Дауысты , дауыссыз дыбыстар

Осымша

№ байқау тестілеуінің тақырыптық талдау матрицасы

(2010-2011 оқу жылы)

Тестілеу өткізген күн: ____________________

Пән	Мұғалімнің аты-жөні	Санаты	Еңбек өтілі	Барлық оқушылар саны	Тестілеуге қатысқаны	Орташа ұпай	Сапа	Жіберілген қателер	Түзету жұмыстары

Мәтіндік талдау

Сандық мәліметтен басқа мәтіндік талдауға тоқталу:

1.Байқау тестілеуінен күтілетін нәтиже. Оқушыларды ҰБТ-ға дайындау жоспарының іске асу дәрежесі.

2. Жұмыс барысында психологиялық және педагогикалық ғылымның қандай жетістіктері қолданылады ( технологиялар, оқытудың түрі және әдістері т.б.)

3. Байқау тестілеуін оқушылардың білім сапасы және үлгірімімен салыстырғандағы нәтижесі

Байқау тестілеуін оқушылардың білім сапасы және үлгірімімен салыстырғандағы нәтижесі мына кесте бойынша көрсетіледі:

№

Оқушының аты-жөні

Қазақ тілі

Тоқсандық бағасы

Ұпай

Баға

Жазғаны

«5»-ке

«4»-ке

«3»-ке

«2»- ге

Орташа ұпай

Сапа,%

Үлгі рім,%

Жіберілген қателер

4.Байқау тестілеуінің қорытындысы бойынша (тестіленетін пән бойынша ) оқушылардың білім сапасының төмендеу немесе өсу себептері.

Өткізілген түзету жұмысы

5.Оқушылардың ҰБТ-ға дайындық сапасын төмендететін факторлар

6. Байқау тестілеуінің нәтижесі бойынша қорытынды және ұсыныстар

2-қосымша – мұғалім оқушылардың байқау тестілеуін тексергенде жалпы толтыруға ыңғайлы кесте

Осымша

11-сынып оқушыларының қазақ тілі пәнінен жазған № тест қорытындысы бойынша матрицаcы

Күні:

№	Оқушының аты-жөні	Нұсқа	Ұпайы	Баға	Жіберілген қателер	Жүргізілген жұмыс

3-қосымша - түзету жұмысын жүргізу үшін оқушыларға ыңғайлы кесте

Осымша

№ тест қорытындысы бойынша қатемен жұмыс

Мұғалім: __________________________________

Оқушының аты-жөні

+

Ф

+

+

Л

+

Т

+

+

+

Тб

+

+

+

+

+

С

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

М

+

+

+

+

+

+

+

Ст

+

+

+

+

+

+

Ф

+

+

Ф-фонетика, Л-лексика, М-морфология, Тб-тыныс белгілері, Т-терминдер, С-синтаксис, СЖ-сөзжасам, Ст-стиль

Туындаған мәселе:

Ұсыныстар:

Осымша

4-қосымша - түзету жұмысын жүргізу үшін оқушылар қателерін өз кестелеріне жазып алады:

11-сынып оқушысы ... қазақ тілі пәнінен жазған № тест қорытындысы бойынша матрицасы (1 жылға 1матрица жеткілікті)

№	Күні	Нұсқа	Ұпайы	Баға	Жіберілген қателер	Жүргізілген жұмыс
					2,5,7,10,11, 17( Ф, Л, Т, Тб, С)

Қазақ тілінің бағдарламасы

Сынып

Аптасына – 2 сағат

Барлығы – 86 сағат

І бөлім. Қазақ тілі білімі – 2сағ

Қазақ тілі туралы жалпы мағлұмат. Қазақ тілі білімі. Басқа тілден енген термин сөздер.

ІІ бөлім. Фонетика – 8сағ

Фонетиканың тіл біліміндегі орны. Тіл дыбыстары мен фонеманың бірлігі. Қазақ әліпбиінің даму жолдары. Қазақ тіліндегі дауысты және дауыссыз дыбыстардың құрамының ерекшеліктері. Буын. Буынның түрлері: ашық, тұйық, бітеу. Сөздерді тасымалдау тәсілдері, тасымалданбайтын сөздер. Буын және дыбыс үндестігінің мәні. Дыбыс үндестігінің түрлері: ілгерінді, кейінді ықпал ерекшелігі, қолданылатын орындары. Сөздерді дұрыс айту мен дұрыс жазудың нормалары. Екпін. Екпіннің түрлері: ой, тіркес, дыбыс, сөз екпіндері қолданылатын орны.

ІІІ бөлім: Лексика – 6 сағат

Лексика – тіл білімінің ерекше саласы. Сөз және оның мағынасы. Қазақ тілі біліміндегі лексиканың орны мен рөлі, маңызы. Тұрақты тіркестер, мақал-мәтелдер, табу сөздер, диалект сөздер. Эвфемизм мен дисфемизм сөздер, кәсіби сөздер, термин сөздер, жаңа сөздер, көнерген сөздер, кірме сөздер, олардың айырмашылықтары

ІҮ бөлім. Морфология – 28 сағат

Морфология - тіл білімінің бір саласы, грамматиканың бір тармағы. Морфологияның лексикамен, фонетикамен, сөзжасаммен байланысы. Сөз таптары оның түрлері. Құрамына қарай, тұлғасына қарай, мағынасына қарай бөлінуі, сөйлемдегі қызметі, етістіктің ерекше түрлерінің жасалу жолдары

Ү бөлім. Синтаксис – 30 сағат

Синтаксис – тіл білімінің, грамматиканың үлкен бір саласы. Синтаксистің фонетикамен, сөзжасаммен, морфолргиямен байланысы. Сөз тіркестерінің сипаттамасы, оның сөйлем құраудың материалы болатындығы. Сөздердің грамматикалық байланысы, байланысу тәсілдері. Сөйлем туралы түсінік. Сөйлемнің өзіне тән грамматикалық білгілері. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай бөлінуі. Сөйлем мүшелері оның түрлері. Бірыңғай мүшелерге тән грамматикалық белгілері, тыныс белгілері. Бірыңғай мүшелерге ортақ жалпылауыш сөздер, олардың жасалуы, орын тәртібі, тыныс белгісі. Айқындауыш мүшелер туралы түсінік. Оңашаланған айқындауыш және қосарлы айқындауыш, өзіндік ерекшеліктері. Оқшау сөздер. Жай сөйлемнің түрлері. Жақты сөйлем, оның негізі белгілері. Жақсыз сөйлем, оның құрылысы, жасалу жолдары, жалаң және жайылма сөйлем, олардың грамматикалық белгілері, толымды мен толымсыз сөйлем. Толымсыз сөйлем болудың жағдайлары. Құрмалас сөйлем туралы жалпы түсінік. Жай сөйлем мен құрмалас сөйлемнің ортақ белгілері, басты айырмашылығы. Құрмалас сөйлемге тән негізгі белгілері, түрлері. Төл сөз бен төлеу сөзге түсінік, төл сөз бен автор сөзі, олардың орын тәртібі және тыныс белгілері, төл сөзді төлеу сөзге айналдыру жолдары. Төл сөз бен автор сөздердің қолдану ерекшеліктері.

ҮІ бөлім. Пунктуация – 8 сағат

Нүкте, қос нүкте, үтір, көп нүкте, нүктелі үтір, сызықша, тырнақша, леп белгісі, сұрау белгісі, тыныс белгінің қабаттаса қойылуы

ҮІІ бөлім. Стиль - 3

Ауызекі, ресми, публицистикалық, көркем әдебиет, ғылыми стильдер

Қайталау – 1 сағат

Қазақ тілі пәнінен күнтізбелік жоспар

Сынып

Аптасына – 2 сағат

Барлығы – 86 сағат

Мақсаты: ҚР-ның білім бағдарламасына сай өткізіліп жатқан ҰБТ-ға дайындықтың сапасын арттыру нәтижесіндегі оқушыларды білім негіздерімен қаруландыру, өткенді тиянақтау, нәтижеге бағытталған білімге жету

Міндеттері: 1. Оқушыға арнайы қосымша сабақ нәтижесінде бағдарламадан тыс мәліметтермен қамтамасыз ету;

2. Өткенді қайталай отырып, тиянақтау;

3. Алынған тараулар бойынша тілдік материалдарды лингвистикалық білімдерін қолдана білуге үйрету;

4. Алған білімдерін жүйелі пайдалануға дағдыландыру

№	Сабақ тақырыбы	Сағат саны	Мерзімі
І бөлім	Қазақ тілі білімі туралы
	Қазақ тілі білімі туралы жалпы түсінік
	Қазақ тілі білімі. Шет тілден енген термин сөздер
ІІ бөлім	Фонетика
	Дыбыс және әріп.
	Дауысты дыбыстар
	Дауыссыз дыбыстар
	Дауыссыз дыбыстардың түрлері
	Буын. Буынның түрлері
	Тасымал. Екпін.Екпіннің түрлері
	Үндестік заңы және оның түрлері.Буын үндестігі
	Дыбыс үндестігі
ІІІ бөлім	Лексика
	Қолдану аясы шектеулі сөздер
	Қанатты сөздер
	Тұрақты тіркестер
	Сөз мағыналары
	Жаттығу жұмыстары
ІҮ бөлім	Морфология
	Сөз таптары. Сөз құрамы.
	Зат есім. Зат есімнің жасалуы.
	Зат есімнің сөйлемдегі қызметі. Көмекші сөздер.
	Сын есім. Сын есімнің жасалу жолдары
	Сын есім шырайлары. Сын есімнің сөйлемдегі қызметі.
	Сан есім. Сан есімнің сөйлемдегі қызметі.
	Есімдік. Есімдіктің сөйлемдегі қызметі
	Етістік.
	Есімше мен көсемше.Сөйлемдегі қызметі
	Етіс.Етістің түрлері
	Етістіктің шақтары. Етістіктің райлары
	Тұйық етістік. Тұйық етістіктің сөйлемдегі қызметі
	Үстеу. Үстеудің түрлері
	Үстеудің сөйлемдегі қызметі
	Шылау. Шылаудың түрлері
	Еліктеу сөз. Сөйлемдегі қызметі
	Одағай
Ү бөлім	Синтаксис
	Сөз тіркесі. Сөз тіркесінің түрлері
	Сөз тіркесі бола алмайтындар. Сөз тіркесінің лексика-грамматикалық мағынасы
	Сөздердің байланысу тәсілдері мен түрлері
	Сөйлем. Сөйлемнің құрамына қарай түрлері
	Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. Бастауыш. Баяндауыш
	Тұрлаусыз мүшелер. Анықтауыш. Толықтауыш. Пысықтауыш
	Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Жалпылауыш сөздер
	Айқындауыш мүше. Оқшау сөздер
	Төл сөз бен төлеу сөз және автор сөзі
	Құрмалас сөйлем. Салалас құрмалас сөйлем.
	Салаластың түрлері. Жалғаулықсыз салалас
	Сабақтас құрмалас сөйлем. Түрлері. шартты
	Қарсылықты және себеп салдар сабақтас
	Қимыл-сын, себеп –салдар сабақтас
	Аралас құрмалас сөйлем. Көп құрамдық құрмалас
ҮІ бөлім	Тыныс белгілер
	Нүкте. Қос нүкте. Көп нүкте
	Тырнақша. Леп белгісі. Сұрау белгісі
	Тыныс белгісінің қабаттаса қойылуы
ҮІІ бөлім	Стиль
	Жалпы қайталау

Қазақ тілі білімі

(лингвистикасы)

		Грамматика

Қазақ тілі білімі

Дауысты дыбыс Дауыссыз дыбыс Буын Екпін Үндестік заңы: а) буын үндестігі ә) дыбыс үндестігі Орфография Орфоэпия

Сөз мағыналары:   1. тура мағына 2. ауыспалы мағына 3. көп мағыналы сөз 4. синоним 5. омоним 6. антоним

1. Жалпы қолданыстағы сөздер. 2. Қолдану аясы шектеулі сөздер: Кәсіби сөз Диалект сөз Термин сөз Кірме сөз Көнерген сөз Неологизм Табу сөз Нақыл сөз Тұрақты тіркес

(лингвистикасы)

Фонетика

Фонетика

Фонетика

Фонетика

Екпін

• Дыбыс екпіні • Бір сөздің ішіндегі бір дыбысты көтеріп, не созып айту тәсілі. Мысалы: тама-ша, бә-ә-рекелді жара-а-йсың отыр-р-р ж-жап. Мысалы:

• Ой екпіні • Сөйлем ішіндегі ерекше көңіл аударылуға тиісті болған бір сөзді оқшаулап, бөліп айтады. Мысалы: • Атасы бүгін ауылға келді. Атасы ауылға бүгін келді. Ауылға бүгін атасы келді.

· Тіркес екпіні · Бірнеше сөз тізбектеліп барып түгелімен бір ғана екпінге ие болады Мысалы: Ата-ана, үлкен- кіші, ағайын - туыс

• Сөз екпіні • Екі немесе одан да көп буынды бір сөздің ішіндегі бір буынның көтеріңкі айтылуы. Мысалы: • Үздік оқушыларға бағалы сыйлықтар беріледі.

Фонетика

Фонетика

			• Ауызша сөздің бірізді дыбысталуын қамтамасыз ететін ұлттық тіл нормасының жиынтығы
	Көрікбай Көк гүл Көксіз Боз жирен Қара ағаш		• Көрікпай • Көк күл • Көссіз • Бож жирен • Қарағаш

Қазақ тілі білімі

(лингвистикасы)

Күрделі з.е Кемінде екі сөзден (біріккен, қосарланған, қысқарған және тіркескен) тұрады. Мысалы: кемпірқосақ, ата-ана, ҚазМҰУ мідениет үйі т.б

Дара з.е   Бір ғана түбірден (негізгі немесе туынды тұрады) Мысалы: от, ара, қант, оқушы, баспалдақ, т.б

Құрамына қарай

Тұлғасына қарай

Негізгі з.е Бөлшектеуге келмейтін түбір зат есім   Мысалы: У, ат, ант, бата, құдық, жапырақ т.б

Туынды з.е   Түбір зат есімге және басқа сөз таптарына жұрнақ жалғануы арқылы жасалған зат есім.   Мысалы: Біл-ім, дос-тық, бора-н, тарс-ыл, жаман-шылық т.б

Жалпылай немесе жекелей атауына қарай:

Жалпы есім Біртектес заттардың жалпы атауы.     Мысалы: қала өзен тау кісі кітап

Жалқы есім Біртектес заттардың өз ішіндегі жекеленген атаулары. Мысалы: Алматы, Ертіс, Алатау, Абылай, «Абай жолы» романы

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Морфология

Синтаксис

Синтаксис

Синтаксис

Синтаксис

Синтаксис

Синтаксис

Синтаксис

Синтаксис

Тест

Қазақ тілі білімі

1.Қазақ тілі білімінің неше саласы бар ?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5 Е) 6

2.Тіл дыбыстарын не зерттейді?

А) лексика В) морфология С) фонетика Д) синтаксис Е) стилистика

3.Жалғаудың неше түрі бар?

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 1 Е) 4

4.Термин сөздер тіл білімінің қай саласында қарастырылады?

А) морфология В) лексика С) синтаксис Д) фонетика Е) фразеология

5.Үндестік заңы неше түрі бар?

А) 2 В) 3 С) 5 Д) 6 Е) 4

6. Қайсысы синтаксисте қарастырылады?

А) екпін В) сөз табы С) мағына Д) сөйлем мүшесі Е) қосымша

7. Сөз табына жатпайтыны

А) шылау В) жіктік С) үстеу Д) одағай Е) есімдік

8.Күрделі сөздің түріне қатысы жоғы

А) туынды сөз В) біріккен сөз С) қысқарған сөз Д) тіркескен сөз Е) қос сөз

9.Пунктуацияны зерттейтін тіл білімі саласы

А) морфология В) лексика С) синтаксис Д) фонетика Е) фразеология

10. Сөз табы

А) еліктеу сөз В) кірме сөз С) қос сөз Д) табу сөз Е) кәсіби сөз

11. «Лексика » сөзі қай тілден енген?

А) араб В) грек С) латын Д) испан Е) орыс

12. «Үндестік заңы» терминімен синонимдес сөз

А) дифтонг В) интонация С) сингорманизм Д) фонетика Е) орфография

13. Сөз мағынасын зерттейтіні

А) лексика В) морфология С) синтаксис Д) фонетика Е) грамматика

14. «Жаңа сөз» деген мағынаны беретін сөз

А) неологизм В) метонимия С) историзм Д) архаизм Е) идиома

15. Қосымшаны тіл білімінің қай саласы зерттейді?

А) синтаксис В) морфология С) лексика Д) фразеология Е) лексикография

Тест

Дауысты , дауыссыз дыбыстар

1.Қай дыбыстар қатары өкпеден шыққан ауаның кедергісіз шығуынан жасалады?

А) р, й, с В) л, о, ө С) с, ш, щ Д) а, ә, е Е) к, қ, ғ

2.Дауысты дыбысқа негізделгені

А) буын В) тасымал С) әріп Д) екпін Е) дауыссыз дыбыс

3. Екпін түсетін дыбыс

А) ш В) қ С) т Д) а Е) п

4.Дауыстылардың саны қанша?

А) 11 В) 12 С) 9 Д) 15 Е) 10

5. Қай дыбыс жуан, әрі еріндік дыбыс.

А) ө В) ы С) а Д) ү Е) ұ

6.Жақтың қатысына қарай дауыстының түрі

А) езулік В) еріндік С) ашық Д) жуан Е) жіңішке

7. Ашық дауыстының саны қанша?

А) 6 В) 7 С) 5 Д) 8 Е) 4

8.Еріндік дауыстылар

А) а, ә, е, и В) ы, і, и, э С) а, о, ы, ұ Д) е, и, у, ө Е) ұ, ү, ө, о

9.Тек салдырдан тұратын дыбыс қайсы ?

А) а В) п С) й Д) ғ Е) ж

10.Үнді дыбыстардың қатарын табыңыз

А) у,й,м,р. В)г,ж,д,а,в. С) к,ш,т,ф. Д) м,ң,ғ,з. Е) й,к,л,м.

11. Тек ұяң дыбыстан тұрған дыбысты табыңыз

А) айналмалы В) тасқын С) жазғытұрым Д) ұзағырақ Е) жұғады

12.Қай дыбыстар жұп бола алмайды ?

А) п-б В) ғ-қ С) к-г Д) с-з Е) ф-а

13. Әліпбидегі алғашқы 7 дауыссыз қалай аталады ?

А) ұяң В) үнді С) жуан Д) жіңішке Е) қатаң .

14. Дауыссыздар ненің қатысына қарай 3-ке бөлінеді?

А) тіл В) ерін С) жақ Д) дауыс Е) салдыр

15.Дауыссызды айтқанда, өкпеден шыққан ауа қайда кедергіге ұшырайды.

А) мұрын қуысы В) ауыз қуысы С) өкпеде Д) кеңірдекте Е) жақта

Тест

Буын

1. Сөзде қанша .............. болса, сонша буын болады.

А) дауыссыз дыбыс В) дауысты дыбыс С) әріп Д) қосарлы дыбыс Е) үнді дауыссыз

2. Тұйық – ашық – бітеу буын ретінде сәйкес келетін сөз

А) ықылым В) дайындық С) келешек Д) ілтипат Е) тәрбие

3. «Шаруашылықтарымыздың» деген сөзде қанша буын бар?

А) 7 В) 8 С) 6 Д) 5 Е) 9

4.Тұйық буынды сөз

А) ұлт В) дауа С) қайық Д) елім Е) оқу

5.Қай сөздің 3 түрі бар?

А) буын В) үндестік заңы С) дауысты дыбыс Д) әріп Е) тасымал

6.Тек бітеу буындардан тұрған сөйлем

А) Олар үнемі дастарханға кеш келеді. В) Тау беткейден самал жел соғып тұр. С) Мен Жандоспен телефонмен хабарластым.

Д) Кәмшат сандықтан оймақ тауып алды. Е) Біз бұл шарттардан бас тартпаймыз.

7.Қай сөздің буын саны қалғандарынан аз?

А) жариялық В) қоюырақ С) ұқыптылық Д) жұмыртқа Е) аянышты

8.Буынға қате бөлінген сөз

А) құ-мырс-қа В) дау-ыл-паз С) би-ік-тік Д) ке-мең-гер Е) бо-яу-шы

9.Буынның үш түрі де кездесетін сөз

А) Тазалық – денсаулық кепілі. В) Сәлден кейін ән даусы үзіліп қалды. С) Биыл былтырғыдай өнім ала алмады.

Д) Бөрібасар ашқарақтанып салған тамақты жеп қойды. Е) Ақылдасып пішкен тон келте болмас.

10.Бітеу буынды сөз

А) ал В) төрт С) ата Д) бала Е) алға

11. « Бұл сыныптың тәрбиешісі өте қабілетті кісі» деген сөйлемде неше буын бар?

А) 14 В) 15 С) 13 Д) 17 Е) 16

12.Қай буын үшінші буында сирек кездеседі?

А) ашық буын В) бітеу буын С) тұйық буын Д) жуан буын Е) жіңішке буын

13. Дауыссыз, дауыссыз, дауысты, дауыссыз, дауыссыз дыбыстардан тұратын қай буын?

А) бітеу В) ашық С) жуан Д) тұйық Е) жіңішке

14.Қай сөзде бір дыбыстан тұратын буын бар?

А) Сабыр түбі – сары алтын. В) Оның бабасы белгілі би болған. С) Сенбі күні сыны жиналысы болады.

Д) Әулиелік ұрпақтан-ұрпаққа жалғаспайды. Е) Кеше дүкеннен «Қарасөздерді» сатып алдым.

15. Қай сөзде төртінші тұйық буын ?

А) данышпан В) мәртебе С) иелену Д) таяныш Е)әдебиет

Тест

Тасымал

1.Тасымал неге негізделеді?

А) екпін В) дауыссыз дыбыс С) дауысты дыбыс Д) буын Е) үндестік заңы

2.Бес буынды сөзді неше түрлі тасымалдауға болады табыңыз.

А) 5 В) 4 С) 3 Д) 2 Е) 6

3.Тасымалданбайтын буыны бар сөз

А) тәрбие В) жәрмеңке С) бәтеңке Д) шемішке Е) күртеше

4.Тасымалданбайтын сөз

А) аспан В) жақсы С) тату Д) ақын Е) шешен

5.Тасымалдауға болатыны

А) бір буынды сөз В) қысқарған сөз С) қысқарған өлшем бірлігі Д) біріккен сөз Е) бір дыбысты буын

6. Тасымалданбайтын буын

А) бір дауыстыдан тұрған ашық буын В) екі дыбыстан тұрған ашық буын С) үш дыбыстан тұрған ашық буын

Д) соңғы буындағы тұйық буын Е) бірінші буындағы бітеу буын

7.Қай сөйлемде тасымалданбайтын сөз бар?

А) Бекболат бөлке әкеледі. В) Жандос маған қарап тұр. С) Жазда машина жүргізіп үйрендім. Д) Марат досымен ақырғы мәрте сөйлесті.

Е) Келесі апта кітапты бітіреміз.

8.Тасымалданбайтын буыны бар сөйлем

А) Мен бұның нағашымның қолынан келмейтінін түсіндім. В) Бөлмесін таза ұстайды. С) Үйдің иесі ішке кіруге рұқсат етпеді.

Д) Биылдыққа жаңбыр жауа қоймады. Е) Қарсы беттен қатты дауыл соғады.

9.Бірыңғай тасымалданатын сөздер қатары

А) қарт, қария, егде В) тас, құм, қиыршақ С) бота, қозы, лақ Д) ақын, отан, отын Е) шеге, таға, балға

10.Қай буынға екпін түседі ?

А) ортаңғы буын В) бірінші буын С) соңғы буын Д) ортаңғы ашық буын Е) ешбір буын

11.Екпін түспейтін қосымша

А) септік жалғауы В) жіктік жалғауы С) тәуелдік жалғауы Д) көптік жалғауы Е) жұрнақ

12.Екпін түспейтін қосымшасы бар сөз

А) баратын В) барды С) барсын Д) барма Е) барған

13.Қай сөзге екпін түспейді ?

А) күрделі сөз В) көмекші сөз С) туынды сөз Д) түбір сөз Е) біріккен сөз

14.Сөзді айтқандағы дауыс толқынын не дейді?

А) тасымал В) әріп С) дыбыс Д) буын Е) екпін

15.Тасымалданатын сөзді табыңыз.

А) Қаз МҰУ В) 20 см С) атақ Д) даңқ Е) уыста

Тест

Үндестік заңы. Буын үндестігі. Дыбыс үндестігі

1.Буын үндестігінде маңыздысы

А) буын В) дауысты дыбыс С) дауыссыз дыбыс Д) екпін Е) қосымша

2.Қате жалғанған қосымша

А) паркқа В) банктен С) факстен Д) пункті Е) бланкіге

3.Буын үндестігіне бағынбай жалғанған қосымша

А) Омар қалам мен қарындаш алды. В) Ертең емханаға баруым керек. С) Ол оқырмандардың сұрағына жауап берді.

Д) Менің туысқаным қалада тұрады. Е) Балалар жұмыс істеп жүр.

4.Қай септіктің жалғауы буын үндестігіне бағынбайды?

А) барыс септік В) жатыс септік С) шығыс септік Д) табыс септік Е) көмектес септік

5.Меншіктік мағынаны білдіретін қосымша

А) –дікі В) –гер С) –паз Д) –жан Е) –кеш

6.Қай сөзге қосымша жуан жалғанады ?

А) руль В) цех С) циркуль Д) роль Е) киоск

7. Қос сөздегі ілгерінді ықпал

А) астан-кестен В) алба-жұлба С) алақ-жұлақ Д) көрші-қолаң Е) аман-есен

8.Кейінді ықпалды табыңыз.

А) Үйдің ауласы тап-таза. В) Асан суды төгіп тастады. С) Таңғы сағат бесте жолға шықтық.

Д) Бұл айтыста Сакен жеңіп кетті. Е) Ол сөзден жеңіліп масқара болды.

9. Кейінді ықпал әсерінен өзгеріске ұшырайтын сөз

A) Келу. B) Бал C) Ара. D) Қар. E) Теп.

10. Тоғыспалы ықпалды табыңыз.

А) Әйел қайнаған самаурынды ішке кіргізді. В) Қорыққаннан не айтарын білмеді. С) Олар жұмыстан кейін қалаға барды.

Д) Ауыл әкімі ауыр ойланып қалды. Е) Маған еш нәрсе керек емес.

11.Дыбыс үндестігі деген не?

А) соңғы буынның жуан болуына қарай қосымшаның жуан жалғануы В) сөзде жуан-жіңішке дауыстылардың араласып келуі

С) соңғы буынның жуан болса да, қосымшаның жіңішке жалғануы Д) қатар келген екі дыбыстың бір-біріне әсер етуі

Е) соңғы буынның жіңішке болуына қарай қосымшаның жіңішке жалғануы

12.Дыбыс үндестігі қандай жағдайда болмайды?

А) сөз бен қосымша арасы В) біріккен сөзде С) сөз ішінде Д) сөз аралығында Е) қысқарған сөзде

13.Сөз бен қосымша аралығындағы ілгерінді ықпалды табыңыз.

А) Кешкісін есікті ашсын. В) Болат әскерде аспазшы болған. С) Оның әкесі соғыстан аман келді. Д) Жомарт жайбарақат отыр.

Е) Биылғы қыс қатал болды.

14.Ілгерінді ықпалды табыңыз.

А) ел-жұрт В) өсіп-өркендеу С) сары қыз Д) мақсат ету Е) баруға ынтымақ

15.Дыбыс үндестігінің неше түрі бар? А) түрі жоқ В) 5 С) 4 Д) 2 Е) 3

Тест

Орфография және орфоэпия

1.Орфоэпиялық заңдылықпен жазылған сөз

А) жұлын В) құман С) құмұрсқа Д) бұрыс Е) Гүлнұр

2.Орфоэпия бойынша жазылған сөз

А) Сарыағаш В) дейінгі С) кемеңгер Д) бейбітшілік Е) күндүз

3.Естілуі бойынша жазылған сөз

А) сыйымдылық В) тайаныш С) қиыншылық Д) жиналыс Е) хайуан

4.Орфографиялық заңдылықпен жазылған сөз

А) бүгінгі В) бұрұңғұ С) жұмұшшұ Д) көмөскү Е) бұрұу

5.Орфография бойынша жазылған сөз

А) ақсыю В) жәйбірақат С) қайсыбір Д) көре алмады Е) кімде-гім

6.Қай сөз орфографиялық нормаға сәйкес жазылған?

А) біріңғай В) Бегарыс С) Жаңғожа Д) бұлұттұ Е) Жанпейіс

7.Дәстүрлі принцип бойынша жазылған сөз

А) бастаңғы В) диуана С) жаңбыр Д) қоңыз Е) мақсат

8.Айтылуы мен жазылуында ерекшелік болатын сөзді табыңыз.

А) балалық В) терезе С) қиындық Д) сандық Е) мектеп

9.Қай заңдылық бойынша сөз қалай айтылса, солай жазылады?

А) орфографиялық заңдылық В) буын үндестігі заңдылығы С) дыбыс үндестігі заңдылығы Д) орфоэпиялық заңдылық

Е) тасымал заңдылығы

10. «Орфоэпия» сөзінің мағынасы

А) дұрыс жазу В) дұрыс тасымалдау С) дұрыс аудару Д) дұрыс айту Е) дұрыс құрастыру

11.Қай заңдылық сөздердің дұрыс жазылуын қарастырады?

А) дыбыс үндестігі заңдылығы В) тасымал заңдылығы С) орфоэпиялық заңдылық Д) буын үндестігі заңдылығы

Е) орфографиялық заңдылық

12. Жазылуында қате бар сөз

А) түнгі В) көмекші С) бөлек Д) әртүрлү Е) сөмке

13.Айтылуы бойынша қате жазылған сөз

А) башшы В) Күмісжан С) жұлұн Д) жыйналыс Е) айанышты

14.Дұрыс жазылған сөздердің қатары

А) баяғы, тыйым, жай В) ағ лақ, білалмады, қар ала С) жеңіс, жоңұшқа, басшы Д) кемпір, әзілқой, жұмұртқа

Е) бегжігіт, кем-кетік, алқ-қозы

15.Қай сөз жазылғаны сияқты оқылады?

А) өлең В) аспан С) бөле Д) сұрғылт Е) күлкілі

Тест

Көнерген сөз. Жаңа сөз. Диалект сөз.

1. Көнерген сөз

А) саяжай В) жағажай С) саябақ Д) атқа мінер Е) сүндет той

2. Архаизмнен болған тіркес

А.Үлкен планета В.Абай даңғылы С.Нарықтық экономика Д. Валюта бағамы Е.Физикалық карта

1. Бұрын көнерген сөз болып қазір неологизмге айналған сөз

А. Апрель В. Ай С.Ғасыр Д. Апта Е.Байрақ

1. Синоним болатын диалтектілерді табыңыз.

А.Түбек, шүмек В.Ауқат, тамақ С.Былғары, тері Д.Кебеже, сандық Е.Қоржын, қалта

1. Көнерген сөздердің қатары

А. Дуанбасы, пролетариат, қаған В.әсемпаз, өнерпаз, қыдырмпаз С.бизнес, карьера, орден

Д.акция, чек, бағалы қағаз Е.тәуелсіздік, егемендік, азаматтық

1. Қай қатар неологизм сөздерге жатады ?

А. Анализ, скидка В.Класс, лампа С.Сәулет, пайыз Д.Градус, температура Е.Хандық, барымта

1. Белгілі бір аймақта ғана қолданылатын сөздерді не дейді?
1. Көнерген сөз В.Диалект сөз С.Кірме сөз Д.Термин сөз Е.Кәсіби сөз
2. «Тырық», «көтерем» диалектерінің әдеби тілдегі баламасы
1. Зәулім В,Шалғай С.Арық Д.Ескі-құсқы Е.Кішкентай
3. Сөйлемдегі диалект сөз
1. Табалдырықта отырма В.Бидайға орақ түскелі тұр С.Бау-бақшадан жеміс тердік

Д.Бүгін азанде ерте ояндым Е.Оның нағашысы әскерден келді

1. Историзмді табыңыз.
1. Мешіт В.Азанда С.Жамағат Д.Қылует Е.Хан

11 .Неологизм бола алатын сөз

А) несие В) гарантия С) процент Д) фонд Е) импорт

12. Неологизмге айналған көнерген сөз

А) машайық В) сопы С) жамағат Д) діни басқарма Е) муфтият

13. «Кішкентай» сөзінің диалектісі

А) зіңгіттей, дардай В)топал,олақ С) қортық, қопал Д) кіттай, міттай Е) сорайған, бишкі

14. Ұғымды атау үшін жасалған жаңа сөздер

А) ханшайым, би В) көпшік, көрпеше С) жасуша, ғаламшар Д) жекпе-жек, бокс Е) байқау, жарыс

15. Тарихи сөз

А) ғарыш В) патша С) сым Д) желім Е) үнтаспа

Тест

Термин сөз. Кірме сөз. Кәсіби сөз.

1. Қай сөйлемде термин сөз бар?

A. Апам ұршық иіріп отыр В.Жазда қауын-қарбыз жеуге бардық С.Еуразия – ең үлкен құрлық

Д.Кеше қатты бұрқасын болды Е.Балалар балық аулауға кетті

1. Терминдерге тән ең басты белгі не ?

A. Дара мағыналы В.Көп мағыналы С.Жалпы халыққа түсінікті Д.Белгілі аймақта ғана қолданылады

Е.Халық арасында жиі қолданылады

1. Екі сыңары да кірме сөзден болған қос сөз

A. Адам жаны В.Азды-көпті С.Тарс-тұрс Д.Оқу-білім Е.Хат-хабар

1. Әрі термин сөз, әрі кірме сөз болатын сөз

А.Бағам В.Ұжым С.Қор Д.Нарық Е.Нотариус

1. Кірме сөзде қандай заңдылық сақталмайды?

А.Орфографиялық заңдылық В.Орфоэпиялық заңдылық С..Үндестік заңы Д. Стильдік ерекшелік

Е.Пунктуация

1. Тілдің сөздік құрамын байытатын сөз

А.Диалект сөз В.Көнерген сөз С.Кәсіби сөз Д.Термин сөз Е.Кірме сөз

1. Су шаруашылығына жататын кәсіби сөз

А.Диірмен В.Мұрап С.Масақ Д.Көсеу Е.Келі

1. Кәсіби сөздер қатарын белгілеңіз

А.Ықпал, буын, екпін В.Синус, параллель, ромб С.Білім, тұрмыс, тіршілік

Д.Тұсау, тоқым, үзеңгі Е.Ұзын, биік, алыс

1. Синонимдес сөздерді табыңыз.

А.Жуа, сарымсақ В.Қаңылтыр, сым С.Қызамық, кекіре Д.Сым, леген Е.Бал, әсел

1. Диалект сөзден болған кәсіби сөз

А.Шемішке В.Полюс С.Глобус Д.Кернеу Е.Тарих

1. «Ұйқас», «жыр», «роман» терминдері қай ғылым саласында қолданылады?

А. социология В. музыка С. әдебиет Д. тарих Е. тіл білімі

12. Мақта шаруашылығына байланысты кәсіби сөздер

А. дәнек В. өркен С. қоза Д. шырмауық Е. түйнек

13. Интернационалды терминді табыңыз.

А. гамматика В. әдебиет С. сөйлем Д. үйкеліс күші Е. шығанақ

14. Термин сөзді табыңыз.

А. тартыс В. ұйқас С. ұрыс Д. қақтығыс Е. қарғыс

15. Орыс тілінен енген кірме сөздерді көрсетіңіз.

А. мұғалім В. дос С. жәшік Д. базар Е. фонема

Тест

Табу сөз. Эвфемизм мен дисфемизм

1. «Мырза жігіт», «кенже бала» сөздері қай сөзге қатысты?

А.Дисфемизм В.Эвфемизм С.Табу Д.Көнерген сөз Е.Тұрақты тіркес

1. Табиғат құбылысына қатысты табу сөз

А.Ұлыма В.Жасыл түсу С.Соқырішек Д.Жаман ауру Е.Дауыл

1. Табу сөздер неден туындаған?

А.Салт-дәстүр В.Сыпайылық С.Ем Д.Ырым Е.Аты белгісіз болу

1. Дөрекі сөзді сыпайылап жеткізу қалай аталады?

А.Дисфемизм В.Табу С.Тура мағына Д.Метонимия Е.Эвфемизм

1. Табу сөз

А.Келін қайынын өз атымен атамайды. В.Сарқараманың бер жағында маңыраманы ұлыма жеп жатыр екен.

С.Келіншек болған оқиғаны қайын енесіне жеткізді Д.Естіген жұрт келіншектің тапқырлығына тәнті болды

Е.Қазақтар кейбір табиғат құбылыстарын өз атымен айтпаған

1. Эвфемизмге жататын сөз

А.Найзағай В.Қасқыр С.Бақиға аттану Д.Ұлыма Е.Жын

1. Эвфемизмге жататын тұрақты тіркес

А.Қолды болыпты В.Ашық мінез С.Жүрек жұтқан Д.Тілі күрмелді Е.Қарны ашты

1. Эвфемизм бойынша «сөзуарлау» сөзі қай сөзді алмастырады.

А.Салақ В.Шешен С.Мылжың Д.Бәдік Е.Олақ

1. Қай сөз грек тілінде «сыпайы сөйлеймін» деген мағына береді?

А.Эвфемизм В.Дисфемизм С.Табу Д.Идиома Е.Архаизм

1. Сөйлемдегі дисфемизмді табыңыз.

А.Оның бір көзінің мүкістігі бар еді ВАсанның қартайған шағында бір құлағы естімей қалды

С.Ақанның бойы ұзын болғандықтан, балалар оны «Ұзынтора» деп мазақтайтын

Д.Ұлы Отан соғысынан оралғандардың көбі бір мүшесін соғыс даласында қалдырып кеткен еді.

Е. Болат әрдайым кемтар адамдарға көмектесетін еді.

1. Дисфемизмге жататын сөз

А. қолының жымысқысы бар В. Барымта С. Мылжың Д. Ауылнай Е. уәзір

12. «Жан тәсілім етті» сөзі қай сөзді алмастырады?

А. жараланды В. сырқаттанды С. қан тапсырды Д. өлді Е. жынданды

13. «Ерке қыз», «Жылқышы ата», «Үндемес апа» сөздері қай сөзге қатысты?

А.дисфемизм В.эвфемизм С.табу Д. көнерген сөз Е. тұрақты тіркес

14. Кейбір ұғымдардың өз атын айтуға тыйым салынуын не дейді ?

А. плисемия В. дисфемизм С.табу Д. историзм Е. неологизм

15. Эвфемизм бойынша «Жылан» сөзін қай сөзбен алмастыруға болады ?

А. жай В. гүріл С. жасыл Д. ұзын қамшы Е. табиғат құбылысы

Тұрақты тіркес. Идиомалық тіркес