Семинарлық сабақтар жоспары
Тақырып 1: Білім беру мекемелерінің имиджі
Сұрақнама:
1. Имидждің анықтамасы.
2. Имидждің түрлері.
3. Адамның имиджі.
Тапсырма:Жалпы жұмыстың жағдай шарттарын және мәліметтерін енгізу, негізгі нәтижесін талқылау.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру мекемелер имиджінің құрылымымен танысу; айырмашылығын анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелерінің имидж құрылымы.
Әдебиеттер: [2-4; 9]
Тақырып 2: Педагогикалық ұжым басқару нысаны ретінде
Сұрақнама:
1. Педагогикалық басқару деп нені айтамыз?
2. Педагогикалық басқарудың құрылымы және мазмұны.
3. Педагогикалық басқарудың түрлері.
4. Педагогикалық ұжым басқарудың мазмұны.
Тапсырма:Ұсынылған жұмыстың жағдай шарттарын және мәліметтерін енгізіп, негізгі нәтижесін талқылап, қорытынды жазыңыздар.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру мекемелерінің педагогикалық ұжым басқаруының құрылымымен танысу; айырмашылығын анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелерінің педагогикалық ұжым басқаруының құрылымы жайында кесте құру.
Әдебиеттер: [3;4; 8]
Тақырып 3: Инженер-педагог кадрлардың кәсіби қызметінің сапасы мен нәтижесін болжамдау
Сұрақнама:
1. Инженер-педагог деген кім?
2. Инженер-педагог кадрлардың кәсіби қызметінің сапасы мен нәтижесі.
3. Инженер-педагог кадрларды дайындайтын мекеме.
4. Педагогика кадрларымен жұмыс.
Тапсырма:Ұсынылған жұмыстың жағдай шарттарын және мәліметтерін кестеге енгізіп, негізгі нәтижесін талқылап, қорытынды жазыңыздар.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Инженер-педагог кадрлардың кәсіби қызметінің сапасы мен нәтижесін болжамдау құрылымымен танысу; айырмашылығын анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелерінің функционалдық міндет ережелері, қосымша оқу-әдістемелік әдебиеттер.
Білім беру мекемелерінің лауазымды қызмет атқарушылардың міндеттері: Б – құжаттарды бекіту, жауапкершілік; Ұ- ұйымдастырады және нақты бip жұмысты орындайды; Қ - қабылдайды, жауапты адамның қызметіне көмектеседі, анықтама, құжаттар, материалдар, шешімдер дайындайды (кесте 1).
Кесте 1 - Білім беру мекемелерінің лауазымды қызмет атқарушылардың міндеттері
| Оқу-тәрбие жұмыстары | Директор | Оқу-өндірістік жұмысы бойынша дир. орынбасары | Оқу-тәрбие жұмысы бойынша дир. орынбасары | Оқу бөлімінің менгерушісі | Аға шебер | Шаруашылық дир. орын. | |
| І | Оқу-тәрбиелік жұмысына жоспар құру | ||||||
| 1. | экономикалық және әлеуметтік кµрінісініњ ќ±рудаѓы жоспар жинаѓын дамыту |
кестенің жалғасы
| 2. | Тәрбиелік жұмыс көрінісінің жоспарын құру | ||||||
| 3. | Оқу жылы жұмысына жоспар құру | ||||||
| 4. | Бір айлық жұмысына жоспар құру | ||||||
| 5. | Оқу кестесін құру | ||||||
| 6. | Оқу-өндірістік жұмысының тізімін құру | ||||||
| 7. | Оқушылардың тобына өндірістік оқу жоспарын құру | ||||||
| 8. | Өндірістік іскеріне жоспар құру | ||||||
| 9. | Оқытушылардың арасындағы педагогикалық жұпты бөлу | ||||||
| ІІ. | Оқу-тәрбиелік процесті қамтамасыз ету | ||||||
| 1. | Инженерлік-педагогикалық кадрларды іріктеп құру | ||||||
| 2. | Өндірістік оқу шеберлерінің icкepiн баскару | ||||||
| 3. | Қызметке оқытушылардын басшлығы | ||||||
| 4. | Оқытушылар мен өндірістік оқу шеберлердің, оқу-жоспар құжатымен, оқу бағдарламасымен қамтамасыз ету | ||||||
| 5. | Емтихандарды ұйымдастыру, дайын-дау, орындау | ||||||
| 6. | Материалды-техникалық базасынын дамуы | ||||||
| 7. | Қабылдау және түлектерді, оқушыларды бip курстан бip курсқа көшіруін ұйымдастыру | ||||||
| 8. | Оқушыларды қабылдау және кәсіптік бағдар беру жұмыстарын құру | ||||||
| Ill | Әдicтeмeлiк жұмыстарды ұйымдастыру | ||||||
| 1. | Іскер әдістемелік басшыларының комиссиясы | ||||||
| 2. | Педагогикалық кеңес отырысына дайындық | ||||||
| 3. | Қызметкер меңгерушілерінің оқу кабинетін басшылық ету | ||||||
| 4. | Оқытушылармен нұсқау-әдістемелік жиналыс жүргізу | ||||||
| 5. | Өндірістік оқу шеберлерімен нусқау-әдістемелік дайындық жүргізу | ||||||
| 6. | Өнер тапқыштық |
кестенің жалғасы
| 7. | Жұмысты ұйымдас. | ||||||
| IV | Оқу-тәрбие процесіне бақылау жүргізу | ||||||
| 1. | Оқушылардын сапалы жұмысын бакылау | ||||||
| 2. | Өндірістік оқу шеберлердін сапалы жұмысын бақылау | ||||||
| 3. | Қызмет персоналдардын сапалы жұмысын бақылау | ||||||
| 4. | Оқушылардын оқу үлгерімін және сабаққа қатынасын бақылау | ||||||
| 5. | Педагогикалық кеңестін бақылау шешімінін орындалуы | ||||||
| 6. | Тұрмыс жағдайына қойған бақылау шарттары | ||||||
| 7. | Теориялық оқуға бақылау орынынын оқулық жоспарымен және бағасын құру | ||||||
| 8. | Оқу өндіріс бағамен жєне оќу жоспарымен бақылау құру | ||||||
| 9. | Өндірістік санитариясы және еңбек қауіпсіздігін бақылау жұмысы | ||||||
| 10. | Тыс жұмыстарын бақылау | ||||||
| V | Жоғарғы басшыларын және педаго-гикалық қадрларын, олардын іскер мамандық жұмысы | ||||||
| 1. | Өндірістік оқыту шеберлерімен сабақ жүргізу және дайындау | ||||||
| 2. | Оқытушылармен сабақ жіргізу және дайындау | ||||||
| 3. | Кәсіпорында өндірістік оқытудағы ше-берлерін стажировкасын ұйымдастыру | ||||||
| 4. | Теориялық оқыту; өндірістік оқыту; қорытынды және алдынғы қатардағы өндірістік педагогикалық тәжірибие бойынша сабақ жұмысын ұйымдастыру | ||||||
| 5. | Педагогикалық оқытудағы дайындық және оны жүргізу | ||||||
| VI | Оқушылардың ата-аналарымен жұмыс. Тыс жұмысын ұйымдастыру | ||||||
| 1. | Оқушыларды жаңа оқу топқа ipiктeп қабылдау | ||||||
| 2. | Оқушыларды қалған жұмыспен басқару |
кестенің жалғасы
| 3. | Ќоғамдық жұмыста ұйымдастыру көмегін көpceтyi | ||||||
| 4. | Оқушылар бос уақытын ұйымдастыру және тыс жұмысты басқару | ||||||
| 5. | КМ тәрбие жұмысын басқару | ||||||
| 6. | Оқушылардың техникалық шығармасын басқару | ||||||
| 7. | Оқушылардың спорттық көпшілік жұмысын басқару | ||||||
| 8. | Ән өнерінін үйірмесін басқару | ||||||
| 9. | Оқушылардың тұрмыс жағдайына көмек көрсету | ||||||
| 10. | Оқушылардың ата-аналарымен жекеше жұмыс жасау | ||||||
| VII | Tipкey, талдау, есеп | ||||||
| 1. | Өндірістік жоспардың icкep тіркеуін орындау | ||||||
| 2. | Теориялық оқыту бойынша оқу жоспарын және бағдарламаны тipкey, орындау | ||||||
| 3. | Өндірістік оқу бойынша оқу жоспарымен бағдарламасын тіркеу және орындау | ||||||
| 4. | Оқу - өндірістік іскерін тipкey | ||||||
| 5. | Оқу-тәрбиелік жұмысы бойынша есептілік беру | ||||||
| 6. | Оқушылардың қатысуымен үлгерімін тipкey, қорытынды бағаларын ведомостқа құру | ||||||
| 7. | Диплом (аттестат) беру кітабын жүргізу | ||||||
| 8. | Оқушылардың жекеше icтepiн жүрізу |
Әдебиеттер: [2;4;7-9]
Тақырып 4: Білім беру үрдісін басқаруды құжаттармен қамтамасыз ету
Сұрақнама:
1. Оқу үрдісі.
2. Білім беру үрдісін басқару.
3. Білім беру үрдісін басқаруының құрылымы.
Тапсырма:Жалпы жұмыстың жағдай шарттарын және мәліметтерін енгізу, негізгі нәтижесін талқылау.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру үрдісін басқаруды құжаттармен танысу; айырмашылығын анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелерінің құжаттары.
Әдебиеттер: [2-6; 8-9]
Тақырып 5: Ақпараттар мен құжаттар ағынының әдіснамасын зерттеу
Сұрақнама:
1. Ақпаратқа не жатады?
2. Ақпарат пен құжаттардың айырмашылығы.
Тапсырма:Ұсынылған жұмыстың жағдай шарттарын және мәліметтерін енгізу, негізгі нәтижесін талқылау.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру мекемерінің басшысының бейімділік қасиеттерімен танысу және анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелер басшысының бейімділік қасиеттерін анықтау бойынша тест сұрақтарына жауап беру.
Тест №1 «Ciз жинақы адамсыз ба?»
Ұсынылған тест сіздің жинақылығыңызды тексеру үшін ғана емес, жинақылыққа жету жолдарының құпиясы мен қажетті дағдылары мен әдеттерді қалыптастыруға көмектеседі.
Tecттi қалай пайдалану керек. Әр сұраққа жауап бергенде жауаптың бip ғана нысанын таңдау қажет. Соңынан тесттің астындағы кілт бойынша ciздің жауаптарыңыз нұсқасының сандық сомасын есептеңіз. Сомасын есептеп, тест кілтін табасыз.
1. Сізде өмірдің нeгiзгі басты, жетуге тырысатын мақсат бар ма?
а) менде мұндай мақсат бар
б) мақсат қоюдың қажеті қанша? өмip деген ауыспалы ғой
в) менде басты мақсаттар бар және де мен өз өмірімді соған бағындырамын
г) менде мақсаттар бар, бipaқ менің қызметім оларға жетуге әсерін аз тигізеді
2. Ciз апталық жұмыс жоспарын күнделік, арнайы блокнот т.с.с. пайдаланып тұрасыз ба?
а) иә
б) жоқ
в) иә де емес, жоқ та емес, ceбeбi негізгі жұмыстарды есімде сақтаймын ал күнделікті жоспарды есімде не бip бет қағазда сақтаймын
г). күнделік пайдаланып, жоспар құрып көрдім, алайда артынан бұның ештење бермейтінін түсіндім
д) жоспар құру өздерін жинақы қылып көрсету ойыны
3. Аптаға, күнге жоспарлағандарыңызды орындамаған үшін ciз өзіңізді сөгеciз бе?
а) өзімнің кінәмнан, жалқаулығымнан, икемсіздігімнен орындамаған жағдайда сөгемін
б) ешқандай да дәлелді, дәлелсіз себептерге қарамай cөгемін
в) қазір онсыз да бәpi бip-бipiнe ұрсады, ал мен өзіме-өзім неменеге ұрсамын
г) мен келесі қағиданы ұстанамын, бүгін істелген ic болса - жақсы, ал, істелінбесе келесі жолы мүмкін істелінер
4. Ciз өзіңіздің icкep адамдардың, таныстардың, туыстардың, жолдастардың және сол сияќты телефон нөмірлерін жазатын жазба кітапшасын қалай жүргізесіз?
а) мен өз жазба кітапшамның қожайынымын, телефон номерларын, аты-жөндерді қалай жазғым келсе, солай жазамын, біреудің телефоны керек болған жағдайда мен міндетті түрде таба аламын
б) жиі пайдаланатындықтан мен телефон номерларын жазған жазба кітапшаларды жиі ауыстырамын. Телефондардын номерларын жазған кезде «ғылыми жолмен» жазуға тырысамын, алайда пайдалана келе, мен қайтадан үйреншікті әдетіме қайтып ораламын
в) телефондардын номерларын, аты-жөндерді көњіл-күйіме қарай жазамын. Аты-жөні, телефон номері жазылса болды деп есептеймін, ал, қай бетте қалай жазылғандығында тұрған ештеңе жоқ
г) жалпы қабылданған жүйені қолданамын. Әліпбиге сәйкес аты-жөннің телефон жүйені, ал, керек болған жағдайда қосымша деректерді (мекен-жайын жұмыс орнын қызметін) әліпби бойынша жазамын
5. Ciздi пайдаланатын заттар қоршап тұр. Ciз бұларды орналастыру қағидањыз қандай?
а) әр зат қайда жатқысы келсе, сонда жатады
б) «Әр затқа - өз орны» қағидасын ұстанамын
в) жүйелі түрде заттардың орналасуын тәртіпке келтіріп отырамын. Артынан басымды «тәртіппен» қатырмай, қайда болса, сонда қоямын бipaз уақыттан кейін қайтадан тәртіпке келтіремін
г) бұл мәселені жинақылыққа қатысы жоқ деп есептеймін
6. Ciз күні бойы қайда, қанша және қандай себеппен уакыт жоғалтқаныңызды күн соңында айта аласыз ба?
а) жоғалтқан уақыт туралы айта аламын
б) қай жерде босқа уақыт жоғалтқанымды айта аламын
в) егер жоғалған уақыт ақшаға айналса, онда мен оны есептер едім
г) үнемі қайда, қанша және неге жоғалтқанымды жақсы білемін және де сол орындарда немесе жағдайларда жоғалтуды қысқартуға тәсілдер іздестіремін
7. Жиналыс, маслихаттарда бос сөйлей бастағанда ciз өзіңізді қалай ұстайсыз?
а) мәселеге оралуды ұсынамын
б) кез келген жиналыс немесе маслихатта қажетті сөздер де, бос сөздер де айтылады. Бос сөздер айтыла бастағанда мәнді сөзді күтіп отырасыз, сол сияқты, Tиісті сөздер айтылып жатқан кезде сәл жалығып, cepiгу үшін бос сөздерді күтесің. Жиналыс немесе маслихаттар осылай кезектесіп өтіп отырады. Бұған ештеңе істей алмайсың.
в) өз ойыммен отырамын
г) бос сөздер айтылатынын ecкepiп, өзіммен ала келген істермен айналысамын
8. Айталық, сізге баяндама жасау керек. Ciз тек қана оның мазмұнына ғана мән бepeciз бе әлде оның ұзақтығына да мән бересіз бе?
а) баяндаманың мазмұнына мұқият көңіл бөлемін. Ұзақтығын шамамен ғана белгілеу керек деп есептеймін. Егер баяндама қызықты болса, қандай жағдайда болмасын оны аяқтауға уақыт береді
б) баяндаманың мазмұнына да ұзактығына да және уақытқа байланысты, оның нұсқаларына да бірдей мән беремін
9. Ойьіңыздағыны орындау үшін сіз әр минутты пайдалануға тырысасыз ба?
а) тырысамын алайда, түрлі себептермен (көңіл-күйім, әл-қуатым төмендегенде) үнемі олай шықпайды
б) оған тырыспаймын ceбeбi уақытқа қатысты ондай ұсак-түйекке мән берудің қажеті жоқ
в) егер де уақыттан оза алмасаң, оған тырысудың қажеті не?
г) ештењеге қарамастан орындауға талпынамын тырысамын
10. Тапсырмаларды, өтініштерді бекітудің қай жүйесін қолданасыз?
а) өз күнделігіме нені, қай уақытта орындау керектігін жазып қоямын
б) неғұрлым маңызды тапсырма, өтініштерді µз күнделігіме белгілеп қоямын ұсақ-түйекті» есімде сақтауға тырысамын. Оларды ұмытсам, оны кемістік деп есептемеймін
в) тапсырма, өтініштерді eciмe сақтауға тырысамын алайда, есіме сақтау қабілеті мені жиі аяқтан шалатындығын мойындауым керек
г) «Kepi есте сақтау» қағидасын ұстанамын. Тапсырмаларды кім берсе, сол есте сақтасын. Егер тапсырма маңызды болса, ол жөнінде ұмытпайды және де мені жедел орындау үшін шақыртып алады
11. Іскер кездесулерге, жиналыс, маслихат, отырыстарға келген кезде сіздің нақтылыңғыңыз қандай?
а) 5-7 минут ерте келемін
б) жиналыс, отырыс, маслихаттарға ерте келемін
в) негізінен кeшiгeмін
г) ертерек немесе уақытында бapyғa тырысқанмен үнемі кешігiп келемін
д) егер де «Ќалай кешікпеу керек» атты ғылыми көпшілік құрал басылып шықса, мен мүмкін кешікпеуді үйренер едім
12. Тапсырмаларды, өтініштерді уақытында орындауға сіз қандай мән бepeciз?
а) уақытында орындау - бұл менің жұмыс істей алатындыѓымның негізгі көрсеткіші, бұл - жинақылықтың жоғарғы шегі, алайда, маѓан кей заттарды уакытында орындаудың сәті түспейді
б) уақтылы орындау - тапсырма орныдалған сәтте өзіңді «тістеп» алуы мүмкін «жырткыш». Тапсырманың орындалуын сәл соза тұрған дұрыс
в) уақтылы орындалу туралы азырақ талқылағанды дұрыс деп есептеймін. Тапсырмаларды уақытында орындау керек
г) тапсырмаларды уақытында орындау - бұл жаңа тапсырма алуға нақты мүмкіншілік. Уақтылы орындаушылық үнемі осы іспеттес «жазаланылады»
13. Ciз адамға бірдеңе істеуге, не көмектесуге уәде берді деп есептейік алайда жағдайдың өзгергендігінен сіздің уәдені орындауыңыз қиындады. Ciз өзіңізді қалай ұстайсыз?
а) жағдайдың өзгергендігі туралы және уәдені орындаудың мүмкіншілігі жоқтығын хабарлаймын
б) жағдайдың өзгеріп, уәденің орындалуының қиындағандығы туралы айтуға тырысамын. Сонымен қоса, уәденің орындалатындығына үмітін үзбеуін сұраймын
в) уәдені орындауға тырысамын. Егер орындасам - жақсы, орындамасам да ештеңе етпейді. Ceбeбi менде уәденi орындамау жиі кездеседі.
г) ештеңе хабарламаймын. Уәдені қайткенде де орындаймын
Сұрақ жауаптарының кілті:
| Сұрақ нµмірлері | Жауаптардың нұсқалары және жауаптардың ұпайлық баѓасы | ||||
| а | б | в | г | д | |
| 1. | - | ||||
| 2. | |||||
| 3. | - | ||||
| 4. | - | ||||
| 5. | - | ||||
| 6. | |||||
| 7. | б | - | |||
| 8. | - | - | - | ||
| 9. | - | ||||
| 10. | - | ||||
| 11. | |||||
| 12. | - | ||||
| 13. | - |
Нәтижелер бaғасы:
Ciз 72 - 78 ұпайжинадыңыз. Ciз жинақы адамсыз. Тек қана жеткен деңгейде тоқтамай, өзіндік жинақылығыңды әріқарай дамыта беріњіз деп кеңес береміз. Ciз жоғарғы шекке жеттім деп ойламаңыз. Жинақылық табиғатынан оның қорлары шексіз деп есептейтіндерге көбірек пайда береді.
Ciз 63 - 71 ұпайжинадыңыз. Ciз жинақылықты жұмыстың ажырамас бµлігі деп есептейсіз. Жинақылыққа шегіне жеткен жағдайда шақыратын адамдарға қарағанда бұл ciзгe артықшылық береді. Алайда сізге өзіндік жинақылыққа мұқият қарап, оны жақсарту қажет.
Ciз 63-тен аз ұпайжинадыңыз. Сіздің өмip сүру сипатыңыз бен маңайыңдағыларыңыз ciзді кей жағдайда жинақылық болуға уйреткен. Сіздің ќимылыңызда жинақылық кейде пайда болып, кейде жоғалып кетеді. Бұл өзіндік жинақылықтың нақты жүйесінің болмауының белгісі. Анық заңдар мен қағидалар болады. өзіңіздің қимылыңызды, уақыт жұмсауыңызды, жұмыс техникаңызды талдауға тырысыңыз. Ciз ќaзipгi уақытта oйыңызғa да келмейтін жағдайды көресіз. Жинақы адам болу үшін жігерлі және табанды болып, өзіңізді жеңе білуіңіз қажет.
Әдебиеттер: [2-5; 7-9]
Тақырып 6: Менеджмент және ақпараттық технологияларды интеграциялау
Сұрақнама:
1. Менеджментің ұғымы?
2. Ақпараттық технология.
3. Менеджмент және ақпараттын айрмашылығы.
4. Интеграциялау.
Тапсырма:Ұсынылған жұмыстың жағдай шарттарын және мәліметтерін енгізу, негізгі нәтижесін талқылау.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру мекемерінің басшысының бейімділік қасиеттерімен танысу және анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелер басшысының бейімділік қасиеттерін анықтау бойынша тест сұрақтарына жауап беру.
Тест № 1 «Ciз аса ектем емессіз бе?»
Тест арќылы өзіңіздіњ ќызметтестеріњізбен ќаншалыќты сыпайы екендігіњізді жєне оларѓа сізбен ќарым-ќатынас жасасу оњай ма, соны аныќтањыз. Жауаптарыњыз шынайы болуы үшін µзіњіздіњ орныњызѓа басќа бip ќызметтесіњіздіњ жауап бepyiн µтініњіз. Бұл ciзгe өзіңізге деген баѓањыздыњ ќаншалыќты дұрыс екендігін түсіндіреді. Егер тестте берілген жаѓдайларда болып кермесењіз, оны елестетіп, өзіңіздіњ сондаѓы іс-қимылыњызды болжањыз.
1. Ќызмет барысындаѓы кезекті кикілжіњнен кейін ciз келістіру жолдарын іздеуге бейімсіз бе?
а) үнемі
б) кейде
в) ешќашан
2. Шиеленіскен жаѓдайда ciз µзіњізді ќалай ұстайсыз?
а) ызањызды іште саќтайсыз
б) салќынќандылыќты саќтайсыз
в) шыдамдылыќты жсталтасыз
3. Ќызметтестеріњіз сізді ќандай адам деп есептейді?
а) тәкаппар жєне ќызѓаншаќ
б) кішіпейіл
в) ќарапайым жєне тєуелаз
4. Ciзгe жауапты ќызмет (тапсырма) ұсынса, өзіңізді ќалай ұстайсыз?
а) оны сәл ќобалжумен ќабылдайсыз
б) еш ќобалжусыз келісесіз
в) өзіњіздіњ жан тыныштыѓыњызды ойлап келіспейсіз
5. Сіздіњ ќызметтестеріњіздіњ бipi рұқсатсыз үстеліңізден ќаѓаз алса, ciз өзіњізді ќалай ұстайсыз?
а) оны «жерден алып, жерге саласыз»
б) ќайтаруѓа мєжб‰р етесіз
в) таѓы бірдење керек емес пе дейсіз
6. ¤зіњізге жаќын адамды жұмыстан кеш ќайтып келгенде ќандай сµздермен ќарсы аласыз?
а) «сені неге кешіктірді?»
б) «осы уаќытќа дейін ќайда ќањѓып жүрсің?»
в) «мен алаңдай бастадым»
7. Автокµлік (мотоцикл, мопед) жүргізгенде µзіњізді ќалай ұстайсыз?
а) алдыњыздаѓы машинаны басып озуѓа тырысасыз
б) ќанша кµлік сізден озса да ciзгe бєpiбip
в) ешќашан
8. Өміргe деген кµзкарастарыњызды ќандай деп есептейсіз?
а) жан-жаќты
б) жеңілтек
в) шектен тыс ќаталдыќпен
9. Iciњiз толыќ жүрмей жатса ciз не істейсіз?
а) кiнєні бipeyгe артуѓа тырысасыз
б) мойынсынасыз
в) келешекте байќайтын боласыз
10. Ќaзipгi заман жастары арасындаѓы тєрбиесіздік оќиѓалары туралы фельетонды оќып, ciз өзіңізді ќалай ұстайсыз?
а) «бұлай уаќыт µткізуге тыйым салынуы тиіс» дейсіз
б) «ұйымдасќан жєне мєдени демалыс жасауѓа мүмкіндік жасау керек» дейсіз
в) «мүндайларѓа неменеге уаќыт жоѓалтады» дейсіз
11. Ciз алдыњызѓа келіп жүрген орын басќаѓа бұйырса, µзіњізді ќалай сезінесіз?
а) «мен бұѓан несіне жүйкемді тоздырамын»
б) «бастыќќа онык келбеті кµбірек ұнаѓан ѓой»
в) «мүмкін мен бұѓан келесі жолы ќол жеткізе алармын»
12. Ќорќынышты фильмді ciз ќалай ќарайсыз?
а) ќорќасыз
б) зepiгeciз
в) наѓыз лєззат аласыз
13. Жолдаѓы «тыѓындар» кесірінен ciз мањызды шараѓа кешіксењіз µзіњізді ќалай ұстайсыз?
а) дегбірсізденесіз
б) кездесуге барѓан адамыњыздыњ кµњілін аулайсыз
в) ренжисіз
14. Өзіңіздіњ спорттыќ жетістіктеріңізге ќалай ќарайсыз?
а) міндетті түрде жењуге тырысасыз
б) µзіњізді шираќ сезінуді баѓалайсыз
в) ұтылып жатсањыз ќатты ашуланасыз
15. Егер ciзre мейрамханада (кафе, асханада) нашар ќызмет керсетсе µзіњізді ќалай ұстайсыз?
а) шу шыѓарудан ќашып, шыдайсыз
б) єкімшілікті шаќырып, оѓан ескерту жасайсыз
в) директорына шаѓым жасап барасыз
16. Сізден жасы кіші жолдасыњызды, бауырыңызды, ќарындасыњызды мектепте ренжітсе, өзіңізді ќалай ұстайсыз?
а) мұғаліммен сµйлесесіз
б) «жас ќылмыскерлердіњ» ата-аналарына барып, шу шыѓарасыз
в) бaлaѓa жауап, ќарымта ќайтаруѓa кењес бepeciз
17. Өзіңіздіњ пікіріңізше ciз ќандай адамсыз?
а) орташа
б) менменшіл
в) өткір
18. Мекеме есігінде (Сізден кіші ќызметтесіњізбен соќтыѓысып ќалѓан жаѓдайда ол кeшipiм сұрай бастаѓанда, ciз ќалай жауап бepeciз?
а) «кешіріңіз, мен µзім кінєлімін»
б) «ештење емес, оќасы жоќ»
в) «байќап жүруге болмай ма?»
19. Газеттен жастар арасындаѓы бұзаќылыќ туралы маќаланы оќыѓанда ciз ќандай пікірді ұстанасыз?
а) «ќашан ѓана наќты шаралар ќолданар екенбіз»
б) «күш ќолдану шараларын ќолдану ќажет екен»
в) «бєрін жacтapѓa жаба бермеу ќажет, тєрбиешілер де кінєлі»
20. Ciзгe жануар болып ќайта туу ќажет болѓан жаѓдайды елестетіп көріңіз. Ciз ќай аќ болѓанды ќалар едіњіз?
а) жолбарыс не iбілic
б) үй мысыѓы
в) аю
Нєтижелеріњізді баѓалањыз:
| Сұрақтар | Бµлімдер бойынша жауаптар ±пайлары | |||||||||
| а | ||||||||||
| б | ||||||||||
| в |
| Сұрақтар | Бµлімдер бойынша жауаптар ±пайлары | |||||||||
| а | І | |||||||||
| б | ||||||||||
| в |
С±раќтыњ (1-20) санымен белгіленген сұраќ нµміріне сєйкес тік баѓаны ciз белгілеген жауапты ұпаймен бaѓaлaњыз. ұпайларды сомалап, нәтижесін шыѓарыњыз.
36 - 44 ұпай. Сіздіњ µктемдігіњіз шамалы, бipaќ, ciз µмір жолында сєтті келесіз, ceбeбi сізде тиісті мµлшерде µзін-µзі сүю мен µзіњізге деген сенімдік ќасиеті жеткілікті дамыѓан.
45 және одан көп ұпай. Ciз шектен тыс µктемсіз, мұнымен ќатар ciз жиі бacќaлapѓa тым ќатыѓездік жєне салмаќсыздыќ танытасыз. Басшылыќтыњ «жоѓары сатыларына жету» үшін ciз мaњaйыњдaѓылapыњыздыњ мүддесін аяќ асты ќылып, жеке тєсілдеріњізге арќа сүйеп, табысќа жетуге үміттенесіз. Сол себептен ќызметтестеріњіздіњ ciздi жаќтырмайтынына тањ ќалмайсыз, бipaќ, мүмкіндік тұрѓан жаѓдайда ciз оларды сол үшін жазалауѓа тырысасыз.
35 және одан аз ұпай. Ciз шектен тыс жуассыз, бұл µзіњіздіњ кұшіњізге жєне мүмкіндіктеріњiзгe сенбеуден. Әрине, бұл желдің көз-келген түрініњ ыќпалымен иіле беретін осал шµптей деген сµз емес. Сонда да ciзгe молыраќ сенімділік артыќ болмайды.
Егер ciз 7 жєне одан да кµп сұраќтардан 3 ұпайдан жєне 7 не одан аз сұраќќа 1 ұпайдан алсањыз, онда сіздіњ µктемдігіњіз келістіру сипатын емес, бұзу сипатын ањѓартады. Ciз ойланбаѓан іс-ќимылмен шиеленісті пікірталастарды туындатуѓа бейімсіз. Ciз адамдарѓа менсінбеушілікпен ќарап, өз мінезіңізбен айналып µтуге мүмкін болѓан кикілжіњді жaѓдaйлapды тудыруѓа себепкер боласыз.
Егерде 7 жєне одан кµп сүраќтарѓа 1 ұпайдан жєне 7-ден аз сұраќтарѓа 3 ұпайдан алсањыз, онда ciз шектен тыс тұйыќ адамсыз. Бұл сізде µктемдік тұтамдары мүлде жоќ дегенді білдірмейді, біраќ ciз оларды мұқият басып тастап отырасыз.
Әдебиеттер: [1-2; 8-9]
Тақырып 7: Нарықтық экономика жағдайында білім беру мекемелерін материалдық-техникалық қамтамасыз ету
Сұрақнама:
1. Нарықтық экономика.
2. Білім беру мекемелеріндегі нарықтық экономика.
3. Білім беру мекемелеріндегі материалдық-техника.
Тапсырма:Ұсынылған жұмыста мәліметтердің нәтижесін талқылап, олардың қорытындысын жазыныздар.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру мекемелеріндегі басшысының жеке жұмысын жоспарлау; басшысының жеке жұмысын жоспарлау түрлерін анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Білім беру мекемелер басшысының жеке ж±мысын жоспарлау т‰рлерін аныќтау бойынша тест с±раќтарына жауап беру.
Басшы маќсаттарды белгілегеннен кейін алдына ќойылѓан тапсырмаларды орындау ‰шін µзіне жеке шаралар баѓдарламасын ќ±рады. Маќсат баѓдарламасыз орындалмайды. Маќсатќа жету ‰шін шаралар баѓдарламасын белгілегеннен кейін оларды орындауға ќанша уаќыт ќажеттігін аныќтау керек. Басшыныњ жеке жоспарында µзi жеке орындайтын тапсырмалар орындалатын уаќытымен ќоса керсетілуі ќажет.
Ж‰йелі т‰рде ќайталанатын ж±мыстардыњ (жиналыстар, поштаны талдау, ж±мысшыларды ќабылдау) аптаныњ наќты бip к‰нінде, наќты бip уаќытта µтетінін ecкepiп, неғ±рлым кµп уаќыт унемдейтіндей ж±мыс ырғағын ж‰йеге келтіруге болады. М±нда басшы µзініњ ж±мысын (ж±мыс реттемесін) ќ±растыру жолымен µз ж±мысын ±заќ уаќытта (тоќсан жыл) жоспарлауына болады (кесте 2).
Кесте 2 – Тест жеке ж±мыс жоспары шектен шықпайтындай наќты болуы тиіс
| № | С Ұ Р А Қ Т А Р | Жауапртар | |
| Иә | Жоқ | ||
| 1. | Cіз қашан да басќа адамдармен ынтымаќтастыќта ж±мыс жасауға ±мтыласыз ба? | ||
| 2. | Ciз кездесетін адамдардыњ есімдерін есіњізде саќтайсыз ба? | ||
| 3. | Ciз µзіњіздіњ ќоластыњыздағы aдамѓа (єріптесіњізге) єр жаќсы opындaлғaн ж±мыс ‰шін µз алғысыњызды білдіресіз бе? | ||
| 4. | Ciз кызметкерге онымен бipге ж±мыс жасайтын жолдастарыныњ кµзінше алғыс айтасыз ба? | ||
| 5. | Ciз адамдардан жаќсылыќты байќауға ±мтыласыз ба? | ||
| 6. | Ciз баяндамањызда µз тобыњыздыњ жаќсы ж±мысын жoғapы т±рѓан басшыѓа кµрсетуге дайынсыз ба? | ||
| 7. | Ciздіњ н±сќауларыныз жаќсы ќабылданады ма? | ||
| 8. | Ќандай да шешімдерді ќабылдауға мєжб‰р еткен себептерге т‰сініксіз бepeciз бе? | ||
| 9. | Ciз µзіњізге жєне µзiњіздіњ ќоластындарыларыњызға жоспарлауды ж‰ргізу ‰шін уаќыт ќалдырасыз ба? | ||
| 10. | Ciз басќалардыњ ±сыныстар енгізуін бастама кµрсетуін жєне сынауын ќолдайсыз ба? | ||
| 11. | Сіздіњ бacтaмaлapынызғa басқалар сенім бітіре ме? | ||
| 12. | Сіздіњ қoлacтыњыздaѓы ќызметкердіњ м‰мкіншіліктерін калай ќолдану керектігін білесіз бе? |
кестенің жалғасы
| 13. | Сізде µзіњіздіњ ќоластыњыздағыларды не ќызыќтыратыны туралы білгіњіз келе ме? | ||
| 14. | Ciз м±ќият тыњдаушы бола аласыз ба? | ||
| 15. | Сіз µз ж±мысыњызды тиімділігін арттыру маќсатында µзгертуге дайынсыз ба? | ||
| 16. | Ciз µз ќоластындағыларыњызға қатысты шешімдерді ќабылдамас б±рын олармен аќылдасасыз ба? | ||
| 17. | Ciз жаќсы топты, атап айтќанда, болашаќ жоспар туралы жєне оларды орындау жµнінде ќандай ойлары бар туралы әңгімелеу жолымен ќ±руға тырысасыз ба? | ||
| 18. | Сізде µзін-µзі жетілдіру, кем дегенде бip жыл aлғa, жоспары бар ма? | ||
| 19. | Кызметкерлердіњ біліктілігін арттырудың жылдыќ жоспары бар ма, бар болса, олуаќыт талабына сай келе ме? | ||
| 20. | Ciз µз ойыњызды айќын єpi жеткізіп айта аласыз ба? | ||
| 21. | Ciз µзіњізге жєне басќаларға (сіздіњ учаскењізде) ќателіктер жасауѓа р±ќсат бepeciз бе? | ||
| 22. | Ciз µзіңізге адалсыз ба? | ||
| 23. | Сіз нашар ќызметкерді ж±мыстан шыѓару ынтасыңыз бар ма? | ||
| 24. | Cіз арнайы журналдарды, кем дегенде ‰шеу, ‰немі оќисыз ба? | ||
| 25. | Ciз µз ±йымыњыздыњ арнайы басылымына немесе газетіне маќала жазасыз ба? | ||
| 26. | Ciз µз денсаулығыњызға ‰немі көњіл бөліп отырасыз ба? | ||
| 27. | Ciз ќазіргі ж±мысыњызбен салыстырғанда к‰рделірек ж±мысќа ынтамен кipiceciз бе? | ||
| 28. | Ciзге к‰рделі шешімдерді ќабылдау ‰шін кµп уаќыт керек пе? | ||
| 29. | Ciз ж±мыстыњ тиімдтілігін арттыру ‰шін µз ќоластын-дағыларыњызбен ќалай єњгіме жургізу керектігін білесiз бе? | ||
| 30. | Ciз жања ќызметкерді тандау кезінде ќандай мєселелерге назар аудару керектігін білеciз бе? | ||
| 31. | Сіз µз қоластындағыларыњыздыњ мєселелерімен с±раќтары-мен жєне шаѓымдарымен ыќыласпен танысасыз ба? | ||
| 32. | Ciз µзіњіз бен ќоластындаѓыларыњызға ќатысты ќандай да бip аралыќты саналы саќтауѓа ±мтыласыз ба? | ||
| 33. | Сіз шешім ќабылданып ќойғаннан кейін оныњ мазм±ны бойынша ойсырап калмауға ќабілеттісіз бе? |
Әдебиеттер: [1-2; 8-9]
Тақырып 8: Педагогикадық ұжымдағы пікіралмасулар мен түсініспеушіліктер
Сұрақнама:
1. «Ұжым» ұғымы.
2. Педагогикадық ұжым.
3. Пікір және пікіралмасулар.
4. Педагогикадық ұжымдағы пікіралмасулар.
Тапсырма:Ұсынылған жұмыста мәліметтердің нәтижесін талқылау, негізгі нәтижесін жазыңдар.
Әдістемелік нұсқау:
Жұмыстың мақсаты: Білім беру мекемелеріндегі педагогикадық ұжымдағы пікіралмасулар мен түсініспеушілік-терінің мазмұны мен құрылымын анықтау.
Жұмысқа керекті жабдықтар, материалдар: Педагогикадық ұжымдағы пікіралмасулар мен түсініспеушілік-терінің мазмұның.
Психологтардың жүргізген зерттеулер нәтижесі бойынша басшы тұлғасына жалпылама талаптар қою дұрыс емес. Мысалы: «Басшының елдің бәрімен тіл таба білуі (сөз таба білуі)». Зерттеулер көрсеткендей тіл таба білудің нақты деңгейлері басшылықтың жoғapғы тиімділігімен ұштасады. Мұндай тиімділікке оңай тіл табыса білетін және қиын тіл табысатын басшылар да қол жеткізе алады - ол қол астындағылардың жеке мумкіншіліктеріне байланысты.
Ұжымның ұйымшылдық деңгейі, бірлесе жұмыс icтey тиімділігі жoғapы болған жaғдaйдa басшының қиын тіл табысуына жол бepілin қана қоймай, қайта сол бoлғaнынa жол беріліп қошеметтеледі. ұжымныњ ұйымшылдық деңгейі, бірлесе жұмыс icтey тиімділігі төмен болған жaғдaйдa, басшыдан жоѓары тіл табыса білумен ұйымдастыру жолына көш салуды талап өтеді.
Арнаулы әдістемелер бойынша және (24 ұпайлық шкала бойынша) ұпаймен бaғaлaп, зерттеу нәтижесі бойынша басшылардың қарым-қатынас жасауының 5 деңгейі бебелгіленді) өте төменгі (тұйыќ) - 4 ұпай; 2) төменгі қарым-қатынас - 5-9 ұпай; 3) қалыпты қарым-қатынас - 10-14 ұпай; 4) жоғары қарым-ќатынас - 15-19 ұпай; 5) өте жоғары қарым-қатынас - 20-дан жоғары.
Орындалу тәpтiбi:
- негізгі теориялыќ жaғдaйлapғa сүйеніп, берілген тесттерге жауап беру;
- «Ciз бейімді адамсыз ба?», «Ciзді адамдар сыйлай ма?» тecттepiн жетілдіріңіз;
- орындалған жұмыстың нәтижесін есеп беру түрінде жасау.
Тест №1 «Ciз білімді адамсыз ба?»
Темендегі 16 сұрақтың әрбіреуіне «Иә», «Кейде», «Жоқ» деп жауап беріңіз.
1. Ciз әдеттегідей (күнделікті) іскерлік көздесуге қатысасыз, оның басталуын күту сізді қалыпты жағдайдан шығара ала ма?
2. Дәрігерге баруды аурудың асқынғанына дейін қоздыра бepeciз бе?
3. Мәжіліс, жиналыс және сол сияқты шараларда баяндама, хабарлама, аќпарат жасау сізді ќымсындырып, ќолайсыздандырады ма?
4. Ciзгe бұрын болмаған қалаға iccanapғa бару ұсынылады. Осы iccaпapғa бармау үшін ciз ќолыңыздан келген барлық мүмкіндікті пайдаланасыз ба?
5. Басыңыздан өткерген жағдай туралы біреулермен бөлісуді жақсы көресіз бе?
6. Бейтаныс адамның көшеде сізден жөн сұрауы (жол көрсету, уақыт айту және басқа да сұрақтарға жауап беру) ciзді шамдандырады ма?
7. «Әкелер мен балалар» мәселесінің бар екеніне және әр көзең ұрпақтарының бірін-бірі қиын түсінетініне сенесіз бе?
8. Сізден бірнеше аи бұрын 50 теңге ақша алып, қайтаруды ұмытқандығы туралы танысыңыздың eciнe салуға ұяласыз ба?
9. Мейрамханада немесе асханада сізгe сапасы төмендігі анық тағам ұсынылды. Тек ашуланып, тағамды итере салып, үндемей қаласыз ба?
10. Бейтаныс адаммен жеке қалғанда ciз оны әңгімеге тартасыз ба, әлде ол бірінші әңгіме бастаса ciз өзіңізді ыңғайсыз ceзінесіз бе?
11. Ciзді кµз-келген ұзын-сонар кµзек (дүкендегі, кітапханадаѓы, кинотеатр кассасындаѓы) шошытады ма? Ciз кµзектіњ соњына тұрып тосып тұрѓаннан кµpi ciз µз ойыњыздан бас тартќанды жµн кµресіз бе?
12. Ќандай болмасын келіспеушілік жаѓдайды ќарастыратын комиссия ќ±рамында болудан ќоркасыз ба?
13. Єдебиет, мєдениет, µнер шыѓармаларын баѓалауда Сіздіњ жеке µзіњіздіњ µлшемдеріњіз бар ма жєне бұл жаѓдай бойынша «басќапардыњ» niкірін ќабылдамайсыз ба?
14. Ciзre жаќсы таныс мєселе бойынша біреулердіњ ќате екендігі аныќ пікірін «бip бұрышта» ecтiп, ciз үндемей ќалуды жєне дауѓа араласпаѓанды жµн кµpeciз бе?
15. Біреудің ќызметтік мєселе немесе оќу таќырыбы бойынша кµмек сұрауы ciзгe өкініш туѓыза ма?
16. Өзіңіздің көзќарасыңызды (пікip, баѓа) ауызшадан гөpi жазбаша бергенді тиімді санайсыз ба?
Жауаптарыњызды баѓалањыз:
єpбip «Иә» - 2 ұпай, «Кейде» - 1 ұпай, «Жоқ» - 0 ұпайға тењ.
Жалпы ұпай сандарын жобалап, жіктеу бойынша адамдардыњ ќай тобына жататыныњызды аныќтањыз:
30-32 ұпай– сіз тіптен бейімсізсіз. Бұл сіздіњ үлкен кемшілігіњіз, ceбeбi, бұдан көбінесе өзіңіз жапа шегесіз, аздщ жакындарыњызга да бұл ќолайсыздыќ єкөлөді. ұжымдыќ бірлік талап еттетін icтe ciзгe сенім арту ќиын. Көбірек тіл табыса біліп, өзіңізді ќадаѓалап отыруѓа тырысыњыз.
25-29 ұпай- ciз тұйыќсыз, аз сөйлейсіз, жалғызілікті қалайсыз, осы себептен сіздіњ достарыњыз да аз болуы мүмкін жаңа жұмыс жєне жаңа ќарым-ќатынастардыњ кажеттілгі ciздi абыржытпаса да, ұзаќ уаќытќа тепе-тењдіктен шыѓарады. ¤зіњіздіњ мінµзіњіздіњ бұл ерекшелігін ci білеciз жєне өзңізге риза емессіз, бipaќ ciз осы риза болмаүшінлыќпен шектелмењіз – мінµзнµзіњіздіњ бұл ерекшелктерін өзгерту сіздіњ өз ќолыњызда. Кейде кейбір іспен ќатты беріліп айналысќан жаѓдайда ciз «аяқ астынан» толыќ бейімділікке ие болатын жaѓдaй болмай ма? Ciзгe тек ќана cepпілic ќажет.
19-24 ұпай- ciз белгілі дєрежеде сµзшењсіз жєне бейтаныс ортада µзіњізді ceнімді ұстай аласыз. Жања мєселелер ciздi шошытпайды, алайда, ciз жања адамдармен абайлап араласасыз, пікірталастар мен дауларѓа ыќтиярсыз араласасыз, сіздіњ пікірлеріњізде ара-тұра негізсіз мысќыл кµп. Бұл кемшіліктер түзетілетіндіктерін ұмытпаңыз.
14-18 ұпай- сізде ќалыпты бейімділік, ciз білуге ќұштарсыз, әңгіме айтатын адамды пейілмен тыңдайсыз, өзгелермен ќарым-ќатынаста жеткілікті жаѓдайда шыдамдысыз, өз көзќарасыњызды ќызбалыќсыз ќорғайсыз. Жања адамдармен кµздесуге жaѓымcыз алањдаушылыќсыз барасыз. Сонымен ќатар ciз у-шулы кµпшілікті ұнатпайсыз, єдептен тыс єрекеттер жєне кµпсізділік сізді шамдандырады.
9-13 ұпай- ciз едєуір сµзшењсіз (кейде тіпті шектен тыс), білуге ќ±марсыз, єртүрлі мєселелер бойынша пiкip айтуды жаќсы кµресіз, бұл кейде мањайыњыздаѓыларѓа ұнамайды, жаңа адамдармен ќуана танысасыз, кµпшіліктіњ кµњілі сізде болѓанды ұнатасыз, ешкімніњ өтінішінен орындай алмасањыз да, бас тартпайсыз. Кейде ќатты ашуланасыз, ќайтуыњыз жылдам. Ciзгe жетіспейтіні - орныктылыќ, шыдам жєне күрделі мєселелермен бетпе-бетте жүректілік жетіспейді, алайда, ќажет болѓан жаѓдайда, ciз µзіњізді шегінбеуге мєжбүрлей аласыз.
4-6 ұпай- ciз шектен тыс аќкөњілсіз, сіздіњ сөзшењдігіњіз, ерекше кµзге түседі, ciз ќайда не болып жатќанныњ бєрін білеciз. Күрделі таќырыптар сіздіњ басыњызды ауыртып, ќалыпты жаѓдайдан шыѓарса да, ciз барлыќ пікірталастарѓа ќатысќанды ұнатасыз. Кµз-келген мєселе бойынша жалпылама ѓана түсінігіњіз болѓан жаѓдайда да, суырылып сµз алѓанды ұнатасыз. Ќашан да µзіњзді µз орнымдамын деп санайсыз. Аяѓына жеткізе алмайтын жаѓдай болса да, ciз кез-келген іске кipiciп кетесіз. Осы себептерден басшылар мен ќызметтестеріњіз ciзгe шамалы ќayiппeн жєне сенімсіздікпен ќарайды. Осы деректер жµнінде ойланыњыз.
3 және одан төмен ұпай- сіздіњ бейімділігіњіз шектен тыс, оны аурумен салыстыруѓа болады. Ciз сайрауық та сµзұғарсыз, ciзге еш ќатысы жоќ істерге араласып кетесіз, өзіңіздіњ еш хабарыњыз жоќ мєселелер бойынша пiкip айтасыз, ciз єдейі, кейде байќаусыз мањайыњыздаѓылар арасында түрлідаулар тууына себепкер боласыз, ќызу ќандысыз, көңілге алѓысыз, кµп жaѓдaйдa шындыќты бұрмалайсыз. Жауапты жұмыс ciз үшін емес. Жұмыста да, үйде де жєне барлыќ ортада адамдарѓа ciзбeн бipгe болу ќиын. Ciзгe өз мінезіњізбен жұмыс істеуге тұрарлыќ. Алдыњѓы кезекте адамдарѓа деген шыдамдылыѓыңызды тєрбиелеңіз, жєне соњында µзіњіздіњ денсаулығыңыз туралы ойланыњыз - бұлай өмір сүру - iз-түcciз болмайды.
Тест №2 «Адамдар Сізді сыйлай ма?» (Жауаптар: «Иє», «Жоќ»)
1. Сізбен ќатынас жасайтын адамдар күні бойы минут сайын ciздi м±ќият баѓалайтынын есіњзде саќтауыњыз кажет.
2. Адамныњ тєуелсіздік ceзiмi жолдастарыныњ ұнатќан ұнатпаѓанына ќарамастан олармен өзініњ хоббиін талќылай алатындай дамуы керек.
3. Ќандай да жаѓдайда болмасын басќа адамдар алдында µз беделіњді түcipyгe болмайды.
4. Егер бipey басќалардыњ сµйлеген сөзінен ќатені байќаса оны түзетуге тию.
5. Бейтаныс адамдармен кездескенде ciз оларѓа µзіњзді кµрсету үшін жеткілікті дєрежеде тапќыр, сµзшењ жєне тартымды болуға тиicciз.
6. Ciзді басќа адаммен таныстырѓанда ciз оныњ атын естімей ќaлѓaн жаѓдайда ќайта атауын сұрайсыз.
7. Өзін ешќашан күлкі ќылдырмайтын адамды сыйлайды деп есептейсіз.
8. Аќымаќ боп керіну ќаупінен ciз артыќ сұраќ ќoймayѓa тырысасыз.
9. Егер ciз керемет өткір тілді адаммен сµйлескен кезде онымен баќталаспай оны мойындап, пiкip таластан тезірек кетуге тырысасыз.
10. Єркімніњ мінез-ќұлќы µзін ќоршаѓан ортаныњ кµњіл-күйіне сай болуы тиіс.
11. Ciз єр адам ќателесуі мумкін µз ќатесі үшін жауап бepyi тиіс деп есептейсіз.
12. Сізден басќалар күткендей сµз бен мінез танытпай, өзіңіз ќажет санайтындай єрекет жасайсыз.
13. Ciз басќаларѓа тєуелді бoлѓaншa, басќалар ciзгe тєуелді болсын.
14. Сiздіњ барлыќ артыќшылыќтарыњыз жєне кемшіліктеріњзбен ќабылдай алатын адамды наѓыз дос деп есептейсіз.
15. Өз беделіњізді кµтеру үшін ciз жеткен жетістіктеріњіз бен жаќсы жаќтарыњызды ecтipтіп атап µтуге тырысасыз.
16. Егер ciзгe бұрын ecтiгeн анекдотыњызды айта бастаса, ciз ол адамды тоќтатасыз немесе єњгімесініњ соњында сєйкессіздіктерді түзетесіз.
17. Пікірлерді талдаѓан кезде өзіњіздіњ пікіріњіздіњ ќате екендігін түсінсењіз кµбіне оны ecтipтiп мойындайсыз.
18. Егер бipey µзініњ мєселесін сіздіњ иыѓыњызѓа артуѓа тырысќанын сезсењіз ciз оныњ ±сынысына салмаќты да ныќ «жоќ» дей аласыз.
19. Егер ұжымныњ пiкipi сіздікінен бµлек болса, ciз негізінен µз пікіріњізде ќаласыз.
20. Әркім бipey өзiнe ќарама-ќарсы пiкip айтќан сайын µз кµзќарасын ќасарысып ќорѓай бepyi тиіс емес.
Кілт: єpбip дұрыс сай келген жауап үшін 5 ұпайдан ќосыњыз.
Дұрыс жауаптар: «Иє» - 6, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 20. «Жоќ» - ќалѓандары.
Барлыќ ұпайлардың ќосындысын табыњыз.
85-100 - µте жаќсы. Ciз µзіњізді ќоршаѓан ортаныњ cыйлaѓaнын лайыќты пайдаланасыз. Олар ciздіњ парасаттылырыњызды, єділдігіњізді жєн