Суправентрикулалық, (QRSкомплексі жіңішке) пароксизмдік тахикардияның емі
Ең алдымен кезбе нервісін механикалық тітіркендіру әдістерін қолданып көреді, бұлар әсер етпегенде дәрмектерге көшеді.
1. Чермак-Геринг сынамасы - каротидтік массаж (қалқанша тәрізді шеміршектің жоғарғы шетінің төс-бұғана-емізік бұлшықетімен қиылысқан нүктеде ұйқы артериясын 10-20 с басу). Алдымен оң ұйқы артериясын, ал одан оң әсер болмаса, 1-3 минттан кейін, сол ұйкы артериясын басады. Жүректің тоқтап қалу қаупінен екі артерияны қатар басуға болмайды.
1. Құсу рефлексін туғызу.
2. Шарды үрлеп максимальды керу.
3. Бетті салқын суға батырып, 10-30 с дем алмау - "суға сүңгу" рефлексі.
4. Вальсальв сынамасы - демді барынша ішке алып, 5-10 с күшену.
5. Данини-Ашнер сынамасы - бармактардың ұшымен науқастың жабық көздерін, 1-3 минут аралықпен қайталап, 4-5с басу.
Кезбе нервісін тітіркендіру әдістерінен көмек болмағанда антиаритмиялық дәрмектерді келесі реттілікпен қолданады: калий дәрмектеріменбірге АТФ-тың 1% ерітіндісінің 1-2-4 мл вена ішіне бір өзін ағызып енгізеді (түйіндік тахикардияда ең жақсы әсер етеді, 95% тыяды), ол әсер етпесе - верапамил 2,5% ерітіндісінің 4 мл бір өзін вена ішіне баяу енгізеді (минутына 0,4 мл), ол әсер етпесе -новокаинамидтің 10% ерітіндісінің 10 мл физиологиялық ерітіндінің 10 мл-не қосып венаға енгізеді.
Жүрек шамасыздығы болса - тахикардия ұстамасын басу үшін жүрек гликозидтерін қолданған тиімді (дигоксин 0,025% - 1 мл, строфантин 0,05% — 0,5 (1 мл). Бірақ, WPW синдромында қарыншалар фибрилляциясының даму қаупінен, гликозидтерді қолдануға болмайды. Оның орнына ритмилен, аймалин, этацизин, этмозин, ритмонормды пайдаланады.
Пароксизмдік тахикардияның салдарынан және антиаритмиялық дәрмектердің әсерінен артериялық қысым күрт төмендеуі мүмкін. Мұндайда норадреналин 0,1% - 1 мл немесе мезатон 1% - 0,5 мл вена ішіне тамшылатып енгізеді. Дәрмектік ем әсер етпесе жүрекшеішілік электрокардиостимуляция немесе электрлік дефибрилляция жасалынуы тиіс.
Қарыншалық; (QRS комплексі жалпақ) пароксизмдік тахикардияның емі
Бүл жағдайда рефлекторлық шаралар көмектеспейді, кейде төс аймағын жұдырықпен қатты ұрып жіберіп ұстаманы токтатуға болады. Қарыншалық пароксизмдік тахикардия емінің бірінші қатардағы дәрмегі - лидокаин, оның 4-6 мл 2% ерітіндісін физиологиялық ерітіндінің 10 мл қосып вена ішіне ағызып енгізеді және 50 мл физиологиялық ерітіндінің 500 мл қосып венаға минутына 10 тамшы жылдамдықпен тамшылатады. Басылған ұстама қайталанбауы үшін лидокаиннің 10% ерітіндісін 300-400-600 мг бүлшықетке 3-4 сағат сайын енгізіп отыра-ды. Лидокаин әсер етпесе, екінші қатардағы дәрмек — новокаинамидті қолданады (10% ерітіндісінің 10 мл, 10 мл физиологиялық ерітіндіге қосып венаға баяу енгізеді). Новокаинамидтің орнына дизопирамидті (ритмилен) 150 мг, этмозинді 150 мг, аймалинді 50 мг қолданады, Бүлардан көмек болмағанда үшінші қатардағы дәрмек - кордарон 300 мг вена ішіне енгізіледі. Қан кысымы төмендеп кетсе вазопрессорларды вена ішіне тамшылатып салады. Қолданған ем әсер етпесе — жүрекшеішілік электрокардиостимуляция немесе электрлік дефибрил-ляция жасалынуы тиіс. Дәрмектік емге берілмейтін және жиі қайталанатын пароксизмдік тахикардияның ұстамаларында хирургиялық ем (циркулярлық эндокардиальдық вентрикулотомия, эндокардиальдық резекция, электрофульгурация) жасалынады. Пароксизмдік тахикардияның алдын алуға берілетін дәрмектер: кордарон, ритмилен, хинидин, аймалин, т.б. Бұлардың дозасын ЖСЖ қарап мөлшерлейді.
Жүрекшелер дірілі мен жыбыры.
Жүрекшелер дірілі - өткізу жүйесі автоматизмінің күшеюінен немесе re-entry механизміне байланысты жүрекшелердің минутына 250-400 жиілікпен жиырылуы. Оның ырғақты және ырғаксыз түрлерін айырады. Функциялық АВ блокқа байланысты жүрекшелерден шыққан импульстің әр екіншісі, үшіншісі, төртіншісі немесе бесіншісі ғана қарыншаларға өткізіледі. ЭКГ-лық көрінісі (төмендегі сурет).
Жүрекшелер дірілі, ырғаксыз турі.
Изосызыкта минутына 200-400 жиіліктегі ірі Fтолқындар болады. Қарыншалық комплекстер қалыпты, олардың аралықтары ырғақты түрінде бірдей, ал ырғақсыз түрінде - әртүрлі.
Жүрекшелер жыбыры немесе жыбыр аритмия эктопиялық ошақтардың көптігінен жүрекшелік бұлшықет талпшықтарының әр тобы өз бетінше хаосты қозып жиырылуы, яғии жүрекшелердің бір уақытта тұтас қозуы мен жиырылуы болмайды (жиырылудың орнына жүрекшелердің беті жыбырлап тұрады). ЭКГ-лық көрінісі (төмендегі -сурет):
Жүрекшелер жыбыры.
Түзілген импульстердің саны минутына 300-700 шамасыпда. Олардың кейбіреулері ғана қарыншаларға өте алады. Сондықтан қарыншалардың жиырылуы минутына 90-200 аспайды, көбіне 90-140 және ырғақсыз. Жүрек coғyсанына қарай жыбыр аритмияны нормосистолиялық, тахисистолиялық және брадисистолиялық түрлеріне айырады.
Жүрекшелер жыбырының электрокардиографиялық белгілері:
1) Р тісшенің жоқтығы;
2) Р тісшенің орнына ұсақжыбыр (f) толқындарының болуы (V1V2 IIIжәне AVFтіркемелерінде анық көрінетін);
3) R-R аралықтарының әртүрлілігі;
4) fтолқындардыңQRSкомплекстерінің әр жеріне қабаттасуынан, қарыншалық комплекстердің бір-бірінен сәл айырмашылығы.
Жыбыр аритмияның өтпелі (пароксизмдік) және тұрақты түрлерін айырады. Ем жобасы осыған орай түзіледі. Пароксизмдік түрінде жүрек гликозидтері - дигоксин, строфантин, коргликон және калий дәрмектері беріледі немесе аймалии 2,5% - 2 мл вена ішіне, кордарон, обзидан, изоптин 5-10 мг вена ішіне салынады, болмаса хинидин 0,2 г 3 сағат сайын (тәулігіне 1-1,2 г) ішке беріледі. Ұзаққа созылған ұстамада электрлік дефибрилляция жасалынады.
Ұзақтығы бір жылдан аспаған түрінде алдымен дәрмектік дефибрилляцияны жасап көреді (хинидинмен иемесе кордаронмен), бұдан әсер болмаса - электрлік дефибрилляция жасалады. Ұзақтығы 2 жыл шамасындағы тұрақты түрінде бірден электрлік дефибрилляцияны жасайды. Жыбыр аритмия дефибрилляцияға берілмесе, онда оны жүрек гликозидтерімен нормосистолиялық күйіне келтіріп ұстайды. Жыбыр аритмияның ұзақтығы 2 жылдан асқан тұрақты түрінде дефибрилляцияны жасамастан, ЖСС дәрмектердің көмегімен (гликозидтер, Ь-адреноблокаторлар, кордарон) нормосистолиялық, деңгейге келтіріп ұстайды. Коррекцияға келмейтін тахисистолиялық түрінде хирургиялық ем жасалады — алдымен АВ қосындысын деструкциялап, содан кейін кардиостимуляторды орнатады.