Жалпы тіл білімі ғылымның теориялық саласы ретінде қашан қалыптаса бастады?

Арағанды – 2009

$$$ 1

Тіл ғылымының нысаны:

A) Жеке тілдер.

B) Дыбысты тіл.

C) Туыстас тілдер.

D) Өлі тілдер.

E) Сөйлеу тілі.

$$$ 2

Жалпы тіл білімі ғылымның теориялық саласы ретінде қашан қалыптаса бастады?

A) ХV ғасырда.

B) ХХ ғасырдың бірінші жартысында.

C) ХІХ ғасырда.

D) V-ХV ғасырлар аралығында.

E) ХV-ХVІІІ ғасырларда.

$$$ 3

Жалпы тіл білімінің зерттеу нысандары:

A) Тіл тарихы, интралингвистика, экстралингвистика.

B) Тіл білімі тарихы, тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы.

C) Тіл теориясы, тілдің өзіндік сипаттары, тіл білімі тарихы, тілдің таңбалық, жүйелік сипаттары.

D) Тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен тәсілдер.

E) Тіл білімі тарихы, тіл теориясы, лингвистикалық әдістер мен тәсілдер, тіл білімінің басқа ғылымдармен байланысы.

$$$ 4

Тіл білімі тарихы неше кезеңнен тұрады:

A) Бес.

B) Алты.

C) Төрт.

D) Жеті.

E) Үш.

$$$ 5

«Филология» термині нені білдіреді?

A) «Сөзді дұрыс қолдану».

B) «Сөзді құбылтып қолдану».

C) «Сөзді сүю».

D) «Сөз туралы ілім».

E) «Сөздер сөйлейді».

$$$ 6

Грамматикалық өнер немесе жазу өнері деп нені айтамыз?

A) Дыбысқа еліктеу теориясы.

B) Тілді дұрыс қолдану ережесін белгілейтін сала.

C) Көне ғылымдардың бірі.

D) Жазба ескерткіштер тілі.

E) Тіл ғылымының тарихын кезеңдерге бөлу.

$$$ 7

Ат қою немесе атау теориясы дегеніміз не?

A) Тіл ғылымының даму кезеңі.

B) Тіл білімінің алғашқы іргетасы саналатын терия.

C) Ежелгі дәуір тіл білімі туралы теория.

D) Зат атауларының пайда болу себептерін түсіндіретін теория.

E) Лингвистикаға қатысты ой-пікірдің бастамасы.

$$$ 8

Канондық тілге тән сипаттама:

A) Әр ұлттың тілі.

B) Әр халықтың тілі.

C) Барлығына ортақ тіл.

D) Жазбалар тілі.

E) Баршаға міндетті тіл.

$$$ 9

Тілдің негізгі қызметі:

A) Қарым-қатынас құралы.

B) Сөйлеу қызметі.

C) Тілдік нұсқа.

D) Хабарлау авторы.

E) Сөйлеуді кодтау.

$$$ 10

Мағыналық, құрылымдық жағынан бірыңғай болып келетін тұлғалар, біртектес элементтер тобы қалай аталады?

A) Синтагма.

B) Сегмент.

C) Парадигма.

D) Иерархиялық қатынас.

E) Морфема.

$$$ 11

Тілді өмір сүріп тұрған қалпы тұрғысынан қарастыратын тіл білімінің атауы:

A) Когнитивті.

B) Тарихи.

C) Салыстырмалы.

D) Синхрониялық.

E) Диахрониялық.

$$$ 12

Морфологиялық классификацияның нысаны:

A) Генеологиялық жүйелеуді орнықтыру.

B) Өте жақын тілдерді топтау.

C) Өте алшақ тілдерді бір қалыпқа түсіру.

D) Тілдерді туыстығына байланыссыз зерттеу.

E) Бүкіл халыққа ортақ тіл жасау.

$$$ 13

Генеологиялық классификацияның нысаны:

A) Өте алшақ тілдерді бір қалыпқа түсіру.

B) Тілдерді Туыстығына байланыссыз зерттеу.

C) Туыстас тілдерді зерттеу.

D) Бүкіл халыққа ортақ тіл жасау.

E) Бір тілді диалектілік ерекшелігіне байланысты бөлшектеу.

$$$ 14

Кавказ тіліне жататын топ:

A) Дағыстан тобы.

B) Египет тобы.

C) Фин тобы.

D) Угор тобы.

E) Славян тобы.

$$$ 15

Фин-угор тілі неше топқа бөлінген:

A) Төрт.

B) Бес.

C) Бір.

D) Үш.

E) Екі.

$$$ 16

Үндіеуропа тіліне жататын топ:

A) Египет тобы.

B) Албан тобы.

C) Оңтүстік топ.

D) Фин тобы.

E) Батыс хун.

$$$ 17

Түркі тілдерінің генеалогиялық классификациясын орнықтырушы:

A) Виноградов В.В.

B) Мелиоранский М.

C) Радлов В.

D) Баскаков Н.А.

E) Қайдаров Ә.

$$$ 18

Н.А.Баскаков түркі тілдерін қалай бөледі:

A) Түркі және славян тілдері.

B) Славян және монғол тілдері.

C) Батыс хун және шығыс хун.

D) Бөлген жоқ.

E) Батыс хун және монғол тілдері.

$$$ 19

Тілдерді жүйелеудің негізгі үш түрінің бірі:

A) Индекс әдісі.

B) Аффикстердің түрленуі.

C) Аффикстердің түрленбеуі.

D) Аффикстердің жалғануы.

E) Тілдер арасындағы туыстық негізде қалыптасқан генеологиялық бірліктер.

$$$ 20

Тілдердің генеалогиялық ұқсастығы немен түсіндіріледі:

A) Бір тілден шығуымен.

B) Ұқсас емес тілдерден шығуымен.

C) Бірнеше тілден тарауымен.

D) Түркі және славян тілдерімен.

E) Агглютинативті типке жатуымен.

$$$ 21

«Интралингвистика» терминінің беретін мағынасы:

A) Ішкі лингвистика.

B) Сыртқы лингвистика.

C) Жарты лингвистика.

D) Ойлау лингвистикасы.

E) Ақыл лингвистикасы.

$$$ 22

Интралингвистика терминінің негізгі салалары:

A) Фонетика, грамматика, синтаксис.

B) Лексикология, этимология, грамматика.

C) Фонетика, лексикология, грамматика.

D) Грамматика, фонетика, этимология.

E) Фонетика, лексикология, синтаксис.

$$$ 23

Ф. де Соссюр мына бағыттың көрнекті өкілі:

A) Неолингвизм бағыты.

B) Эстетизм бағыты.

C) Социологиялық бағыт.

D) «Сөздер мен заттар» бағыты.

E) Психологиялық бағыт.

$$$ 24

«Экстралингвистика» терминінің беретін мағынасы:

A) Ішкі лингвистика.

B) Психолингвистика.

C) Сыртқы лингвистика.

D) Микролингвистика.

E) Этнолингвистика.

$$$ 25

Тілдерді құрылымы мен құрылысына қарай топтастыру:

A) Типологиялық классификация.

B) Генеалогиялық классификация.

C) Диалектілік ерекшелікке байланысты.

D) Терминге қатысты.

E) Әдеби стильге жатады.

$$$ 26

Құрылымдық лингвистика:

A) Тілдік жүйедегі ішкі қарым-қатынастар және байланыстарды өз зерттеу облысының нысанасы етіп алатын тіл білімінің бір саласы.

B) Структурализм ұғымына қарама-қарсы құбылыс.

C) Тілді қоғаммен, ойлау жүйесімен байланыстыра зерттейтін тіл білімінің бір саласы.

D) Бұл тек қана тілдік компоненттердің ішкі байланысын ғана емес, керісінше тіл мен ойлау, қоғам мен тілдің байланысын өзара тығыз қарастыратын және күннен күнге дамып жаңа ғылыми ойлармен толықтырылып отыратын лингвистика ғылымы.

E) Тіл білімінің сөз тіркестері мен сөйлемдерді зерттейтін саласы.

$$$ 27

Сөйлеу мен тілдің бір еместігіне алғаш көңіл аударған лингвистер:

A) Франц Бопп пен Бодуэн де Куртенэ.

B) Гейман Штейнталь мен Гуго Шухардт.

C) Вильгельм фон Гумбольдт пен Ф. де Соссюр.

D) Фридрих Шлегель мен Август Шлейхер.

E) А.Сеше мен Ш.Балли.

$$$ 28

Тіл білімінің дамуына әсер ететін ішкі факторлар:

A) Қоғамдық.

B) Психолингвистикалық.

C) Экстралингвистикалық.

D) Социолингвистикалық.

E) Интралингвистикалық.

$$$ 29

Тіл білімінің дамуына әсер ететін сыртқы факторлар:

A) Әлеуметтік.

B) Этнолингвистикалық.

C) Интралингвистикалық

D) Экстралингвистикалық.

E) Иерархиялық.

$$$ 30

Дескриптивті лингивистика (Америкалық структурализм) нені зерттейді:

A) Тілдің құрылымын.

B) Тілдік процестің қоғамға әсерін.

C) Мәдениет және тұрмыстық жағдайдың тілге әсерін.

D) Екі тілдің өзара байланыстарынан туындайтын белгілерді.

E) Тілдің пайда болу себептерін.

$$$ 31

Структурализмнің басты бағыттары:

A) Прага лингвистикалық мектебі.

B) Копенгаген лингвистикалық мектебі.

C) Лондон лингвистикалық мектебі.

D) Жоғарыдағылардың барлығы дұрыс.

E) Бағыттары болған жоқ.

$$$ 32

Орыс түркологтарын атаңыз:

A) Фортунатов, Шахматов, Пешковский.

B) Радлов, Ильминский, Катаринский, Мелиоранский.

C) Трубецкой, Якобсон, Бартоли.

D) Ф. де Соссюр, Б. де Куртенэ.

E) Ельмслев, Хомский.

$$$ 33

Дәстүрлі лингвистика ұғымын қалай түсінесің:

A) Әр халықтың дәстүрі мен тілін біріктіріп зертттейтін ағым.

B) Дәстүр мен қоғам байланысын зерттейтін лингвистикалық ағым.

C) Бұл тілдік компоненттердің ішкі байланысын ғана емес, керісінше, тіл мен ойлау, қоғам мен тілдің байланысын өзара тығыз қарастыратын және жаңа ғылыми ойлармен толықтырылып отыратын лингвистика ғылымы.

D) Тілді тарихи тұрғыдан зерттеу.

E) Тілдің салаларға бөлінуі.

$$$ 34

Тілтанудағы антропоцентристік бағыттың бастауын көрсетіңіз:

A) Грамматикалық құрылыс.

B) Еліктеу.

C) Эмоция.

D) Тілдегі объективтілік.

E) Тілдегі субъективтілік.

$$$ 35

«Тілдік тұлға» ұғымы қай салада қарастырылады:

A) Антропоцентризм.

B) Грамматика.

C) Синтаксис.

D) Фонетика.

E) Әдеби тіл.

$$$ 36

Семантиканың зерттеу нысаны:

A) Тілдің құрылымы.

B) Тілдік бірліктердің мағыналық жағы.

C) Таңбалар жүйесі.

D) Тілдің бөлінуі.

E) Тілдің дамуы.

$$$ 37

Тілдік танымдағы жоғары деңгей қайсысына сай келеді:

A) Тану.

B) Бірдейлестіру.

C) Ұқсастыру.

D) Қол жеткіу.

E) Прагматикалық.

$$$ 38

Тіл дыбыстарын арнайы аспаптармен зерттейтін әдіс:

A) Синхрониялық.

B) Диахрониялық.

C) Эксперименттік.

D) Типологиялық.

E) Генетикалық.

$$$ 39

Тұрақтылық, табиғилық, коммуникативтік, экспрессивті-эмоционалдық және жалпы халықтық төмендегі таңбалардың қайсысына тән қасиеттер:

A) Лингвистикалық.

B) Көмекші.

C) Жасанды.

D) Физикалық.

E) Акустикалық.

$$$ 40

Тілдерді құрылымы мен құрылысына қарай топтастыру:

A) Әдеби стильге жатады.

B) Генеалогиялық классификация.

C) Диалектілік ерекшелікке байланысты.

D) Терминге қатысты.

E) Типологиялық классификация.

$$$ 41

Бір тілдің әрпін екінші тілге көшіру:

A) Транскрипция.

B) Транслитерация.

C) Алфавит.

D) Екпін.

E) Интонация.

$$$ 42

Функционалды грамматиканың негізгі бағыты:

A) Қызметтен құралға.

B) Құралдан қызметке.

C) Пішіннен мазмұнға.

D) Дыбыстан фонемаға.

E) Морфемадан түбірге.

$$$ 43

Функционалды синтаксистегі басты санат:

A) Форма.

B) Сөйлем мүшесі.

C) Контекст.

D) Қиысу.

E) Бірқұрамды сөйлем.

$$$ 44

Функционалды-семантикалық санатқа жатады:

A) Модальділік.

B) Зат есім.

C) Интонация.

D) Баяндауыш тұлғасы.

E) Қиысу.

$$$ 45

Қазақ тіл білімінде функционалды-семантикалық өрісті арнайы зерттеген ғалым:

A) Н.Оралбаева.

B) Р.Сыздықова.

C) Т.Қордабаев.

D) О.Есперсен.

E) З.Қ.Ахметжанова.

$$$ 46

Диалектикалық құбылыстардың аумақтық таралу деңгейін зерттейтін диалектология саласы:

A) Диалектологияның өзі.

B) Лингвистикалық география.

C) Статистикалық лингивистика.

D) Паралингвистика.

E) Этнолингвистика.

$$$ 47

Тілдік байланыстарды зерттеуге математикалық әдістемелердің қалай әсер етуін зертттейтін тіл білімінің бір саласы:

A) Паралингвистика.

B) Дискриптивті лингвистика.

C) Математикалық лингвистика.

D) Этнолингвистика.

E) Психолингвистика.

$$$ 48

Сөйлеу тілін, тілдік жүйедегі мәтіндерді зерттеуде статистикалық әдістерді қолдану:

A) Лингвистикалық статистика.

B) Статистикалық лингвистика.

C) Математикалық лингвистика.

D) Лингвостатистика.

E) Психолингвистика.

$$$ 49

Семиотика нені зерттейді:

A) Таңба, таңбалар жүйесін.

B) Грамматикалық форманы.

C) Сөздің шығу тарихын.

D) Адам еңбегінің шығармашылық сипатын.

E) Әдет-ғұрып пен салт-дәстүрді.

$$$ 50

Семиотикалық әдебиеттерде таңбаларды неше түрге бөледі:

A) Жалпы және тілдік.

B) Негізгі және көмекші.

C) Нағыз және жасанды.

D) Мемлекеттік және мемлекеттік емес.

E) Тілдік және тілдік емес.

$$$ 51

Көмекші таңбалардың түрлері:

A) Фонемалық, морфемалық.

B) Теориялық, практикалық.

C) Графикалық, акустикалық, заттық.

D) Материалдық, материалдық емес.

E) Сұрау, хабарлау таңбалар.

$$$ 52

Сигнал таңбалар дегеніміз не?

A) Сөйлеу барысында қолданылатын таңбалар.

B) Дене қимыл-қозғалыстары арқылы беріледі.

C) Әр түрлі белгілер.

D) Көру, есту арқылы қабылданатын таңбалар.

E) Мағыналы таңбалар.

$$$ 53

Акустикалық таңбалар сипаты:

A) Математика, физика, химия ғылымдарының таңбалары.

B) Жарық арқылы берілетін әр түрлі белгілер.

C) Әр елдің, әр дәуірдің ақшалары.

D) Ымдау және нұсқау белгілері.

E) Сөйлеу мүшелерінің артикуляциялары арқылы жасалатын таңбалар.

$$$ 54

«Таңбалаушы» деген нені білдіреді:

A) Хабарлау қызметін атқарушы материалдық көрсеткіш-таңба.

B) Сөйлеу әрекетінің элементі.

C) Білдіретін хабардың мазмұны.

D) Таңбалардың атқаратын қызметі.

E) Таңбалардың материалдық белгісі.

$$$ 55

«Таңбаланушы» деген не?

A) Таңбаларды зерттейтін ғылым.

B) Белгілі бір нәрсені білдіруші таңбаның мағынасы.

C) Шартты белгілердің жиынтығы.

D) Семиотиканың теориялық тұжырымдары.

E) Сөйлеу мүшелерінің артикуляциясы.

$$$ 56

«Семиотика» деген грек сөзінің мағынасы:

A) Таңба.

B) Символ.

C) Сигнал.

D) Белгісіз.

E) Белгілі.

$$$ 57

«Тіл – таңбалар жүйесі» деп табатын семиотиканың негізін салған ғалым:

A) Карл Фосслер.

B) Түркологтар.

C) Франц Бопп.

D) Фердинандт де Соссюр.

E) Якоб Гримм.

$$$ 58

Семантика дегеніміз не?

A) Тілдің сыртқы дыбыстық жағы.

B) Сөйлеу мен ойлаудың қарым-қатысы.

C) Тіл мен ойлаудың қарым-қатынасы.

D) Тілдік элементтердің мағыналық жағы.

E) Тілдің танымдық қасиеттері.

$$$ 59

Семантиканы зерттейтін ғылым:

A) Семасиология.

B) Семиотика.

C) Синтагма.

D) Социология.

E) Синтаксис.

$$$ 60

Лексикалық мағына сипаты:

A) Қосымша, үстеме мағына.

B) Ауыспалы, келтірінді мағына.

C) Әр сөздің өзіне тән атауыштық мағынасы.

D) Тілдің бейнелеуіштік, коммуникативтік сипаты.

E) Тіл дыбыстарының мағынасы.

$$$ 61

Грамматикалық мағына қалай беріледі?

A) Тілдік функция мен логикалық қатынас арқылы.

B) Тілдің атауыштық, лексикалық қасиеттері арқылы.

C) Сапалық және сандық көрсеткіштер арқылы.

D) Әр түрлі арнаулы көрсеткіштер мен формалар арқылы.

E) Тілдік мағыналардың негізгі түрлері арқылы.

$$$ 62

Семасиологияның нысанына кіретін ұғым:

A) Сөз тіркесі.

B) Сөз мағынасы.

C) Жұрнақ.

D) Жалғау.

E) Сөз.

$$$ 63

Сөздердің мағынасын, олардың өзгеруін зерттейтін тіл білімінің саласы:

A) Семиотика.

B) Сегментация.

C) Семантика.

D) Семасиология.

E) Сема.

$$$ 64

“Сигнификат” деген не?

A) Салыстырмалы түрде тілдік бірліктің семантикалық мәнін айқындау.

B) Мағынаны өзгерту.

C) Мағынаны салыстыру.

D) Дыбыс күші.

E) Күшті екпін.

$$$ 65

Көркем шығармада қосымша мағына беретін ұғым атауы:

A) Коннотация.

B) Интелектуализация.

C) Стилизация.

D) Фольклоризация.

E) Денотация.

$$$ 66

Коннотат терминінің білдіретін мағынасы:

A) Ереже.

B) Негізгі мағына.

C) Қосымша мағына.

D) Сөйлеу қызметі.

E) Хабарлау мазмұны.

$$$ 67

Денотат термині нені білдіреді:

A) Сөйлеу.

B) Хабарлау.

C) Белгілеу.

D) Қызмет ету.

E) Көрсету.

$$$ 68

Грамматикалық мағына мен логикалық мағынаның арасына алғаш шек қойған грек философы:

A) Парменид.

B) Продик.

C) Кратил.

D) Платон.

E) Анаксимен.

$$$ 69

«Тіл – халықтың рухы» тұжырымдамасының авторы:

A) В.Виноградов.

B) Ф. де Соссюр.

C) І.Кеңесбаев.

D) В.Гумбольдт.

E) И.Сталин.

$$$ 70

Лингвистиканың қай түрі мынадай термин сөздерге сүйенеді: тіл, диалект, стиль, лексика, синтаксис, екі тілділік, есімшелі оралым.

A) Этнолингвистика.

B) Әлеуметтік лингвистика.

C) Психолингвистика.

D) Дәстүрлі лингвистика.

E) Когнитивті лингвистика.

$$$ 71

Әлеуметтік лингвистика нені зерттейді:

A) Белгілі бір тілдегі сөздердің этимологиясын.

B) Сөздің құрылысын, сөз таптарын, сөйлем мүшелерін зерттейді.

C) Тілдің шығу тарихын және оның дамуын.

D) Тіл мен қоғам арасындағы байланыстарды және өзара әсерлесуін.

E) Тілдің құрылымы мен жүйесін.

$$$ 72

«Слэнг» қандай сөздер:

A) Дөрекі.

B) Сыпайы.

C) Аударылмайтын.

D) Бүкіл халыққа ортақ.

E) Жаңғырық.

$$$ 73

Тілдердің тоғысуы дегеніміз:

A) Көркем әдебиеттің аударылуы.

B) Бір тілдің жеңілуі.

C) Араласу нәтижесінде бір тілдің жеңуі.

D) Аударма сөздіктер жасау.

E) Қарым-қатынасқа түсу нәтижесінде араласып кетуі.

$$$ 74

Тілдердің тоғысуындағы жеңу мен жеңілуге байланысты лингвистикадағы терминдер саны:

A) Алты.

B) Сегіз.

C) Үш.

D) Төрт.

E) Екі.

$$$ 75

Субстрат дегеніміз:

A) Жеңген тілдің жеңілген тілдегі ізі.

B) Жеңілген тілдің жеңген тілдегі ізі.

C) Бірнеше халықтың бір тілде сөйлеуі.

D) Тілдің жойылып кетуі.

E) Жаңадан тілдің пайда болуы.

$$$ 76

Суперстрат дегеніміз:

A) Жеңілген тілдің жеңген тілдегі ізі.

B) Жаңадан тілдің пайда болуы.

C) Бүкіл халықтың ортақ тілде сөйлеуі.

D) Бір тілдің жойылып кетуі.

E) Жеңген тілдің жеңілген тілдегі ізі.

$$$ 77

Ұлттық тіл саясатының компонентіне жатады:

A) Мемлекеттік статус алу.

B) Қостілділікті болдырмау.

C) Мемлекетке ортақ тіл ойлап шығару.

D)Тілдердің бір-біріне әсер етудегі заңды регламентациясы.

E) Диалектілерді көптеп қолдану.

$$$ 78

Ұлттық тіл саясатының неше компоненті бар:

A) Бір.

B) Төрт.

C) Тоғыз.

D) Үш.

E) Бес.

$$$ 79

Франк лингвасы деп аталатын тілдер:

A) Генетикалық жағынан алшақ халықтардың саудада қолданатын тілдері.

B) Ұрылардың тілдері.

C) Жаргон мен аргосы мүлде жоқ тілдер.

D) Агглютинативті тілдер.

E) Еліктеушілер тілі.

$$$ 80

Койненің франк лингвасынан айырмасы:

A) Айырмасы жоқ.

B) Өте қысқа түрде берілуінде.

C) Этноәлеуметтік функциясы мен этнодиалектілік базасында.

D) Диалектілік негіздің көп болуында.

E) Таралу территориясында.

$$$ 81

Тілдің ұлтаралық мәселелерін шешуде унитаризм мен сегрегация қандай бағытта қолданылады:

A) Ұжымдаса.

B) Тілдің ұлтаралық мәселелерін шешуде қолданылмайды.

C) Тілдердің араласуына жол ашады.

D) Бір тілдің өркендеуі үшін қызмет етеді.

E) Бір-біріне қарсы бағытта.

$$$ 82

Пиджин дегеніміз:

A) Құпия тіл.

B) Сауда және өзге шаруа қатысындағы ауызекі тіл.

C) Көпұлтты саяхатшыларының тілі.

D) Эсперантоның ізімен жазылған тіл.

E) Теңізшілер тілі.

$$$ 83

Қазір қанша пиджин анықталды:

A) 100-ге тарта.

B) 17.

C) 31.

D) 50-ден жоғары.

E) 6.

$$$ 84

Белгілі бір этнос үшін пиджин ана тілге айналғанда қалай аталады:

A) Пиджин ІІ.

B) Франк лингвасы.

C) Креоль тілі.

D) Койне.

E) Буындық тіл.

$$$ 85

Алғашқы жасанды тіл:

A) Креоль тілі.

B) Воляпюк.

C) Эсперанто.

D) Койне.

E) Офендер тілі.

$$$ 86

Жеңген тілдің жеңілген тілдегі ізі:

A) Адстрат.

B) Перстрат.

C) Субсрат.

D) Инстрат.

E) Суперстрат.

$$$ 87

Жеңілген тілдің жеңген тілдегі ізі:

A) Перстрат.

B) Адстрат.

C) Субстрат.

D) Инстрат.

E) Суперстрат.

$$$ 88

Тілдің әлеуметтік белгісі нені білдіреді:

A) Сөйлеушілердің өздерінің сөйлеу тілі бойынша топтастырылуы.

B) Тілдік жағдай.

C) Халықтың әлеуметтік жағдайы.

D) Қоғамдағы саяси жағдай.

E) Ана тілде сөйлеу.

$$$ 89

Қазақстандағы қазіргі қостілділік жағдай қандай:

A) Діни қостілділік.

B) Функционалды қостілділік.

C) Этникалық қостілділік.

D) Тарихи қостілділік.

E) Әлеуметтік қостілділік.

$$$ 90

Диглоссия дегеніміз:

A) Ауызекі сөйлеу.

B) Ресми сөйлеу тілі.

C) Жазбаша және ресми ауызекі сөйлеу тілі.

D) Жазбаша сөйлеу тілі.

E) Кәсіби сөз.

$$$ 91

Ұлттық тіл саясатының компонентіне жатады:

A) Мемлекеттік статус алу.

B) Қостілділікті болдырмау.

C) Мемлекетке ортақ тіл ойлап шығару.

D) Тілдердің бір-біріне әсер етудегі заңды регламентациясы.

E) Диалектілерді көптеп қолдану.

$$$ 92

Басқа тілдің ықпалымен әлсіз тілде сөздік қателіктердің байқалуы қалай аталады?

A) Интеграция.

B) Интеркаляция.

C) Адстрат.

D) Перстрат.

E) Интерференция.

$$$ 93

Тарихи даму негізінде тілдердің бір-біріне алғаш жақындасуы:

A) Интерференция.

B) Интеркаляция.

C) Интеграция.

D) Адстрат.

E) Перстрат.

$$$ 94

Интерференция:

A) Тіл аралық синоним.

B) Ататілдің уақыт өте келе екі бөлек жеке тілге бөлініп кету процесі.

C) Соңғы шешуші этап ретінде екі тілдің араласып, тілдік айырмашылықтардың жойылып, сіңісіп кетуі.

D) Екі тілдік жүйенің (екі тілді адамға байланысты) бір-бірімен араласып кетуінен туатын (екі тілдің біреуінде немесе екеуінде де) қателіктер.

E) Туыс емес тілдердің бір-біріне әсері.

$$$ 95

Билингвизм деген не?

A) Тілді түсіну.

B) Полиглоттық.

C) Тілді түсінбеу.

D) Үш тілді меңгерту.

E) Қостілділік.

$$$ 96

Тілдердің бөліну процесі лингвистикада қалай аталады?

A) Интеграция.

B) Дифференциация.

C) Аффиксация.

D) Флексия.

E) Агглютинация.

$$$ 97

Тілдердің бірігу процесі лингвистикада қалай аталады?

A) Билингвизм.

B) Диглоссия.

C) Интерференция.

D) Интеркаляция.

E) Интеграция.

$$$ 98

Билингвизм нені білдіреді?

A) Психолингвистикалық аспект.

B) Екі не одан да көп тілді меңгеру.

C) Тілдік жүйені зерттейді.

D) Тілдегі сөздерді қалыптастыру.

E) Тілдегі сөздерді қабылдау.

$$$ 99

Адамдардың бір-бірімен ой, идея, көңіл-күйімен алмасуы баса көрінетін тілдесімнің түрі:

A) Информациялық.

B) Ықпалдық.

C) Қабылдамалық.

D) Әлеуметтік.

E) Эмоционалдық.

$$$ 100

«Коммуникация» терминінің бастапқы мағынасы:

A) Сөз.

B) Құрмалас.

C) Ереже.

D) Қатынас.

E) Жол.

$$$ 101

Адамдардың бір-бірімен қарым-қатынасы қандай мақсатта, қалай өтуіне қарай ресми, бейресми, қалыптасқан, кәсіби, әлеуметтік деген түрлерге сөйлеу әрекетінің қай түрі жіктеледі:

A) Айтылым.

B) Тыңдалым.

C) Тілдесім.

D) Жазылым.

E) Оқылым.

$$$ 102

Себеп-салдарлық, аналитико-синтетикалық, орындалымдық деңгейлері сөйлеу әрекетінің қай түріне тән:

A) Жазылым.

B) Тыңдалым.

C) Айтылым.

D) Тілдесім.

E) Оқылым.

$$$ 103

Танымдық, зерделік, ізденімдік, көрсетімдік деген түрлерге ие сөйлеу әрекеті:

A) Тыңдалым.

B) Оқылым.

C) Жазылым.

D) Айтылым.

E) Тілдесім.

$$$ 104

Сөйлеу әрекетінің қай түрінде басқа түрлерге қарағанда адамның мінез-құлқы маңызды роль атқарады:

A) Жазылым.

B) Айтылым.

C) Оқылым.

D) Тілдесім.

E) Тыңдалым.

$$$ 105

Есік қаққанда, екінші біреудің есікті ашуға ұмтылуы; сәлемдесудің орнына бас изеу коммуникацияның қай түріне жатады:

A) Тілдік.

B) Тілсіз.

C) Екеуіне де.

D) Ым-ишара арқылы.

E) Ешқайсысына.

$$$ 106

Бейвербалды тіл дегеніміз:

A) Қарым-қатынастың тілдік байланыссыз-ақ (сөйлеспеу) орнауы.

B) Сөйлесу тілі.

C) Шартты белгілер тілі.

D) Мылқаулар тілі.

E) Брайл тілі.

$$$ 107

Тілдің фатикалық қызметі дегеніміз:

A) Тілдің көркемдегіш құрал ретіндегі рөлі.

B) Ым-ишараның қолданылуы.

C) Тілдің ұлттық көрсеткіш бола алуы.

D) Қарым-қатынасты орнату.

E) Сөйлеушілер арасындағы тілдік қарым-қатынасты ұстап, сақтап тұру үшін қолданылатын байланыс.

$$$ 108

Тілді фатикалық қызметте пайдалану дегеніміз:

A) Берілетін ақпараттың маңызды болуы.

B) Ақпараттың маңызды еместігі.

C) Сөйлеудің қажет еместігі.

D) Сөйлеу қажет болады.

E) Бір ғана адамның сөйлеуі.

$$$ 109

Дұғалау сөйлеудің қандай қызметіне жатады:

A) Фатикалық.

B) Эстетикалық.

C) Метатілдік.

D) Магиялық.

E) Тілдік комментарий.

$$$ 110

Тілдік жағдаят дегеніміз:

A) Сөздер жиынтығы.

B) Мағыналар “қоймасы”.

C) Тілдер мен оның нұсқаларының жиынтығы.

D) Тілдің өмір сүру формасы.

E) Тілден тыс қалып-күй.

$$$ 111

Тілді адаммен және оны қоршаған орта, дәстүр мен мәдениет ұғымдарымен ұштастыра зерттейтін лингвистиканың саласы:

A) Дескриптивті лингвистика.

B) Әлеуметтік лингвистика.

C) Психолингвистика.

D) Этнолингвистика.

E) Когнитивті лингвистика.

$$$ 112

Этнолингвистика тілдік процесті қандай ұғымдарымен ұштастыра зерттейді:

A) Адам, қоғам, тіл.

B) Адам, психика, тіл.

C) Мәдениет, тұрмыстық болмыс, адам, тіл.

D) Адам және табиғат.

E) Адам және болмыс.

$$$ 113

Этнолингвистика саласын және оған қатысты ғылыми қағидаларды ұстанушы және негізін салған ғалым:

A) Г.Шумахер.

B) К.Фосслер.

C) Ф.Бопп.

D) Л.Вайсбергер

E) И.Г.Бердер.

$$$ 114

“Калька”, “Аналогия”, “Жалған балама”, “Гипонимия” терминдері этнолингвистикамен байланысты пәндердің қайсысына тән?

A) Лингвомәдениеттану.

B) Мәдениеттану.

C) Аударма теориясы.

D) Дүниетану.

E) Психолингвистика.

$$$ 115

Лингвистикадағы «ложные друзья переводчика» деген ұғым бар, сол ұғымның басқаша атауы:

A) «Тіларалық омоним».

B) «Тіларалық синоним».

C) «Тіларалық антоним».

D) «Тіларалық согипоним».

E) Барлық тілдерге ортақ сөздер.

$$$ 116

Трайболизм» сөзі нені білдіреді:

A) Достық қарым-қатынас.

B) Этникалық қақтығыс.

C) Таптық күрес.

D) Территориялық бөліну.

E) Саяси жағай.

$$$ 117

Этнопсихолингвистика нені оқытады:

A) Психолингвистиканың пәнін зерттейді.

B) Жеке адам және оның іс-әрекеті туралы ғылым.

C) Жан құбылыстарын ғылыми тұрғыдан түсіну.

D) Дүниежүзі елдерінің мәдениетін оқыту.

E) Тілдегі ұлттық ойлау қабілеттілігін оқытады.

$$$ 118

Ментальдық лексикон дегеніміз:

A) Тілдің сөз байлығын зерттейді.

B) Сөздер, олардың мағынасы, бір-бірімен байланысы туралы адамдардың жалпы білімі.

C) Берілген тілдегі афоризмдерді қарастырады.

D) Сөйлеу жүйесін реттейді.

E) Сөздің тура және ауыспалы мағынасы.

$$$ 119

“Мәдени (культурный) шок” дегеніміз:

A) Басқа елдің мәдениетімен танысу.

B) Бір елдің мәдениетін басқа елдің мәдениетімен салыстыру.

C) Басқа елдің мәдениетімен танысу барысында өз мәдениетін ұмыту.

D) Басқа тілде сөйлеу.

E) Басқа елдің мәдениетін игеру барысында абдырау.

$$$ 120

«Языковой союз» - тілдік одақ ұғымы:

A) Ол генетикалық ұқсастықтары бар тілдердің байланысуы.

B) Туыстас телдердің бірігу процесі.

C) Генетикалық алшақтықтары бар және географиялық орналасу жағдайына байланысты тілдердің бірігуі.

D) Ареалдық және генетикалық жағдайдың әсерінсіз тілдердің бірігуі.

E) Тілдегі біртұтас артикуляция процесі.

$$$ 121

Коммуникативтік қызмет басталады:

A) Дыбыстан.

B) Сөзден.

C) Морфемадан.

D) Сөз тіркесінен.

E) Сөйлемнен.

$$$ 122

Мәтін ішінде кездесетін тек цитаталар қатары:

A) Тақырып аты, эпиграф.

B) Цитата, аллюзия, плагиат, реминценция.

C) Цитата, метафора.

D) Перифраза, монолог.

E) Диалог, метонимия.

$$$ 123

Интертекстуалдылық дегеніміз:

A) Мәтін ішінде екі немесе одан да көп мәтіннің болуы.

B) Түпнұсқа мәтінге сілтеме жасау.

C) Мәтін мен жанрлық байланыс.

D) Шығарма атауының мәтінмен байланысы.

E) Эпиграфтың мәтінмен байланысы.

$$$ 124

Мәтіннің сыртқы пішімделуіне қызмет ететін элементтер қатарын көрсет:

A) Троптар.

B) Тарау, бөлім.

C) Тақырып аты, эпиграф.

D) Қайталаулар.

E) Метонимия, синекдоха.

$$$ 125

Паратекстуалдылық дегеніміз:

A) Мәтін ішіндегі мәтін.

B) Мәтін мен жанрлық байланыс.

C) Мәтін ішіндегі цитаталар.

D) Мәтіннің шығарма атауы, эпиграфымен байланысы.

E) Аллюзия, плагиат.

$$$ 126

Күрделі синтаксистік тұтастық пен мәтін арақатынасы қандай:

A) Бүтін мен бөлшек.

B) Жалпы мен жалқы.

C) Жақтылық пен жақсыздық.

D) Сөз бен сөйлем.

E) Сөз тіркесі.

$$$ 127

Абзац пен күрделі синтаксистік тұтастықты ажыратады:

A) Абзац тыныс белгісі.

B) Абзацтың субъективті фактор екендігі.

C) Мәтіндегі орны.

D) Сөйлемдер саны.

E) Лексикалық құрамы.

$$$ 128

Абзац пен күрделі синтаксистік тұтастықты ажыратады:

A) Абзац тыныс белгісі.

B) Сөйлемдер саны.

C) Мәтіндегі орны.

D) Абзацтың субъективті фактор екендігі.

E) Лексикалық құрамы.

$$$ 129

Күрделі синтаксистік тұтастықты құраушы компонент:

A) Лепті сөйлем.

B) Дербес сөйлем.

C) Жақты сөйлем.

D) Жақсыз сөйлем.

E) Атаулы сөйлем.

$$$ 130

Дербес сөйлемдердің байланысы неге негізделеді:

A) Мәтін құрамында болуы.

B) Нүктенің қойылуы.

C) Бастауыштың қайталануы.

D) Баяндауыштың қайталануы.

E) Сөйлемнің актуалды мүшеленуі.

$$$ 131

Анафора мен эпифораның мәтіндегі қызметі:

A) Тізбек құру.

B) Ойды қайталау.

C) Параллельділік құру.

D) Сөйлем жасау.

E) Мәтін құру.

$$$ 132

Қазақ тіл білімінде күрделі синтаксистік тұтастық жайлы ең алғаш тұжырымды пікір айтқан ғалым:

A) Т.Қордабаев.

B) Қ.Есенов.

C) Р.Сыздықова.

D) С.Аманжолов.

E) М.Серғалиев.

$$$ 133

Сөйлемнің коммуникативтік мүшелерінің қатары:

A) Анықтауыш, толықтауыш.

B) Субъект, байланыс, предикат.

C) Толықтауыш, пысықтауыш.

D) Тема, рема.

E) Бастауыш, баяндауыш.

$$$ 134

Жартылай предикативтілік қандай сөйлемде болады:

A) Құрмалас сөйлем.

B) Жақсыз сөйлем.

C) Белгісіз жақты сөйлем.

D) Күрделенген сөйлем.

E) Сабақтас құрмалас.

$$$ 135

Сөйлем толымсыздығы неге сүйенеді:

A) Сөйлем мүшесіне.

B) Синтаксистік қатынасқа.

C) Интонацияға.

D) Контекске.

E) Бағыныңқылыққа.

$$$ 136

Сөйлемнің тиянақсыз болуына ықпал етеді:

A) Форма.

B) Мазмұн.

C) Дыбыс.

D) Сөз табы.

E) Контекст.

$$$ 137

Жартылай предикативтілік қандай сөйлемде болады:

A) Құрмалас сөйлем.

B) Жақсыз сөйлем.

C) Белгісіз жақты сөйлем.

D) Күрделенген сөйлем.

E) Сабақтас құрмалас.

$$$ 138

«Сөйлем – түсінікті етіп айтылған хабар», - деген анықтама иесі:

A) Н.Сауранбаев.

B) М.Балақаев.

C) Аристотель.

D) А.Байтұрсынов.

E) В.В.Виноградов.

$$$ 139

Аспектілік өрісі ненің сипатына сүйенеді:

A) Етістік.

B) Баяндауыш.

C) Субъект.

D) Есімдер.

E) Пысықтауыш.

$$$ 140

Эгоцентризм құбылысы төмендегі атаулардың қайсысымен байланысты:

A) “Жоғарғы – Мен”.

B) “Мен” – мен.

C) Ер адамдардың сөйлеу әрекетімен.

D) Баланың ойлау қабілетімен.

E) Жоғарыда аталған барлық құбылыстармен.

$$$ 141

«Когнитивті грамматика» терминін алғаш қолданған кім:

A) 1973 ж. Фоконье.

B) 1975 ж. Дж. Лакофф және Г.Томпсон.

C) 1971 ж. Ч.Филлмор.

D) 1978 ж. П.Кэй.

E) 1972 ж. Л.Талми.

$$$ 142

Россиядағы нағыз ғылыми “түркология” қай кезеңнен басталды:

A) XIX ғасырдың II жартысынан басталады.

B) XIX ғасырдың I жартысынан басталады.

C) XIX ғасырдан басталады.

D) XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басынан басталады.

E) XVII ғасырдан басталады.

$$$ 143

«Когнитивизм» сөзінің беретін мағынасы:

A) Ойлау.

B) Сөйлеу.

C) Таным.

D) Көру.

E) Қабылдау.

$$$ 144

«Көрініс» дегеніміз:

A) Объективті шындықтан алынған нақты фрагмент.

B) Есте сақтау.

C) Мағыналық байланыс.

D) Психолингвистиканың зерттеу объектісі.

E) Абстрактілі деңгей.

$$$ 145

«Концепт» дегеніміз:

A) Тілді меңгеру.

B) Мағына беру.

C) Көріністің бір бөлшегі.

D) Оқиғаның бір бөлшегі.

E) Тілдік ойлау жүйесі.

$$$ 146

Фондық білімге тән ұғым:

A) Мағыналылық.

B) Құрылымдылық.

C) Тұтастық.

D) Бөліну.

E) Өзгеру.

$$$ 147

«Бейне» дегеніміз:

A) Тілді меңгеру.

B) Мағына беру.

C) Көріністің бір бөлшегі.

D) Оқиғаның бір бөлшегі.

E) Тілдік ойлау жүйесі.

$$$ 148

«Көрініс» пен «оқиғаға» тән қасиет:

A) Бөлшектену.

B) Бүтінділік.

C) Есте қалу.

D) Ой салу.

E) Ой қозғау.

$$$ 149

Когнитивтік лингвистикада «градуалдыққа» ерекше назар аударған ғалым:

A) Дж. Кесс.

B) А.Залевская.

C) В.Шабес.

D) Э.Сэпир.

E) О.Ахманова.

$$$ 150

Градуалды эталон дегеніміз:

A) Психологияның зерттеу әдісі.

B) Фондық білімнің когнитивті-семантикалық координатасы.

C) Үздіксіз даму.

D) Өзгеру.

E) Оқиға элементі.

$$$ 151

«Оқиға» қандай жүйе болып табылады?

A) Үздіксіз дамып отыратын.

B) Дамымайтын.

C) Динамикалық үзіксіз-үзіліп отырып дамитын.

D) Бірқалыпты дамитын.

E) Оқиғаға жүйелік тән емес.

$$$ 152

Пострецетитив дегеніміз қандай оқиға?

A) Құрылымы жағынан эндооқиғаға ұқсас оқиға.

B) Белгілі бір уақытта болып жатқан оқиға.

C) Болмай қалған оқиға.

D) Белгілі бір әрекет.

E) Жеке адамның ойлау қабілеті.

$$$ 153

Өріс туралы алғашқы теориялық ойлар кімдердің еңбектерінде айтылды:

A) И.Трир, Г.Ипсен.

B) М.Қашқари, Әбу-Хайан.

C) Ф. де Соссюр, Бодуэн де Куртенэ.

D) Әл-Фараби, Әбу-Сина.

E) А.Йүгнеки, А.Байтұрсынұлы.

$$$ 154

Тіл білімінің «өріс» ұғымындағы «архилексема» деген не:

A) Перифериядағы тілдік бірлік.

B) Өрісті құраушы кез-келген бірлік.

C) Компоненттерге ұйтқы болатын ортақ мағыналы лексема, өзек мағыналы сөз.

D) Ең соңғы мағына.

E) Сөздердің байланысы.

$$$ 155

Өрістің шеті, шегі, белгілі бір өзіндік аясы бар ма:

A) Шартты түрде бар.

B) Бар.

C) Жоқ.

D) Мәтінде.

E) Өз ішінде.

$$$ 156

Элементтеріне семантикалық жақындық пен ортақ аффикс немесе ортақ негіз тән өріс түрі:

A) Ассоциативті өріс.

B) Морфосемантикалық өріс.

C) Семаникалық өріс.

D) Функционалды-грамматикалық өріс.

E) Грамматикалық өріс.

$$$ 157

Өрістің бірнеше түрі бар. Соның бәріне тән негізгі белгі не?

A) Формалық байланыс.

B) Мағыналық, формалық байланыс.

C) Ұғымдық, мағыналық өзектестік.

D) Кемінде екі сөз тіркесінің болуы.

E) Құрмаласқа тән төрт белгінің өріс бойында болуы.

$$$ 158

Өріс – көрсетілген тілдік қабаттардың қайсысына қатысты:

A) Фонетика, лексикология, морфология.

B) Көнерген тіл.

C) Тілдің варианттары.

D) Тілдің элементтері.

E) Әдеби тіл.

$$$ 159

Тілдерге әсер етуде ең негізгі орын алады:

A) Тілдік қатынас.

B) Диалект.

C) Термин.

D) Аударма сөздік.

E) Баспаханалар.

$$$ 160

Локуция термині нені білдіреді?

A) Тіл теориясы.

B) Тіл тарихы.

C) Сөйлеу әрекеті.

D) Сөйлеу.

E) Үнсіздік.

$$$ 161

Психолингвистиканың нысаны:

A) Тілдік аспектілерді зерттейді.

B) Психологиялық ерекшеліктерді зерттейді.

C) Сөйлеу мен адам жанының байланысы.

D) Лингвистика салаларын зерттейді.

E) Танымды қарастырады.

$$$ 162

Психолингвистикаға ең бірінші анықтама берген, американдық ПЛ негізін қалаушы ғалым:

A) А.Потебня.

B) В.Гумбольдт.

C) Г.Пауль.

D) А.Шлейхер.

E) Ч.Осгуд.

$$$ 163

Төмендегілердің қайсысы психолингвистиканы зерттеудің әдіс-тәсілдері:

A) Бақылау.

B) Лингвистикалық эксперимент.

C) Сұрақ-жауап.

D) Анкета.

E) Тестілеу.

$$$ 164

А.В.Щербаның көрсетуі бойынша психолингвистиканың қандай аспектілері бар:

A) Сөйлеу іс-әрекеті, тілдік жүйе, тілдік материал.

B) Сөз, сөз тіркесі, сөйлем.

C) Фонетика, лексикология, грамматика.

D) Фонема, морфема.

E) Аспектілерін көрсетпеген.

$$$ 165

Психолингвистика ғылымының пәні:

A) Объектілердің деректі жүйесі.

B) Сөйлеу мен психиканың байланысы.

C) Объектілердің деректі-дерексіз жүйесі.

D) Танымдық жүйе.

E) Болмыс жайлы ұғыну.

$$$ 166

Төмендегі зерттеушілердің ішінен психолингвист ғалымдарды көрсетіңіз:

A) Әл-Фараби, Шоқан, Абай.

B) Р.Декарт, Ж.Ж.Руссо, Дж. Бруно.

C) А.А.Леонтьев, А.А.Залевская, В.П.Белянин.

D) А.С.Пушкин, Ю.М.Лермонтов, Бодуэн де Куртэне.

E) Р.М.Фрумкина, Дж. Локи, Аристотель.

$$$ 167

Сөйлеу мен түсінік психолингвистиканың қай аспектісіне жатады:

A) Сөйлеу іс-әрекеті.

B) Когнитивтік психология.

C) Тілдік жүйе.

D) Гносеология.

E) Ономасеология.

$$$ 168

“Тіл теориясына “психологиялық субъект”, “психологиялық предикат” деген ұғымдарды енгізген ғалым:

A) М.Н.Лазариди.

B) В.П.Белянин.

C) А.Потебня.

D) Ч.Осгуд.

E) Штейнталь.

$$$ 169

“Психолингвистикада “лакун” термині нені білдіреді:

A) Жалған этимология.

B) Психикалық ерекшеліктер.

C) Қостілділік.

D) Баламасыз лексика.

E) Тілдің әлемдік көрінісі.

$$$ 170

Ой тудырушы (ассоциативтік) тәжірибе дегеніміз:

A) Тілдегі психикалық ерекшеліктердің берілу жолдары.

B) Сезім саласындағы дара айырмашылықтар.

C) Семантиканың (мағына) психолингвистикалық талдауының жоғарғы сатысы.

D) Ойлаудың дамуы туралы жалпы ұғым.

E) Ділдік лексиконды қалыптастыру.

$$$ 171

Локуция термині нені білдіреді?

A) Тіл теориясы.

B) Сөйлеу әрекеті.

C) Тіл тарихы.

D) Сөйлеу.

E) Үнсіздік.

$$$ 172

Патопсихолингвистика нені зерттейді:

A) Тұлғаның сезімдерінің дамуы мен қалыптасуын зерттейді.

B) Ол – психолингвистиканың дамуы жайлы ғылым.

C) Психолингвистикадағы өзгерістерді зерттейді.

D) Тұлғаның күйреуі кезіндегі оның сөйлеу үдерісі барысында пайда болатын ауытқуларды зерттейді.

E) Тұлғаның жеке психикалық ерекшеліктері жайлы түсінік береді.

$$$ 173

Психикалық ерекшеліктерді берудегі ең негізгі өріс атаулары:

A) Макроөріс.

B) Микро өріс.

C) Периферия.

D) Ядро.

E) Ядро, орталық периферия.

$$$ 174

Бихевиоризм нені оқытады:

A) Сананы.

B) Мінез-құлық, жүріс-тұрысты.

C) Болмысты.

D) Тілдің әлемдік көрінісін.

E) Тілдегі ұлттық колоритті.

$$$ 175

Когнитивтік психология дегеніміз:

A) Бұл психологияның саласы, әлем туралы адамдар білім алып, сол білімдер біздің санамыз бен мінез-құлқымызға қалай әсер ететіні жайлы сөз ету.

B) Бұл психологияның саласы, адамның психикалық ерекшеліктерін зерттейді.

C) Бұл психологияның саласы, жеке адамның эмоция, ерік қуаттарын зерттейді.

D) Бұл психологияның саласы, танымдық жан қуаттарын зерттейді.

E) Бұл психологияның жалпы мәселелері.

$$$ 176

Гештальтпсихология нені оқытады:

A) Тілдегі берілген сөздердің мағынасын.

B) Сөз мағынасын белгілерге ажыратпау.

C) Бұл – психология мен лингвистиканың пәні.

D) Адамдардың сыртқы ортаны өзінше қабылдауы.

E) Психолингвистикада “гешталь” деген термин жоқ.

$$$ 177

Референция дегеніміз:

A) Хабарлама, мазмұны.

B) Баяндау.

C) Қабылдау.

D) Хабар алушы.

E) Хабар жіберуші.

$$$ 178

Хабарлама дегеніміз:

A) Код пайдалану.

B) Хабардың бағыты.

C) Сөйлеу нәтижесі.

D) Тілдің қызметі.

E) Сөздің мағынасы.

$$$ 179

Әдеби тілдің ерекшелігі:

A) Тұрақтылық.

B) Бір нормаға келтірілген.

C) Мәдениет тілі.

D) Өндіріс тілі.

E) Ұлттық тіл.

$$$ 180

«Койне» дегеніміз қандай тіл:

A) Диалекті.

B) Кәсіби сөз.

C) Жаргон.

D) Арго.

E) Ортақ тіл.

$$$ 181

Лингвистикалық типология дегеніміз:

A) Тілдің құрылымдық және функционалдық сипаттарын олардың арасындағы генетикалық байланыстардан тыс зерттейтін ғылым.

B) Тілдердің сипаттарын генетикалық байланысқа қатысты зерттейтін ғылым.

C) Тілдердің жиынтығы.

D) Тілдердің өзіне тән ерекшелігі.

E) Тіл біліміне мүлдем қатысы жоқ.

$$$ 182

Зерттеу пәніне байланысты лингвистикалық типология нешеге бөлінеді:

A) Бір.

B) Екі.

C) Үш.

D) Төрт.

E) Бес.

$$$ 183

Функционалдық типология:

A) Тілдер жиынтығы.

B) Тілдер арақатынасы.

C) Тілді әлеуметтік қызметі мен қолданылу аясы негізінде қарастырады.

D) Қатынасқа түсудің негізгі шарты.

E) Тілдердің тоғысуы.

$$$ 184

Тілдерге типологиялық классификация жасау қай кезден басталады:

A) ХҮ ғасырда.

B) ХҮІІІ ғасырда.

C) ХІХ ғасырда.

D) ХХ ғасырда.

E) Қазан революциясынан кейін.

$$$ 185

Функционалдық типологияның міндетін көрсетіңіз:

A) Тілдерді қарым-қатынасқа түсірмеу.

B) Қатынасқа түскен тілдерді өзара ажырату.

C) Ұқсас емес тілдердің арасында қарым-қатынас жүргізу.

D)Тілдің жүйе ретінде ішінара ұйымдастырылуы.

E) Ешқандай міндеті жоқ.

$$$ 186

Тілдерді жүйелеуде басшылыққа алынатын негізгі белгі:

A) Фонетика.

B) Лексика.

C) Синтаксис.

D) Тілдің қызметі.

E) Тілде грамматикалық тәсілдің қайсысы басымдық ететіні.

$$$ 187

Типологиялық индекс дегеніміз:

A) Зерттеуге алынған негізгі тілдер саны.

B) Тілдік ерекшеліктердің ескерілмеуі.

C) Кей тілдердегі лексикалық ұқсастық.

D) Туыс тілдердің ұқсас емес (лексикадағы) жақтары.

E) Тілдік ерекшеліктердің сандық көрсеткіштермен берілуі.

$$$ 188

Индекс әдісін алғаш қолданған ғалым:

A) Томанов.

B) Оразов.

C) Дж. Гринберг.

D) Виноградов.

E) Гаждиева.

$$$ 189

Тілдерді типологиялық жақтан топтастырғанда қатаң ескертілетін жағдай:

A) Құрылымдық ұқсастығы.

B) Ұқсас орта болуы.

C) Туыстығы.

D) Ұқсас жаргон болуы.

E) Территориясы.

$$$ 190

Біз қолданып жүрген жазу жазудың қай түріне жатады?

A) “Заттық”.

B) Идеографиялық.

C) Пиктографиялық.

D) Силлабикалық.

E) Фонологиялық.

$$$ 191

Аморфты, агглютинативті, флективті, инкорпоративті тілдер деп бөліну қай принципке сүйенген?

A) Генеалогиялық.

B) Функционалдық.

C) Географиялық.

D) Ареалдық.

E) Типологиялық.

$$$ 192

Глосса дегеніміз:

A) Сөз.

B) Түбір.

C) Жұрнақ

D) Мағына.