Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар. Деңгей: негіздік ( 7 және 9 сыныптар)

Практикалық жұмыс №12.

Жұмыс тақырыбы: СЫРҒАНАУ ҮЙКЕЛІС КОЭФФИЦИЕНТІН АНЫҚТАУ

Деңгей: негіздік ( 7 және 9 сыныптар)

Оқу үшін тақырып: Механикалық құбылыстар. Денелердің әрекеттестігі.

Мақсаты: қысым күшінен үстел бетінде ағаш келтектің қажау сырғанау тәуелдік формуласын алыңыздар.

Қолданылған ұғымдар:серпімділік күші, қажау күші, қажау коэффициенті, қалыпты реакция күші

Жабдықтар:

№	Атауы	коды	Мөлшері
	Келтек	02240.01
	Серіппелі динамометр, 1Н	03065.02
	Гір, 50 г, қара	02206.01
	Тіреуші болт	03949.00
	Штангенциркуль	03011.00

Ондырғы

1 сур.

Жұмыстың орындалуы

Бөлім

• Үстелдің бетіне кең қырлы келтекті қойыңыздар (1а сур.).
• Штангенциркульдің көмегімен оның α ұзындығын және b енің анықтаңыздар. Нәтижелерді 1 кестеге жазыңыздар.
• Динамометрдің көмегімен блокты тартыңыздар, оны біркелкі қозғалысқа келтіріңіздер және F_қа (қажау сырғанау) қажау күшін анықтаңыздар.
• Нәтижелерді 1 кестеге жазыңыздар.
• Келтекті аударғанда оның кіші қыры үстелдің бетімен жаңасып (1б.сур), с биіктікті анықтаңыз,және қайтадан қажау күшін өлшеуді өткізіңіздер.
• Нәтижелерді 1 кестеге жазыңыздар.
• Тіреуіш болтты қосқанда келтектің салмағын (ауырлық күші) динамометр көмегімен анықтаңыздар. Нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар.
• Үстел үстіне келтекті тіреуші болтты жоғары қаратып жатқызыңыздар (1 в сур.).
• Динамометрдің көмегімен келтекті біркелкі орналастырыңыздар және F_қа қажау (қажау сырғанау) күшін анықтаңыздар.
• Тіреуші болтқа жалпы массасы 50 г жүкті кигізіңідер және F_қа қажау күшін өлшеңіздер. Нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар.
• Тәжірибені әр кез F_қа қажау күшін өлшеп, келтектегі екі және үш (әрқайсысы 50 г) гірлермен қайталаңыздар, нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар.

Есеп-қисаптар

1. а және b, сосын а және с қолданып, S қажау бетінің ауданың есептеңіздер;

1 кестені толтырыңыздар.

Жанасу ауданынан қажау күшінің тәуелдігі

1 кесте

а, см	b, см	с, см	S, см2	Fқа , Н
		-
	-

2. S ауданы өзгергенде F_қа қажау күші өзгере ме?

3. Келтектің + гірлердің F_g (ауырлық күшін) салмағын есептеңіздер; нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар.

	Fg , Н	Fқа , Н
Тіреуші болтты блок
+ 50 г
+ 100 г
+ 150 г

4. Келтектегі жүктен қажау күші тәуелді ме?

5. F_g (ауырлық күшінен) салмақтан F_қа қажалу күшінің тәуелдік графигін құрыңыздар.

6. Қандай сызықты сіз алдыңыздар?

2 сур.

7. ∆F_қа / ∆F_g еңіс бұрышының тангенсін анықтаңыздар.

Бұл мағына μ қажау коэффициенті деп аталады.

Осымша тапсырма

Үстелдің бетіне компьютер тышқанына арналған алашаны төсеңіздер де тәжірибелердің екінші сериясын қайталаңыздар. Бетті қажау типінен μ тәуелді ме?

Мұғалімдер үшін әдістемелік ұсыныстар

1. Келтек көмегімен оқушылар қажау күші бетіндегі ауданға тәуелді емесін анықтауға тиісті.

2. Берілген бетіндегі аудан үшін оқушылар келтек массасын өзгерте отырып, әр кез F_қа қажау күшін өлшеуге міндетті. Алынған нәтижелерге сүйене оқушылар график құруға міндетті, қажау күші салмаққа (ауырлық күшіне) пропорционалды екенің көріп, μ қажау коэффициентін есептеуіміз керек.

Есеп-қисаптар

1. α және b, сосын α және с қолданып, S қажау бетінің ауданың есептеңіздер; 1 кестені толтырыңыздар.Қажау күші және денелердің жанасу ауданы

1 кесте

α, см	b, см	с, см	Α, см2	Fқа , Н
7,2	5,2	-	37,4	0,13
7,2	-	3,0	21,6	0,13

2. S ауданы өзгергенде F_қа қажау күші өзгере ме? Жоқ.

3. Қандай қортынды жасауға болады? F_қа қажау күші S ауданы бетінің мөлшеріне тәуелді емес.

4.Келтектің + гірлердің F_g (ауырлық күшін) салмағын есептеңіздер; нәтижелерді 2 кестеге жазыңыздар.Қажау күші және қысым күші.

2 кесте

	Fg , Н	Fқа , Н
Тіреуші болтты блок	0,86	0,14
+ 50 г	1,35	0,20
+ 100 г	1,84	0,28
+ 150 г	2,33	0,35

5. Келтектегі жүктен қажау күші тәуелді ме? F_қа қажау күші F_g (ауырлық күшіне) салмағына тәуелді.