Кесте мәтіндерін дайындау.

Мәтін пернетақтадан енгізіледі. Кейбір пернелер WordPad қосымшасында жұмыс атқарғанда қажет болады, соларды қарастыралық. Мәтіннің жолдарын енгізгенде, олар автоматты түрде төмен жылжып отырады. <Enter> пернесін тек абзац соңында немесе жаңа жол алу үшін басады. Бас әріп теру үшін, <Shift> пернесін басып тұрып, қажетті әріпті тереді. Барлық жолдың әріптерін бас әріппен теру үшін, <Caps Lock> пернесін басып қояды, ал кіші әріпке көшу үшін, оны екінші рет басады. <Backspace> пернесі арқылы қате әріпті, символды алып тастауға болады. Егер осы пернені көп басып тұрсаңыз, онда меңзер тұрған орынның сол жағындағы мәтін өшеді. Әріптерді, мәтінді алып тастау үшін <Delete> пернесін пайдалануға да болады. Егер алып тастайтын әріптің алдына меңзерді қойып, <Delete> пернесін басса, оның соңындағы әріп(таңба) өшеді. Егер осы пернені көп басып тұрсаңыз, онда меңзер тұрған орнының оң жағындағы барлық таңбалар өшеді. Мәтіннің бүтін бөлігін де өшіруге болады, ол үшін өшірілетін мәтіннің бөлігін тышқанның көмегімен белгілеп, <Delete>пернесін басады. Мәтіндерді жазғанда, таңбалардың, әріптердің түрлерін (пішімін) таңдауға болады, яғни жартылай қара, курсив(көлбеу), асты сызылған, сонымен қатар мәтінді беттердің шеттері бойынша тегістеуге болады. Мәтіндерге жоғарыдағы үрдістерді пайдалану мәтінді пішімдеу деп аталады. Мәтінді пішімдеудің ең жылдам әдістері пішімдеу тақтасындағы: жартылай қара, курсив және астын сызу батырмаларын қолдану болып табылады. Мәтінді туралау үшін құралдар тақтасында туралау батырмалары бар, онда мыналар: сол жағы, оң жағы, ортасы, ені бойынша туралау. Бұл әмірлерді Пішім→Абзац мәзіріндегі туралау алаңында да таңдауға болады. Бұл терезеде шекараның оң жақ және сол жақ шеттерінен кейін және тек бірінші қатар үшін сол жақ шекарадан ілгері қызыл жол қоюға болады. Мәтін (текст) енгізу. Ұяшық таңдаймыз, ұяшық ішінде мәтін тереміз. Енгізуді аяқтаған соң, «Формула жолындағы» Ввод бастырмасын шерту керек немесе <Erter> пернесін басамыз. Excel үнсіз келесім бойынша мәтінді ұяшықтың сол жақ шеті бойынша туралайды. Мәтіннің туралауын өзгертуге болады, ол үшін ұяшықты белгілеп, Пішімдеу аспаптар панеліндегі По центру немесе По правовому краю бастырмаларын шертеміз. Ұяшықты таңдап, мәтін теріп, Формат Ячейки...Числовые форматы-дан Общий, Числовой, Денежный, Финансовый, Дата, Время, Процентный, Дробный, Экспоненциальный, Текстовый, Дополнительный шығады. Общий – мәтіндік, сандық ақпаратты енгізеді. Соны таңдаймыз. Жұмыс кестесінде тұрып, мышканың сол жақ батырмасын ұяшықта шерткенде Динамикалық меню шығады. Ұяшықтар (ячейка) ауқымын таңдау Мыс., А1-ден Е8-ге дейінгі ұяшықтарды белгілеу керек, ол үшін А1 ұяшығында маусты шертеміз, маустың батырмасын жібермей, маус нұсқағышын Е8 ұяшығына апарамыз. Ұяшықтардың ішіндегісін жою Қате терілген символдар <Backspace> немесе <Deiete> пернелерімен өшіріледі.Егер бүкіл ұяшықтардың немесе ұяшықтар тобының мазмұнын өшіру керек болса, онда өшірілетін ұяшықтарды белгілеп алып, <Deiete> пернесін басамыз. Кестеге сан енгізу Кестеге сан енгізу үшін ұяшық таңдайсыздар да, санды теріп, Erter пернесін басамыз. Математикалық амалдар ағылшын әріпінде орындалады. Алдымен математикалық амал орындалатын ұяшықты активтендіріп, = (тең) таңбасын, жол мен бағана түйіскен ұяшық координатасын (Е10) * (көбейту) және (F10) тереміз Сонда былай жазылады: =Е10*F10. Енді <Enter> пернесін немесе Формулалар жолындағы «ввод» жасыл жалауша (галочка) белгісін басамыз. Сонда ұяшыққа алынған көбейтінді жазылады. Осылайша басқа да амалдар орындалады. Тақырыпты өзгерту Ұяшыққа тақырып атын жазамыз. Кестенің бағана санына байланысты ұяшықтарды мышканың сол жақ кнопкасымен белгілеп, Меню-дағы «Обьеденить и поместить в центре» басамыз. Тақырып кестенің дәл ортасына келеді. Қосымша жол қосу Мысалға 5 пен 6 бағана арасына жол қосу керек. 6-бағананы маустың оң жағымен басамыз, қара түске енген соң, маусты 6-шы жолдың төменгі бұрышына әкелеміз, жоғары-төмен жебе пайда болады. Сол бетте маустың сол жағын басамыз. Сонда «Добавить ячейки» командасын басамыз. Осылайша 5 пен 6 жолдың арасында тағы да бір жол пайда болады. Әрқашан төменгі ұяшықтан басамыз. Мәтінді бір ұяшыққа біріктіру Мәтінді оң жақ мауспен басып тұрып, керекті ұяшықтарды белгілейміз. Пішімдеу панелінде «Обьеденить и поместить в центре» мышканың оң жақ батырмасын басамыз. Қайтадан ұяшықтарға бөлу керек болса, керекті ұяшықтарды маустың оң жақ батырмасын белгілеп, Меню-дағы «Обьеденить и поместить в центре» басамыз. Сонда қайтадан бірнеше ұяшыққа бөлінеді. Енді кестені белгілеу үшін мышканың оң жақ батырмасымен А3 тен F5 аралығындағы ұяшықтарды белгілеп, Менюдағы Формат-қа еніп, маустың оң жақ батырмасыменГраница - внешние - внутренние ОК басамыз. Кестенің әр ұяшығы қараяды. Ұяшықты (ячейка) активтендіру Қажетті ұяшықты маустың сол жақ кнопкасымен басап, ұяшықты «қарайтамыз». Ұяшықта сөз бойынша тасымал жасау Ұяшықты мышканың оң жақ батырмасымен басып, белгілейміз, қараяды. «Формат» «Ячейки...» басамыз. Формат ячеек терезесінде Выравнивание командасын активтендіреміз. По центру, по центру, переносить по словам, обьеденить ячейки опцияларына жалаушалар (галочка) қойып, Ок басамыз. Ұяшықта сөз бойынша тасымал жасау үшін, маустың оң жақ бастырмасымен ұяшықты шертіп, «Динамикалық менюден» Формат ячеек командасын таңдап, диалог терезесінде Выравнивание командасын активтендіріп, Переносить по словам және Обьединение ячеек опцияларында жалауша (галочка) қоямыз. Маустың оң жақ батырмасын екі рет басу керек. Ескертпе қосу (Добавление примечаний) Бұл функцияның көмегімен кез-келген белгі жасай аламыз. Қажетті ұяшықты сол жақ кнопкасымен белгілеп, маустың оң жақ батырмасымен контекстік менюге кіреміз. Пунктердің ішінен Добавить примечание пунктін таңдап, сол жақ батырманы басамыз. Белгіленген ұяшықтың жоғарғы оң жақ бұрышында кішкентай қызыл түсті үшбұрыш пайда болады. Егер белгіні (примечание) өзгертіп, болмаса алып тастағыңыз келсе, меңзерді белгіленген ұяшыққа әкеліп, маустың оң жақ батырмасымен Контекстік менюге кіріп, Удалить примечание или Изменить примечаниені басамыз. Бағананы кеңейту Бағаналар мөлшерін теңестіруге болады. Егер кестедегі барлық бағаналар бір размерде болсын десеңіз, курсорды бағананың жоғарғы индексінің оң жақ Границасына ақ үлкен қосу белгісіндей «крестик»-тан қара «крестик»-қа айналдыру керек те, маустың сол жақ батырмасын баса, жылжыту керек. Формат арқылы Высота .... Кестенің сыртқы бейнесін өзгерту Кестеде берілген мәліметтерді ғана емес, кестенің өзін де өзгерте аласыздар. Ол. Оның екі нұсқасы бар: маустың оң жақ батырмасымен ұяшықта шертіп, динамикалық менюден Формат ячеек командасын таңдаймыз. Диалогтық терезедегі Граница командасын активтендіреміз. Менюдағы Формат/Ячейки арқылы жүзеге асады. Формат ячеек терезесіндегі Граница командасын активтендіреміз. Келесі орындалатын операциялар: Граница командасытаңдалған соң, терезенің сол жағынан таңдалған ұяшықтаның ағымдағы түрі мен шекараның (граница) орналасу тәсілдерін (Внешние / внутренние / нет (отсутсвие границ) / отдельные) көреміз. Терезенің оң жақ бөлігінде – сызықтың (линия) түрі (тип) мен түсі (цвет) көрсетіледі. Егер таңдалған ұяшық бірыңғай сызықпен шектелсін десек, сызық түрін (Тип линии) таңдау керек. Тип линии арқылы сызық түрін таңдаймыз. Границаның түрін таңдау үшін Цвет арқылы береміз (Авто). Терезенің сол жағындағы болашақ границаның параметрлері берілген. Надпись жазуы жазылған терезе айналасында Все / Отдельные сызықшалар түрі (внизу, вверху, справа и слева) арқылы болашақ границаның параметрлерін береміз. Болмаса, бір операция арқылы орындаймыз: Внешние кнопкасын басамыз. Егер барлық ұяшықтар шектелуі керек болса, барлық кестені белгілеп, Внешние / Внутренние кнопкаларын басамыз. Выравнивание пунктінде(по горизонтали / по вертикали / Отображение / Отступ / Ориентация / градусов) диалогтық терезелер келтірілген. По горизонтали: По центру; по вертикали: По Центру белгілеп; Отображение: переносить по словам және обьеденение ячеек опцияларына жалаушалар қоямыз. Осы меню арқылы Шрифт пунктінде қаріптің начертаниесін (начертание) (обычный, курсив, полужирный, полужирный курсив), размері (8,9,10,11...) мен түсін (Авто) өзгертеміз. Вид пунктінде ұяшықтардың түсін өзгертеміз, түс береміз. Вид оң жақ кнопкамен басып, берілген түстерден түс таңдаймыз (Ок). Число пунктінде Числовые форматы берілген: содан Общий таңдаймыз. Кестеге сандар енгізгенде Числовой таңдап, сол жақ мышкамен басамыз. Число десятичных знаков: 0-30 дейін берілген. Егер 10 болса - 0 қоямыз. Егер 10,0 болса – 1 қоямыз, егер 10,10 болса – 2, егер 10,100 болса – 3 деп кете Бер