімнің интегралды сапа көрсеткіштері

Өнімнің сапа көрсеткіштері- өнімнің сапасын құрайтын бір не бірнеше өнім қасиеттерінің мөлшерлік сипаттамасы. Немесе Сапа көрсеткіштері – жасау, пайдалану немесе тұтыну шарттарының белгілі біреуінде қарастырылатын өнімнің бір немесе бірнеше қасиеттерінің сандық сипаттамасы.Өнімнің интегралды сапа көрсеткіші I кешенді сапа көрсеткішінің әртүрлілігі болып таб,ол пайдалы эффект жинағының эксплуатациядан немесе тағайындалу бойынша өнімді пайдаланудан Э ж-е оның жасалуына Зс, эксплуатациясына не қолданылуына Зз кеткен шығындардың жинағының қатынасымен бейнеленеді. Ол мына формуламен есептелінеді: I=Э/Зс+Зз. Тағайындалуы бой-ша Э өнімнің эксплуатациясынан жинақ пайдалы эффектің мысалы ретінде капиталды жөндеуге дейінгі қызмет ету мерзіміне автомобильдің жүруін алуға бол.Интегралды сапа көрсеткішін сондай-ақ өнімнің қолданылу бағасын Ко, оның жасалуына жинақ шығынын Зс, эксплуатация не пайдаланылуына кеткен жинақ шығынын Зз анықтайтын қасиеттер көрсеткіші қатынасымен бейнелейді. Ол мына формуламен есептеледі: I=Ко/Зс+Зз

60. Өнімнің сапа көрсеткіштері. Эргономикалық көрсеткіштері.

Сапа көрсеткіштері – жасау, пайдалану немесе тұтыну шарттарының белгілі біреуінде қарастырылатын өнімнің бір немесе бірнеше қасиеттерінің сандық сипаттамасы. Немесе Өнімнің сапа көрсеткіштері- өнімнің сапасын құрайтын бір не бірнеше өнім қасиеттерінің мөлшерлік сипаттамасы. Өнімнің сапа көрсеткіші әртүрлі өлшеу бірлігімен жазылады. Мысалы, жылдамдық- км/с, бояу беріктігі- балдармен және т.б. Қызметтер үшін шарттары болып өңдеу мен көрсету саналады, ал процесс үшін дайындау мен өткізу. Сапаның кез келген қасиетін құру үшін сапаның келесі компоненттеріне назар аудару керек: қоғамдық қажеттілік, нақты шарттар, объект және қажеттіліктің қанағаттанарлық дәрежесі. Эргономды көрсеткіштері оның «адам-объект-орта» жүйесіндегі адамның өндірістік және тұрмыстық жағдайларын қолдануға икемделушілігін сипаттайды. Эргономды көрсеткіштердің тобына шағын топтар кіреді:

-антрометрикалық;

- гигиеналық;

- физиологиялық пен психофизиологиялық;

-психологиялық.

Антрометрикалық көрсеткіш бұйымның адамның өлшемі, пішіні және салмағына сәйкестігін анықтайды. Бұл көрсеткішке мынадай сәйкестік көрсеткіші кіреді: адам мөлшеріне бұйым конструкциялары; адамның дене бітіміне және жеке мүшелеріне бұйым конструкциялары; адамның салмағының таралуына бұйым конструкциялары.Гигиеналық көрсеткіш бұйымның адамның жұмысқа қабілеті мен өмірлік қызметінің гигиеналық жағдайына сәйкестігін анықтайды. Гигиеналық көрсеткіш тобына келесі көрсеткіш дәрежелері жатады: температура, жарықтылық, ылғалдылық, қысым, шаңдық, токсикалылық, жүктеу, электрлік және магниттік өрістің кернеулігі. Физиологиялық пен психофизиологиялық көрсеткіштер бұйымның адамның күшінің, жылдамдығының мүмкіндіктеріне, көру, сезу және есту мүмкіндіктеріне сәйкестігін сипаттайды. Осы көрсетіштердің құрамына мына сәйкестік көрсеткіштері кіреді: адамның күштік және жылдамдық мүмкіншілігіне бұйым конструкциялары; адамның көру мүмкіндігіне (өлшемі, формасы, жарықтығы, түсі және кеңістікте орналасуы) бұйым конструкциялары; органолептикалық көрсеткіш.Психологиялық көрсеткіштер бұйымның адамның психологиялық мүмкіндіктеріне сәйкестігін сипаттайды. Бұл топқа бұйымның қабылдау және ақпаратты өңдеу (есте сақтау,ойлау) мүмкіндігіне, сонымен қатар, дағдыларға (құрылған және бекітілген) сәйкестік көрсеткіші жатады.Жалпы эргономикалық көрсеткіштер адамның өніммен өзара әрекеттесуінің эффективтілігін сипаттайды.