Ріс 15. Амперметр мен вольтметрдің күйін тексеру.

Құралдар мен әртүрлі өлшеу механизмдердің конструкцияларьш және негіздерін оқып үйрену. Электрөлшегіш құраддарда техникалық талаптармен жүмысшы амперметр мен вольтметр тексеру ережелер одістерімен танысу.

1.Құралдың сырткы бақылауы

Бақылау кезінде қарастырылған МЕСТ 1845-59 бойынша қүралдың шкаласының мәнінің нақтылыгын тексереді; өлшем бірлігін және көбеюі (мәндсрдің ампер, вольт, вагг және т.б.) құралдың кластары дәлдіктерін токтың ағымын, құралдың жүйелерін, сыртқы магнит өрістерінің әсерінен корғалу категорияларын; қүралдардың жүмыс жағдайын дүрыс температураны (егер ол +20" С байқалса), құрал түрлерінің жасау зауыттарының белгісі шығарылу жылдары және құралдың зауытгақ нөмері.

Сонан кейін өлшеуіш кателіктеріне немесе прибордың ары қарай бүзылуына алып келетін (прибордагы басқа керексіз норселер, ток откізуші бөліктердің түйіспс жсрлерінің бүзылуы, жеке детальдардың деформациялары жоне тағы басқалары) ақаулар жоқ па соны тексередІ, Егер прибор корпусында жарықшақтар бар болса, олар аркылы ішіне шаң кіріп кеткен болса (прибордың шыяысы қатты бскітілмсген нсмесс жарықшағы болса), шкаланың немесе механизмнін көрінетін бөлігі кірлеп, бүлыңғырланып кетсе немесе параллаксты кетіруге арналған айналык, жолағы сынып кдлған болса, қысқаштары жоқ немесе солкылдап түрса, прибордың ішінде баска заттар жүрсе немесе прибордың сьшган, бөлініп қалған бөлігі жүрсе (оларды лриборды әр жақка қисайтыл дыбсын тексеру арқылы табады), шкала майысып немесе ажырагт кеткен болса, стрелка майысып калса, корректор бүзылып калған болса және стрелканың нелдік орнын реттеуге келмейтін болса және тағы басқалары болса прибор жарамсыз деп саналады.Прибордың қозғалмалы бөлігінің орныктылыгын тексеру.

Егер приборды қозғалмалы жүйесінің ауырлық центрі оның айналу осімен сәйкес келсе, прибор орныкгы болып саналады.Прибодың қозғалмалы бөлігінін, орнықсыздьтғыныың оның

көрсетулеріне әсері кез келген багытта қозгалмалы бөліктің айналу осіне кдтысты қалыпты жағдайда көрсетілгеынен ауытқу 10% асырмау жолымен анықгайды. Орнықсыздық ауытқуы шкала үзындығымен, процентпен анықгалады.

Негізгі приборды анықтау.Магнитгі электрлі амперметрдіц негізгіауыткуын 1- суретте

келтірілген ауыткуы бойынша, ал электрлі магнитті вольметрдің негізгі ауытқуын 2,3- суреггерде көрсетілген сұлбалар бойынша анықгауға болады. Осы берілген жүмыста тізбекке қосьшмаған прибордың орныкгылыгын анықгау іфрастырылған. Корректормен тексеруден бүрын нүскзушы нөльге орнатады, кернеуге сүлбені қосады жәнс баяу токты немесе кернеуді номинальдан үлкенгс дейін озгсртеді. Дүрыс реттейтін жағдайда

қүрал нұскаушысы шкаланың жоғарғы сандық белгісіне барады және баяу нөддік жағдайға қайта барады

Өлшенетін шаманың номинальды мәніне сәйкес токпен алдын-ала кұралды 15 минутгай

кыздырып, қүралдың барлық сандық белгілерін тексереді. Токты өлшей отырып тексерілетін қүралдын нұсқауышын шкаланың сандық бслгілерінде тізбектей орнатады, алдымен өлшенетін шаманың өсуі кезіңце нөльден номинальды монге нөлге дейін, сонан кейін осы нүктслер бойынша номинадды моннен нөлге дейін өлшейді. Осы барлық нүктелерүшін тексерілетін құралдын, көрсететін негізгі мәндерінің көрсеткіштерін тексереді, ол үлгі қүрал бойынша алынған. Сынақ жүргізу кезіңде нүскдушы орбір белгіге баяу жоне тек бір жағынан келу керек. Нәтижелерді 1-кестеге жазады.

Өсу есептемесі	∆А	Кему есептемесі үшін	∆АТ
Атек	Атек

Алынған мәліметтерге байланысты осу жоне ксму ссепке түзетулер анықгайды.

∆А_Т= А_Н- А_Тек

мүндағы А_м - негізгі мән (үлгі қүралының көрсеткіші) тексерілген қүралдын, көрееткіші.

Барльтқ тексерілген нүктелер үшін келтірілген қателікті абсолют қателіктердід үлкен мәндері бойынша тексерілетін күралдың дәлдік класын анықтайды. Қүралдың корсеткіштер вариациясы і анықгау .

Құралдьщ көрсеткіштер вариациялары деп өзгермеген сыртқы шартта олшенетін шаманың негізгі сол мәніне сәйкес жеке бөлек қайталанатын көрсеткіштер аралығы әртүрлі: іікті айтады. Қүралдың көрсеткішінің варианггары өлшенетін шаманың жоғарғы шегімен процентпен есептейді. Қүралдык көрсеткіштердін варианттары негізгі кдтелігімен өлшенстін шаманың негізгі мәннің әртүрлілігі түрінде аныкталады (үлгі қуралының көрсеткіштері).

Қүралдың бэсендеу уақытын анықтау.

Қүралдың қосылу кезеңнсн бастап нүскдушының жаңа жағдайға дейінгі ауыткуы шкала үзандығынан \% аспаса онда оны бәсендету уақыты деп аталады.

МЕСТ бойыиша аралық нүсқағышы бар қүралдар үшін бүл уақыт 4 сск аспауы керек. Оларга аспадағыжәне созылмалы, электростатикалық жылу және термоэлектрлік жүйенің қуралдары кірмейді және де нүсқағышы ұзындыгы 150 мм, олрардың бәсендеу уақыты 6 сек аспайды.

Босеңдеу уақытын мынандай ретпен алынады:

Қүралды кернеуте косады, ол түракгы болу керек және сынак кезінде езгертілмеуі керск және иұсқаушыны шкаланың ортасына сандық белгісінде орнатады.

Реттеуші қондырғылардың жағдайын өзгертпей,күралды
ешіреді і-гүскағьгштың бәсеңдегеннсн кейін кдйта қосады.
Нүсқағыш басылғанннан кейін шкаланың сол белгісінеорнатады.

Қүралдарды қайта қосады және электр сскундомсрді қосады.
Қүралдың нүскағышының үнемі қозғалғаннан секундомерді
нүсқағыш сонғы рет тепе-тендік күйден ара кдшыктықкд
ауытқыйды да тоқтатады. ол шкаланың үзындығын 1 % аспау
керек. Қүралдың басылу уақытының негізгі моні үшін оның үш аныкталған орташа арифм: тикалық монін кабылдайды. Басылу уақытын анықтаудан бүрын шкала узындығы П0-1І5мм тең бөлу керек.

Изоляцияның кедергісін өлшеу.

Вольтметр	Жиілікті тексеретін вольттың көрсеткіші	Ескертулер

МЕСТ — талаптарына сәйкес күралдың электр тізбек изоляциясының кедергісі қоршаған ауаның температурасы 15 тен 25 % және салыстырмалы ылғалдылығы 80% 20 мом болуы керек. Қуралдардың изоляциясының кедергісін номинальды 560 В мегаометрмен өлшейді. Сынақты кслесі тәртіпте жүргізеді. Мегоометрдің "Сызық " кысқышын кдңдайда сыналатын қүралмен қосады, "Жерге отырғызу"- түрықпен қосады, ол үшін винт қолданғанда , ол жоғарғы турықгы қүралдарының негізімен қосады. Мегоометрдің индукциясының түрыгын түрақты жылдамдықпен айналдыра отырып, шкала бойынша көрсетеді есептейді. Изолятордың кедергісінің өлшеу нәтижслерін протоколға жазады.

7. Электромагниттік вольтметрге жиіліктің әсерін анықтайды
сүлбаны тексеру жүргізеді (4- сурет).

Дыбыстық тербелістер генераторына тексерілстін вольтметрді қоса отырыпдексерілетін жоне үлгі вольтгың көрсеткіштерін салады, ол жиіліктер (50,100,150,500,1000,1500,2000). Бүл жағдайда үлгі ретінде электронда вольтмстр кдбылданған, оның корсеткішіне жиілік эсер етпейді. Салыстырудың нәтижесін 2 кестеге жазады. Тексеруден вольтгық шкаладан алынатын сандық моңді алымына жазады, ал бөліміне мына формулалармен алынған қателік жазылады:

Көрсеткіштері;

Мұндағы А_n1 - 50 Гц жиілікте тексерілген вольттың көрсеткіштері;

И_у -тексерілген вольттың жогарғьг олшеу щсгі.

Үлгілік вольтметр көрсеткіштері