Ыдыстық аппараттарды жөндеу.
Ыдыстық аппараттар негізінен сұйық өнімдерді сақтауға арналған.
Ұзақ мерзімді пайдалану нәтижесінде ыдыстық аппараттар денесінде келесі жарамсыздықтар мен жарақаттар орын алады: 1) өнбойына өткен немесе өтпеген жарқыншақтар түріндегі тұтастықтың бұзылуы; 2) қақпағы мен қақпағында іліктер, және де қабырғаның деформациясы түріндегі пішіннің бұрмалануы; 3) аппараттың қабырғасының коррозиясы.
Жөндеу жұмыстары басталар алдын жобалық құжаттарды, аппараттарды жөндеуге дайындау: конструкцияның ауыстыруға тиісті конструктивті элементтері, жөндеу және такеллаждық жұмыстарға қажетті арнайы және бейстандартты жасақтар мен аспаптарды дайындау жұмыстары орындалады.
Жөндеу жұмыстарын жүргізуге жобалық құжаттар ақаулық ведомостіні, жұмыстарды жүргізу жобасы, жөндеу-монтаждық жұмыстарды орындау кестесін қарастырады.
Аппараттарды жөндеуге дайындау, оны жалпы зауыттық тораптан ажырату, өнімнен босату, қуысын тазалау, булау және жөндеу, қалған ластардан (құмдардан, қаттардан және т.б.) тазарту жұмыстарын орындауменен жүреді. Аппаратта толықтай дегазациялаудан соң ақауларды қалпына келтірумен байланысты жұмыстар сипаты мен көлемін пысықтау үшін бақылау-тексеру жұмыстары орындалады.
Керосиндік тәсіл көлемінен пісіру жіктерін, жарғыншақ өлшемі мен контурын тексерулер орындалады.
Қабырға қалыңдығының жарғысына жетпеген жарғыншақтар зубиланың көмегімен таза металлға дейін шабылып пісіріп бітеу арқылы қалпына келтіріледі. Жіңішке өнбойына өткен жарғыншақтар мен қабырға қалыңдығының жарғысынан асқан жарғыншақтар металдың бүкіл қалыңдығына зубиламен шауып немесе газды кескішпенен кесіп өңделеді.
Енді өн бойына өткен шіріктер мен енді жарғыншақтарды металды ойып алып жалаң жамаумен жөндейді. Мұнда қабырға қалыңдығы 6 мм аз ыдыс қабырғасы үшін жақ жапсарланып пісіріледі. Жапсарланған металл 30-40 мм болуы тиіс, және де қабат пен металл арасындағы саңылаулық 1,5 мм-ден аспауы тиіс. S≥ 6 мм болғанда жалаң қабырғаға түйістіріліп пісіріледі. Пісіру қыраралық саңылау 2-4 мм, қырлардың қиғаштылығы 30-35 º жағдайда керіситалы жікпен екі жақты орындалады. Жақ өлшемі 200х150 мм кем емес және жөндеуші қабырға табақшалы ауданының 1/3 бөлігінен аспауы тиіс өлшемде болуы тиіс.
Үлкен емес майысулар мен ісінулер ойылып алынып жамақ жамаумен қалпына келтіріледі. Қарқынды коррозияға ұшыраған резервуар қақпақтары жарақат көлеміне қарай жергілікті немесе бүкіл қақпақты ауыстырумен жөндейді. Бүкіл қақпақты ауыстыру барысында не жапсырмалы ауыстырылады не жапсырма каркасымен бірге ауыстырылады.
Аппарат қаңқасы белдемшемелеріндегі жарақаттар жергілікті жарақатта табақшалы ауыстыруменен, немесе ауқымды жарамсыздықта бүкіл белдемшені ауыстыруменен жөнделеді. Соңғы жөндеу тәсілін рулонды ауыстырумен жөндеу деп атайды.
Аппарат қаңқасындағы белдемше жарақаттарын рулонды дайындама көмегімен ауыстыру оқшаулы кран көмегімен жүреді.
Рулонның жайылу шамасына қарай оқшаулы-кран сипаратты айналады, бұл кезде дайындама жолағы сыналы аспап көмегімен тағылады.
Ұзындығы 6 м-ден аспайтын жолақ орнатылып болғаннан соң, оны пісіру жұмыстары орындалады. Пісіру жұмыстары толық аяқталғаннан соң жікті тығыздыққа керосинмен сынау орындалады. Соңынан бүкіл резервуарды гидравликалық сынау орындалады. Ойылып алынған ескі белдемешелер, оларға пісірілген скобаларға ілініп алынып тасталады.
Ұзақ мерзімді пайдалану барысында аппаратта сақталатын сұйықтың гидростатикалық қысымы әсерінен резервуар түбі жергілікті ойыстылып алып майысу мүмкін. Сонымен қатар түп коррозиялық тозуға ұшырауы мүмкін.
Түптің жарақатының көлемі мен сипатына қарай, жөндеу түнгі толық ауыстырумен немесе табақшалы ауыстырылуы мүмкін. Жарғыншақ немесе ісіну түріндегі жергілікті жарақаттар жамақтаумен қалпына келтіруі мүмкін.
Түптің коррозияға ұшырауын алдын алу үшін оған торкрет-төсем немесе бөлу қабатын береді.
Цементтік торкрет-төсем 400÷500 маркалы цементтен және ұсақ майдаланған өзен құмынан тұрады. Қоспаның массаның қатынасы 1:2. Қоспа ретінде сонымен қатар диабазалық уы немесе майдаланған кварц құмы қолданылады.
Цементтік төсем төсеу процесі келесі операцияларды қарастырады:
Қорғалуға тиісті бет қаттардан, шіріндіден тазартылады. Төсемге тиісті беріктік беру үшін серпімді тор керіледі. Тор диаметрі 3-5 мм болат сымынан көздерінің өлшемдері 60х60 мм немесе 100х100 мм болатындай етіп таңылады. Орнатылар алдын болат торы ластан тазартылып монтаждық ілгектерге ілінеді.
Торкрет-төсемінің құрғақ қоспасы араластырғышта дайындалады. Торкрет-төсемді төсеу процесі цемент-пушкасын, ауа тазартқышты, су багын және 0,5 Мпа кем болмайтындай қысымда қамтамасыз ететін компрессорды қолданумен жүреді. Цементтік төсем 2-3 кезеңде төселеді. Торкрет-төсемнің жалпы қалыңдығы 70 мм болуы тиіс. Төсемнің 1-ші және 2-ші төсемі арасында серпілту торы төселеді. Цементтік төсем қатуын су қабатын беріп, 15-20 тәулік бойы су астында ұстаумен орындайды.
Деформацияға ұшыраған бақшаны ауыстырусыз ісікті қалпына келтіруді ісік биіктігі 200 мм-ден үлкен болмағанда қолданады. Мұндай ісінуді жөндеу процесінде, ісінді ұшында диаметрі 200-250 мм-лік саңылау ойылады.
Ісік асты қуысқа гидрофопты қоспа толтырылады. Қоспа құмнан және байланыстырғыш заттан тұрады.
Байланыстырғыш зат ретінде әлсін күкіртті мазут немесе мұнайды қолданады. Байланыстыру заты 8-10 % салмақ көлемінен алғандағы мөлшерде араластырылады. Қоспаның алғауылығы 5 % (шым) аспауы тиіс. Осылай дайындалған гидрофабты қоспа алдын төселген қабатты діпіді құрал көлеміменен тығыздалғаннан соң мезгілді төсеумен төселеді. Қуыс гидрофопты қоспамен толтырылғаннан соң ойылған саңылауға диаметрі 30-35 см-лік жамақ пісіріледі. Ауаның қуыстан толық ығысуынан немесе толтырылу дәрежесін қадағалау үшін ойылған (ісік маңында) диаметрі 8-10 мм саңылаулар пісіріп бітеумен қалпына келтіріледі.
Биіктігі 200 мм үлкен ісіктер, орын алған табақшалы ауыстырумен қалыпқа келтіріледі.
Лекция 14