Курс студенттеріне арналған 4 страница

*аптасына 3 күн

*жыл бойы күнде

*жарты жылда 25 күннен

*әр жыл мезгілінде екі күн

*+әр жыл мезгілінде 7-14 күннен

#296

*!Нақты тамақтануды зерттеуде сұрау-өлшеу әдісі нәтижесінің тиімділігі байланысты

*дұрыс емес тамақтанумен байланысты ауруларды жоюға бағытталған шаралар

*жанұялардың табысы мен шығысына ұқыпты есеп жүргізуге

*зерттеу жүргізу уақытына (таңғы, түскі, кешкі зерттеулер)

*+зерттелінетін жанұялардың санына, дұрыс таңдалуына

*анкетаға кіретін сұрақтардың дұрыстығына

#297

*!Тамақтанудың әлеуметтік-экономикалық негіздерін зерттеу әдістері болып табылады

*анкеталық

*+бюджеттік

*сұрау-өлшеу

*салмақ өлшеу

*химиялық өлшеу

#298

*!Ұйымдастырылған ұжымдағы нақты тамақтануды зерттеуде, нәтижелері дәлірек болуы үшін ас мәзірінің жаймасын бір жылда зерттеу күндері кем болмауы тиіс

*90-100 күннен

*+72-80 күннен

*30-60 күннен

*14-21 күннен

*4-7 күннен

#299 күннен

*!«Тамақтану статусы» түсінігі

*денсаулық жағдайы

*организмнің жалпы жағдайы

*+бұрынғы және нақты тамақтануының әсер етуі

*организмнің нақты тамақтануының көрсеткіштері

*тағамдық заттектердің метоболизмінің ерекшеліктері

#300

*!Д витаминінің қосымша мөлшері қажет

*азық-түлік тауарларын сатушыларға

*+ана сүтімен қоректенетін балаларға

*еңбек ауырлығы орташа жұмысшыларға

*ақыл-ой еңбегімен айналысатын адамдарға

*ауыр жүк транспорттарының жүргізушілеріне

#301

*!Қарт адамдардың тамақтануында кальцийдің ерекше маңызы

*+сүйектің қатаюы үшін қажет

*антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер етеді

*ішек жиырылғыштығын және өт бөлінуін баяулатады

*қарттар организмінде темірдің сіңуін ынталандырады

*организмнен су мен натрий хлоридінің шығуын жоғарылатады

#302

*!Ақыл-ой еңбегімен айналысатын адамдардың тамақтануының негізгі ұстанымдары

*цитрустарды шектеу

*қанттың үлесін ұлғайту

*тамақтануды минималді шектеу

*рационда сұйықтықтың үлесін ұлғайту

*+рационда липотропты заттарды ұлғайту

#303

*!Балалар рационында жануар текті белоктардың анық жетіспеушілігінде дамитын аурулар

*цинга

*семіздік

*қант диабеті

*+квашиоркор

*алиментарлық дистрофия

#304

*!Белоктың көп мөлшерде түсуі қартайған организмге әсерін тигізеді

*аминоқышқылдардың түсуін жоғарылатады

*организмнің жалпы жағдайын жақсартады

*дене салмағының артуына алып келеді

*зат алмасуды жақсарту

*+атерогенді әсер етеді

#305

*!Қарттардың тамақтануындағы ең қолайлы көмірсулар

*глюкоза

*гликоген

*крахмал

*сахароза

*+клетчатка

#306

*!Онкологиялық аурулардың дамуын анықтайтын факторлар

*тұрақты физикалық белсенділік

*+артық дене салмағы мен семіздік

*тағамдық талшықтарды тұрақты тұтыну

*кальций, мырыш, селенді қосымша қолдану

*рационда соя және балық өнімдерінің артық мөлшері

#307

*!Қарт адамдарда остеопороздың алдын-алуды анықтайтын факторлар

*гормоналді дисфункция

*белокты шектен тыс тұтыну

*дене салмағының төмен болуы

*ішімдікті шектен тыс қабылдау

*+оңтайлы күн сәулесімен емдеу

#308

*!Онкологиялық аурулардың алдын-алуды анықтайтын факторлар

*+биофлавоноидтар, изофлавондар, каротиноидтар

*өте ыстық сусындар мен өнімдер

*көп циклді ароматты көмірсулар

*ұзақ сақталатын ет өнімдері

*жануар текті майлар

#309

*!№3 емдәмнің мақсаты (іш қатумен сипатталатын созылмалы ішек ауруларында)

*максимальды механикалық, химиялық және термиялық аялау

*көмірсулар алмасуын қалыптастыруға жағдай жасау

*қан айналымының бұзылыстарын жақсарту

*+ішек қызметінің қызметін қалыптастыру

*май алмасуының бұзылыстарын ескерту

#310

*!№4 емдәм тағайындалатын аурулар

*қант диабеті

*атеросклероз

*жіті пиелонефрит

*асқазанның ойық жарасы, гастриттің өршуі

*+жіті және іш кетумен сипатталатын созылмалы ішек ауруларының өршуінде

#311

*!№5 емдәм тағайындалатын аурулар

*+бауыр және өт жолдары

*гипертониялық ауру

*туберкулез

*қант диабеті

*семіздік

#312

*!Тамақтану жеткіліксіздігінің аурулары

*семіздік

*өт тас ауруы

*+авитаминоз

*гипертониялық ауру

*сүйектің тығыздығы мен құрылымының бұзылуы

#313

*!№6 емдәм берілетін аурулар

*туберкулез

*+подагра және зәр-қышқылды диатез

*жіті пиелонефрит

*созылмалы гепатит

*секреторлық жеткіліксіздігі бар гастрит

#314

*!№7 емдәм тағайындалатын аурулар

*ішектің секреторлық жеткіліксіздігі бар гастрит

*секреторлық белсенділігі жоғары гастрит

*+жіті және созылмалы пиелонефрит

*өт - тас аурулары

*подагра және зәр қышқылды диатез

#315

*!Созылмалы нефрит және бүйрек жеткіліксіздігі бар кезінде тағам өнімдерін ас шеберлік өңдеу түрі ұсынылады

*+тұзсыз, қайнатылған

*маринадталған

*қуырылған

*тұздалған

*қақталған

#316

*!№8 емдәм берілетін аурулар

*жіті жүрек жеткіліксіздігінде

*жіті бүйрек жеткіліксіздігінде

*бауыр циррозында

*+семіздікте

*тубекулезде

#317

*!Артық тамақтану аурулары

*анемия

*+семіздік

*тағамдық аллергия

*ішімдікті шектен тыс тұтыну

*нутриенттер алмасуының туа пайда болған бұзылыстары

#318

*!Семіздікте қолданылатын жеңілдетілген емдәмдер

*ұнды

*лимонды

*апельсинді

*макаронды

*+сүтті - айранды

*+салатты, сүзбелі

#319

*!Дене салмағының индексі бойынша қалыпты дене салмағының көрсеткіші

*25-29,9

*30-39,9

*+18,5-24,9

*18,5 төмен

*40 және одан жоғары

#320

*!Дене салмағының индексі бойынша дененің артық салмағының көрсеткіші

*+25-29,9

*30-39,9

*18,5-24,9

*18,5 төмен

*40 және одан жоғары

#321

*!Семіздік кезінде ұсынылатын өнімдер

*ұнтақ жармасы

*макарон өнімдері

*+клетчаткаға бай өнімдер

*майлы және ащы тұздықтар

*тәбетті жоғарылуға арналған дәмдеуіштер

#322

*!Дене салмағының индексі бойынша семіздіктің жеңіл дәрежесінің көрсеткіші

*35-39,9

*25-29,9

*18,5-24,9

*+30-34,9

*40 және одан жоғары

#323

*!№13 емдәмнің тағайындалатын аурулар

*семіздік

*+жіті жұқпалы аурулар

*созылмалы гастрдуоденит

*жүрек қан -тамыр жүйесінің аурулары

*бауыр және өт жолдарының аурулары

#324

*!Емдік – профилактикалық тамақтанудағы рациондар саны

*екі

*төрт

*+бес

*жеті

*алты

#325

*!Емдік – профилактикалық тамақтануды ұйымдастыруды бақылау іске асырылады

*+медициналық қызметкер

*цех бөлімінің бастығы

*өндіріс жетекшісімен

*ас үйінің қызметкері

*аусым бастығы

#326

*!№1емдәм тағайындалатын аурулар

*атеросклерозда

*бауыр циррозында

*нефротикалық синдромда

*+асқазан ойық жарасы, гастриттің өршуі

*подагра және зәр - қышқылды диатезде

#327

*!Теміртапшылықты анемияның себептері

*тұқым қуалаушылық

*кальцийдің көп мөлшерде түсуі

*жармаларды жеткіліксіз қолданғанда

*+тағамда темірдің тапшылығында, қан кетуде

*тағам рациоында витаминдердің өте көп болғанда

2*Тиімді және үйлесімді тамақтанудың негіздері*2*64*1*

#328

*!“Тағамдық заттектер мен энергияға қажеттіліктің физиологиялық нормаларында” қарастырылмайтын халық топтары

*ғылыми және медициналық қызметкерлер

*ауылшаруашылық жұмысшылары

*тау-кен жұмысшылары

*құрылысшылар

*+спортсмендер

#329

*!“Тағамдық заттектер мен энергияға қажеттіліктің физиологиялық нормаларында” қарастырылмайтын халық топтары

*+науқастар

*ересек ерлер мен әйелдер

*балалар мен жасөспірімдер

*қарт және егде жастағы адамдар

*жүкті және бала емізетін әйелдер

#330

*!Еңбек етуде жұмсалатын энергия шығының көлемін анықтайтын фактор

*жасы

*тамақтану сипаты

*күйзелістік жағдай

*қоршаған орта жағдайы

*+физикалық жұмыс көлемі

#331

*!Еңбек қарқындылығы бойынша өндіріс жұмысшыларының энергия шығыны толығымен автоматтандырылған кезде жататын тобы

*еңбек ауырлығы орташа

*ауыр физикалық еңбекпен айналысатындар

*жеңіл физикалық еңбекпен айналысатындар

*аса ауыр физикалық еңбекпен айналысатындар

*+ақыл-ой еңбегімен айналысатын жұмысшылар

#332

*!Тағамдық заттектерге және энергияға қажеттілік көлемін өңдеуде қарастырылатын факторлар

*мамандық патологиясы

*еңбек қызметінің сипаты

*сыртқы орта факторларының әсері

*алмасу процестерінің қарқындылығы

*+жынысы, жас мөлшері, еңбек қызметінің сипаты

#333

*!Еңбекке жарамды ересек адамдардың энергияға қажеттілігін анықтауда ескеріледі

*өмір сүру ұзақтығы

*рухани дамудың ерекшелігі

*ақыл-ойдың даму ерекшелігі

*физикалық дамудың ерекшелігі

*+зат алмасудың жастық ерекшелігі

#334

*!Тиімді тамақтанудың бір элементі болып табылады

*реттелінетін энергия шығындары

*реттелінбейтін энергия шығындары

*+негізгі тағамдық заттектердің үйлесімділігі

*негізгі алмасуға жұмсалатын энергияны есептеу

*физикалық жүктемеге кететін энергияны ескеру

#335

*!Үйлесімді тамақтанудың негізгі ұстанымдарының бірі

*рационның энергетикалық құндылығы организмнің энергия шығынынан төмен болуы

*+негізгі нутриенттердің адекваттылығы және үйлесімділігі

*витаминдер мөлшері қажеттіліктен басым болуы керек

*тағамда биологиялық белсенді қоспалар болуы керек

*тамақтану тәртібін таңдау жеке болуы керек

#336

*!Тиімді тамақтанудың негізгі ұстанымдарының бірі

*рационның энергетикалық құндылығы организмнің энергия шығынынан төмен болуы

*+негізгі нутриенттердің адекваттылығы және үйлесімділігі

*витаминдер мөлшері қажеттіліктен басым болуы керек

*тағамда биологиялық белсенді қоспалар болуы керек

*тамақтану тәртібін таңдау жеке болуы керек

#337

*!Ересек еңбекке жарамды адам үшін энергия шығынының %- ы белок, май, көмірсу есебінен өтелуі керек

*+12-15%; 30-33%; 56-58%

*30-33%; 10-15%; 50-60%

*20-30%; 30-35%; 50-55%

*8-10%; 15-20%; 60-70%

*5-10%; 45-50%; 50-55%

#338

*!Энергиялық құндылығы бойынша 3 реттік тамақтану кезінде ас үлестерінің пайызы

*ертеңгі ас 20%, түскі ас 40%, кешкі ас 40%

*ертеңгі ас 25%, түскі ас 45%, кешкі ас 30%

*ертеңгі ас 25%, түскі ас 35%, кешкі ас 40%

*ертеңгі ас 30%, түскі ас 20%, кешкі ас 50%

*+ертеңгі ас 30%, түскі ас 45%, кешкі ас 25%

#339

*!Организмнің энергия шығынын анықтау әдісі

*анкеталық

*баланстық

*бюджеттік

*сұрау-өлшеу

*+кестелік-хронометражды

#340

*!Жаңа туған нәресте мен мектеп жасына дейінгі балаларда белоктық-энергетикалық жеткіліксіздігі көрінісі келесі формаларда көрінеді

*семіздік

*қант диабеті

*атеросклероз

*+квашиоркор

*зәр-тас ауруы

#341

*!Алиментарлық дистрофияның көріністері

*иммунитеттің көтерілуі

*дене салмағының артуы

*гипервитаминозды жағдай

*+дене салмағының төмендеуі (жүдеу)

*жұмысқа қабілеттіліктің жоғарылауы

#342

*!Энергия шығыны деңгейі орташа адам үшін көмірсудың (гр) тәуліктік қажеттілігі

*50-60

*70-100

*150-200

*200-300

*+300-400

#343

*!Энергия шығыны деңгейі орташа адам үшін майлардың (гр) тәуліктік қажеттілігі

*50-60

*+70-100

*150-200

*200-300

*300-400

#344

*!Энергия шығыны орташа деңгейде адамдар үшін белоктың оңтайлы тәуліктік қажеттілігі (г/ кг дене салмағы)

*0,5-0,7

*+0,8-1,2

*1,2-1,5

*1,5-2,0

*2,0-2,5

#345

*!Тәуліктік рационда холестериннің оңтайлы түсу деңгейі (мг)

*50

*100

*150

*+300

*600

#346

*!Рационда қарапайым көмірсулардың мөлшері (%)

*+20%

*50%

*30%

*70%

*80%

#347

*!Халықтың нақты тамақтануын зерттеудің негізгі бағыттары

*+әлеуметтік-гигиеналық және әлеуметтік-экономикалық

*зертханалық және биохимиялық

*жеке және топтық

*баланстық және бюджеттік

*қаржылық-экономикалық

#348

*!Тамақтанудың әлеуметтік-экономикалық негіздерін зерттеудің негізгі әдістерінің бірі

*хронометраждық және есептеу

*+баланстық және бюджеттік

*химиялық және физикалық

*анкеталық және салмақ өлшеу

*зертханалық

#349

*!Ұйымдастырылған ұжымның тамақтануын есеп беру арқылы зерттеу әдістеріне

*+дастархан мәзірі және есеп беру

*анкеталық және салмақ өлшеу

*сұрау және хронометраждық

*зертханалық және есеп беру

*физикалық және химиялық

#350

*!Халықтың нақты тамақтануы жағдайына байланысты тамақтану статусының түрлері

*+оңтайлы, артық, жеткіліксіз

*жеткілікті, жеткіліксіз, артық

*толыққұнды, құнсыз, артық

*идеальды, жоғары, төмен

*қолайлы, қолайсыз

#351

*!Тамақтанудың сандық сипаттамасын анықтайды

*+қуаттылығы

*тағам қабылдау жиілігі

*тағам қабылдау арасындағы аралық

*макронутриенттермен қамтамасыз етілуі

*витаминдер мен минералдық заттектердің болуы

#352

*!Тамақтанудың сапалық сипаттамасын анықтайды

*энергия шығынының тағам қуаттылығына сәйкестігі

*негізгі тағамдық заттектердің ара – қатынасы

*минералдық заттектердің үйлесімділігі

*+дастархан мәзірінің алуан болуы

*витаминдердің үйлесімділігі

#353

*!Аса күшті қажет етуімен ерекшеленетін халықтың нақты тамақтануын зерттеу әдісі

*+өлшеу

*анкеталық

*бюджеттік

*баланстық

*лабораториялық

#354

*!Халықтың нақты тамақтануын зерттеуде көп күшті талап ететін әдіс

*жайма- мәзір

*лабораториялық

*бюджеттік

*сұрау

*+өлшеу

#355

*!Халықтың тамақтануын зерттеуде сұрау - өлшеу әдісі жүргізіледі

*+күнделікті қабылданған тағам өнімдерін сұрау арқылы тіркеп, шығынды өлшеу арқылы бақылау

* тікелей тағам өнімдерін,оның қалдығын және желінбеген тағамды өлшеу арқылы

* арнайы дайындалған зерттеушілермен анкета толтырады;

*тәуліктік рационды зертханалық тексеру жүргізу арқылы

*жыл бойы сауалнама жүргізу

#356

*!Халықтың тамақтануын бюджеттік әдіспен зерттеудің ерекшелігі сипатталады

*+бірнеше жыл, жыл бойы қабылдаған тағам өнімдерінің өзгеруіне байланысты

*әртүрлі халық топтарының тамақтану ерекшелігі мен сипаты туралы мәліметтер алумен

*тиімсіз тамақтануға байланысты дамыған ауруларды жоюға арналған шараның тиімділігін анықтауға

*жеке адам басына орташа азық - түлікті қабылдауын анықтауға

*тамақтану сипатының өзгеруін анықтауға

#357

*!Нақты тамақтануды зерттеуде сұрау-өлшеу әдісі нәтижесінің тиімділігі байланысты

*дұрыс емес тамақтанумен байланысты ауруларды жоюға бағытталған шаралар

*жанұялардың табысы мен шығысына ұқыпты есеп жүргізуге

*зерттеу жүргізу уақытына (таңғы, түскі, кешкі зерттеулер)

*+зерттелінетін жанұялардың санына, дұрыс таңдалуына

*анкетаға кіретін сұрақтардың дұрыстығына

#358

*!Халықтың тамақтануын жайма-мәзір бойынша зерттеу жүргізіледі

*тексерушілер анкета толтыру арқылы жүргізіледі

*бірнеше жылдар барысында жыл бойына жүргізіледі

*+күнделікті толтыратын дастархан мәзірі бастапқы объект болып табылады

*бір айдың есебі негізінде бір адамның бір айда тағам өнімін тұтынуын есептеуге болады

*тағамдық және биологиялық құндылығының негізі көрсеткішін анықтау үшін тәуліктік рациондағы тағамға күнделікті лабораториялық зерттеу жүргізіледі

#359

*!Азық – түлікті тұтыну қорын есептеу жолдары

*зерттелген жанұялардың барлық баптар бойынша кірісі мен шығысының орташа көрсеткіші

*+өнімдердің кіріс мөлшерінен шықан шығынның мөлшерін алып тастау

*азық - түлік тауарларының импорты және кіріс көлемінің қосындысы

*өндірген азық түліктердің өз ара қосындысы және азықтар қоры

*шығынданған тағам өнімдерінің орташа мөлшері

#360

*!Тамақтануды баланстық әдіс бойынша, азық - түліктің кірісі, қосындылар есебінен

*+жануар және өсімдік текті тағам өнімдерінің өндірілу көрсеткішіне

*ішкі ауыл шаруашылық қажеттілікке кеткен шығынға

*өндіру кезіндегі жоқ болған шығынға

*техникалық мақсаттағы шығынға

*экспорт

#361

*Халықтың тамақтануын зерттеудің баланстық әдісі бойынша, азық - түліктің шығысын есептегенде, ескеріледі

*+ішкі ауыл шаруашылық қажеттілігіне кеткен тағам өнімдері

*ауыл шаруашылық дақылдардың өндірісіне

*ет-сүт тағамдарының өндірісіне

*тағам өнімдерінің импорттына

*өнімдердің қорына

#362

*! Жайма – мәзірді статистикалық өңдеу әдісінде жыл бойы тамақтануға сипаттама беру жайма - мәзірді жинау және өңдеуден тұрады

*+жыл бойы әр айдың 6 күнін 4 күн үзіліспен (72 жайма –мәзір)

*күн ара барлық мерзім ішінде (45 жайма -мәзір)

*күнде бір ай бойы (30 жайма-мәзір)

* екі ай үзіліспен әр 10 күн сайын

*апталық екі апталық үзіліспен

#363

*!Жайма – мәзірді статистикалық өңдеу әдісінде маусымдық тамақтануға сипаттама беру жайма -мәзірді жинау және өңдеуден тұрады

*жыл бойы әр айдың 6 күніне 4 күн үзіліспен

*+күн ара барлық мерзім ішінде (45 жайма -мәзір)

*күнде бір ай бойы (30 жайма - мәзір)

*ай сайын жарты жыл үзіліспен

*1 апталық 1 ай үзіліспен

#364

*!Жайма – мәзірді статистикалық өңдеу әдісінде айлық тамақтануға сипаттама беру материалды өңдеуден тұрады

*жылына 72 жайма - мәзір

*барлық мерзім бойы 45 жайма – мәзір

*+күнде бір ай бойы (30 жайма -мәзір)

* екі ай үзіліспен әр 10 күн сайын

*апталық 2 апталық үзіліспен

#365

*!Халықтың әр түрлі топтарының тамақтану рациондарының нақты құрамы туралы толық мәлімет алу келесі әдіспен іске асырылады

*+лабораториялық

*сұрау-өлшеу

*жайма - мәзір

*анкеталық

*салмақтық

#366

*!Қарт және егде тартқан адамдардың тамақтануының негізгі ұстанымдары болып табылады

*цитрусты өнімдерді шектеу

*күрделі көмірсуларды шектеу

*тамақтануды минималді шектеу

*рационда сұйықтықтың үлесін ұлғайту

*+рационды табиғи склерозға қарсы заттармен байыту

*энергияның тез сіңетін көзі ретінде қант үлесін ұлғайту

#367

*!Қарт және егде тартқан адамдардың тамақтануында көмірсулардың деңгейін төмендетудің себебі

*+ішектің микрофлорасына қолайсыз әсер етеді

*витаминдердің көп шығынын талап етеді

*ферменттердің белсенділігінің төмендеуі

*организмге аллергенді әсерінің көрінуі

*тәбет реттелуіне әсер етеді

#368

*!С витамині қарт адамдарға аса қажет зат ретінде қарастырылуы байланысты

*сүйектердің қатаюына әсер етеді

*минералдық заттектердің алмасуын реттейді

*шаш және тырнақтың жағдайын жақсартады

*белок алмасуын қалпына келтіруге мүмкіндік береді

*+организмнің реактивтілігін жоғарылатады және қорғаныс механизмін қатайтады

#369

*!Қарттардың тамақтануындағы магнийдің ролі неде

*қан түзілуін ынталандырады

*жүрек жиырылғыштығын күшейтеді

*шаш және тырнақтың жағдайын жақсартады

*+антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер етеді

*организмнен су мен натрий хлоридінің шығуын жоғарылатады

#370

*!Қарт және егде тартқан жаста организмнің энергияға қажеттілігінің төмендеуі байланысты

*гормондардың өндірілу деңгейін төмендетумен

*организмде тағамдық заттектердің тез ыдырауымен

*негізгі алмасуға кететін энергияның жоғарылауымен

*+алмасу процестері интенсивтігінің төмендеуіне байланысты

*организменен токсикалық заттардың шығарылуы интенсивтілігінің төмендеуімен

#371

*!«Тамақтану статусы» түсінігі

*денсаулық жағдайы

*организмнің жалпы жағдайы

*+бұрынғы және нақты тамақтануының әсер етуі

*организмнің нақты тамақтануының көрсеткіштері

*тағамдық заттектердің метоболизмінің ерекшеліктері

#372

*!Жүктіліктің үшінші триместрінде фолий қышқылының жетіспеушілігі ұрықта дамуына әкелуі мүмкін