Тәл арқандары – тағайындалуы, өлшемдері, негізгі параметрлері.

Тәлді арқандар үш түрде жасалады:

1. Метал өзекпен (мс)

2. Үш тармақты органикалық өзекпен (ос)

3. Пластмасты өзекпен (пс)

Арқанның диаметрі диамтральды орналасқан тармақтардың шеттерімен өлшенеді. Әдетте арқанды әкелерде оның сапалы сертификаты болады. Арқандардың негізгі өлшемдері МЕСТ 10853-71 көрсетілген.

Арқанның өрімінің қадамы сыртқы тармақтардағы К+1 өрімі арқылы орналасқан екі атаулы нүкте арқылы өлшенеді.

Арқанның үзілуге беріктігі барлық тармақтарының үзілу күшімен Р_с және агрегатты үзілу күшімен Р_а сипатталады. Суммалы үзілу күші мына формула бойынша анықталады.

Р_с=f₁n₁s₁+f₂n₂s₂+f₃n₃s₃

Болат арқандардың ұзақтұрақтылығы материал мен оның құрылымына байланысты. Болат өзекшелер сығылуға қатысты үлкен кедергіге ие, соныдқтан олардың ұзақтұрақтылығы пластмассалыға қарағанда жоғары, ол олар өз кезегінде пенькалыларға қарағанда ұзағырақ шыдайды (30%).

Ұзақтұрақтылққа ең көп әсер ететін коррозидан сақтау және арқандарды майлау болып табылады (техникалық вазелин, гурдон мен битумның қоспасы, полиамидті майлар және т.б.). майлау өзіндік жабысқақтыққа ие болу керек (адгезия).

Тәлді арқандар екі өрім арқылы жасалады. Ең көп қолданылатыны алты өрімді арқандар.

ПКР – құрылымы мен жұмыс істеу принципі.

Көтеріп-түсіру операциясы кезінде жетекші құбырдың қысқышы ротордан шығады, ал құбырлар тізбегін ұстап тұру үшін элеватор немесе пневматикалық жетекті сынылы қысқыш қолданылады. Көбінесе пневматикалық сына қысқыш (ПКР)қолданылады.

ПКР – втулкадан, сына астында конусты сақинасы бар екі қаптамадан, плашкалы сыныдантұрады.

Билет № 11

1. Бұрғылау шығырларының таспалы тежегішінің құрылымы.

БШ негізгі тежегіш ретінде 2 таспалы, ал қосымша ретінде – гидродинамикалық және электрлі тежегішшетірді қолданады.

2 таспалы тежегішті негізгі етіп таңдау себептері:

- Жұмыстағы сенімділігі (бір таспасының істен шыққан кезінде де жұмыс қабілеттілігін сақтайды)

- Тежегіш момент екі шкивке таралады, яғни контактті қысым екі есеге азаяды, сәйкесінше тежегіш шкивтері мен колодкалардың ұзақ тұрақтылығы артады.

- Жұмыс істеу принципі келесідей: болат таспалар фрикционды төсемелермен бірге тежегіштің цилиндрлі шкивтерін, шығырдың барабанын айналады. Таспаның ұштары иінді біліктің балансирі мен шатунды мойындарымен бірігеді. Балансирмен жалғанған ұшы – қуушы, шатун мойынымен жалғанған ұшы – қашушы деп аталады.

-

- Бұрғылау шығырының таспалы тежегішінің кинематикалық сұлбасы

Бұрғылау сораптарының компенсаторлары.

Пневмокомпенсаторлар сораптағы поршеньдердің жылдамдықтарының әрт үрліліген байланысты сұйықтың әркелкі берілуі тербелістен туатын қысым пульсациясын теңестіру үшін арналған.

Пневмокомпенсатор сығылған ауа немесе азотпен толтырылған жабық ыдыс болып келеді. Сұйықты беру кезінде газдың көлемі азайып, нәтижесінде газдың бастапқы қысымы сораптың жұмыс қысымына дейін өседі. Сораптың жұмыс кезінде пневмокомпенсатордағы газ көлемі периодты түрде сорап берілісінің бір қосжүрісі кезіндегі аралықта ауысып отырады.Пневмокомпенсаторлардың бітеулі типтегі диафрагмалы, шартәріздес (сфералы), пошенді түрлері сериялы өндірісте шығыралады.