В глобальной стратегии лечения и профилактики БА (GINA, 2005).

Ступень 1: дневные реже 1 раза в неделю, короткие обострения,ночные симптомы не чаще 2 раза в месяц; ПСФ более 80% от ДВ; вариабельность показателей ПСВ менее 20%.

Ступень : легкая перситирующая БА: дневные симптомы чаще 1 раза в неделю, но реже 1 раза в день; обострения могут влиять на ФА и сон, ночные симптомы чаще 2 раз в месяц; ПСВ более 80% от ДВ; вариабельность показателей ПСВ 20 – 30 %.

Ступень 3: перситирующая БА средней тяжести: ежедневные симптомы, обострения могут влиять на ФА и сон, ночные симптомы чаще 1 раз в неделю; ежедневные приемы бета1 агонистов короткого действия; ПСВ от 60 до 80% от ДВ; вариабельность показателей ПСВ более 30 %.

Ступень 4: тяжелая перситирующая БА; ежедневные симптомы; ограничение ФА; ПСВ менее 60%; вариабельность показателей ПСВ более 30 %.

Клиника: основной симптом БА: приступ удушья, который возникает вследствие обратимой обструкции, при контакте с аллергеном. Предвестниками являются: чиханье, приступообразный кашель, выделение из носа, затрудненное выделение мокроты.

Диагностика: Основные: ОАК; измерение ПСВ с проведением пробы с бронхолитиками или исследование функции внешнего дыхания (спирография) с бронхолитиками.

Дополнительные: уровень общего Iq Е, общий анализ мокроты, пульсоксиметрия, R – графия ОГК; определение специфических антител к антигеном гелминтов и паразитов, ЭКГ, консультация аллерголога.

Диф-диагностика проводится с хроническим обструктивным бронхитом (ХОБ). ХОБ чаще болеют люди среднего и пожилого возраста, а БА чаще молодой. Начало болезни при ХОБ постепенное, при БА внезапное. Этиологическим фактором при ХОБ является курение, при БА аллерген. Обструкция при ХОБ необратимая, а при БА обратимая.

Диспансеризация: Больной БА состоит на «Д» учете у пульмонолога, консультируется аллергологом. При отсутствии пульмонолога у ВОП или терапевта. Осматривается ежеквартально.

ВТЭ: при тяжелой степени в сочетании с ХОБ составляет 34 – 48 дней, при средней тяжести – 24 – 28 дней, при легком течении – 12 – 18 дней. Показание для направления на МСЭК тяжелая степень стероидозависимой БА с ДН 2 степени и выше, декомпенсированным легочным сердцем.

Прогноз: зависит от своевременного выявления болезни, устранения ФР, способности больного к самоконтролю, своевременного оказания медицинской помощи.

Профилактика:Первичная профилактика: решается при планировании семьи. Вторичная профилактика: своевременное лечение ОРВИ, борьба с загрязнениями окружающей среди, устранение ФР и аллергенов.

Бауыр циррозы.Этиопатогенез.Классификациясы.Қауіп факторлары.Цирроз печени (ЦП). Этиопатогенез. Классификация. . Клиникалық хаттамаға сәйкес бауыр циррозының диагностикасы және емі.Ауруханаға жатқызу көрсетілімі,күндізгі стационарға көрсетілімі.Динамикалық бақылау.Скрининг.Дәрігерлік еңбек сараптамасының сұрақтары. Болжамы. Алдын-алу.

Бауыр циррозы- бауырда дәнекер тінінің өрбіп өсуімен, бауыр тінінің патологиялық регенерациясымен және органның құрылысының өзгеруімен сипатталатын, бауырдың функциональді жетіспеушілігімен және портальдық гипертензияның белгілерімен көрініс беретін созылмалы ауру.

Этиологиясы:Вирусты гепатит В,С. Алкогольмен созылмалы интоксикация. Генетикалық фактор.

Патогенез:1.Бауыр циррозының патогенезінде орталық буынды бауыр клеткаларының некрозы алады. 2. Регенерация түйіндері түзіледі (псевдобөліктер), олар өздерін қоршап тұрған тіндерді, ең алдымен дәнекер тінімен аз қорғанып тұрған бауыр веналарын қысып тастап, қан ағынына кедергі тудырады және портальдық қысымды көтереді. 3. бауыр бөлігінде лимфо – плазмоцитарлық және нейтрофильдік инфильтраттар түзілген қабыну реакциясы бой көрсетіп, постсинусоидалық бөгет пайда болуын тудырады. 4. бауыр артериясының арасында анастомоз – шунттар түзіледі.

КЛАССИФИКАЦИЯСЫ:

1. Морфологиялық мәліметтерге қарап ажыратады:

Ұсақ түйінді (микронодулярлы) цирроз

Ірі түйінді (макронодулярлы) цирроз

Аралас (макромикронодулярлы) цирроз

Толық емес септальды цирроз (аралас макро- және микронодулярлы)

2. Этиологиялық факторларға қарай:

Вирустықцирроздар (В, С, Д гепатиттерінің вирусы)

Алкогольдік цирроз

Билиарлық цирроз (бауырішіжәнебауырдантысөтжолдарыныңаурулары)

Токсикалық және дәрілік цирроз

Туаболғанзаталмасубұзылыстарындаболатын цирроз

Аутоиммундықцирроздар

Алиментарлықцирроздар

Кардиальдықцирроздар

3. Клиникалықбелгілерінеқарай:

Активті

Активтіемес

Компенсациялы, субкомпенсациялы

Декомпенсациялы

Клиникасы:портальды гипертензия синдромы; патологиялық процесстің активті синдромы; бауыр жетіспеушілік синдромы;

Диагностикасы:негізгі қосымша зерттеулер: ЖҚА, ЖЗА, БҚА (АЛТ,АСТ, сілтілі фосфатаза, ГГТП, жалпы билирубин, тіке билирубин, альбумин, сарысудағы темір, жалпы холестерин), коагулограмма, МНО, альфа-фетопротеин, гепатит В,С, маркерлері, АИВ маркерлері, қан тобы және резус факторды анықтау, ЭКГ, УДЗ, ФГДС.

Емі: медикаментозды емес: төсектік режим, тұзды шектеу, сұйықтықты азайту, қауіп факторын жою.

Медикаментозды: Этиопатогенетикалық: мысалы- вирусты этиологияда вирусқа қарсы терапия; патогенетикалық – предизологи 30-120мг тәулігіне, диуретиктер, альбумин және белок препараттарын құю; микробты инфекцияда: антибиотикотерапия - цефтриаксон, ципрофлоксацин; бауыр энцефалопатия терапиясы- лактулоза; бауыр клеткалық метаболизм күшейтуге – гепатопротекторлар, В,С тобындағы дәрумендер, фолий қышқылы.

Госпитализацияға көрсеткіш:Бауыр циррозы декомпенсация сатысы, өңеш веналарының варикозды кеңеюінен қан кету, бауыр жетіспеушілік, бауыр энцефалопатиясы.

Диспансеризация:жылына 4 рет. Ағымы тұрақты болса жылына 2 рет.

Скрининг:циррозды ерте диагностикалау және алдын алу мақсатында жүргізіледі. Обырға (рак) жылына 4 рет альфа-фетопротеин анықтайды. Эластограмма жылына 1рет. Іш қуысы УДЗ жылына 2рет. КТ көрсеткіш бойынша.

Уақытша еңбекке қабілетсіздіктің орташа мерзімдері: онша айқын бауыр – клеткалық жетіспеушілік белгілері жоқ аурудың жеңіл қайталауында – 4-5 апта, айқын бауыр – клеткалы жетіспеушілік белгілері бар аурудың ауыр қайталауында 2,5-3 айға дейін.

МӘСК жолдама беру көрсетпелері: портальдық гипертензия, төменгі және орташа дәрежелі бауыр – клеткалық жетіспеушілік бар бауыр циррозы.

Прогнозы. Бауыр циррозындағы патологиялық процесс қайтымсыз болып келеді, бірақ барлық ем – алдын алу шараларын сауатты іске асыру науқас адамның компенсациялы күйін анағұрлым созуға мүмкіндік береді. Жағымсыз болжам көрсеткіштері: 1) билирубиннің 300 мкмоль/л жоғары болуы; 2) альбуминнің 20 г/л төмен болуы; 3) ХҚҚ – 2,0 төмен (немесе протромбин индексі < 60%).

Профилактикасы. Бауыр циррозындағы профилактикалық шараларға этиологиялық факторларды жою немесе шектеу, созылмалы гепатит пен бауырдың майлы дистрофиясын емдеу, ауыр астенияда жұмыстан босату, бауырға жағымсыз әсер ететін өнеркәсіп факторлар мен дәрілерді жою жатады.

Ант диабеті.Қауіп факторлары.Классификациясы.Клиникасы.Қант диабетінің диагностикасы, дифференциальдық диагностикасы және емі. Ауруханаға жатқызу көрсетілімі,күндізгі стационарға көрсетілімі.Динамикалық бақылау.Дәрігерлік еңбек сараптамасының сұрақтары. Болжамы. Алдын-алу.

Қант диабеті-инсулин секрециясы бұзылысы нәтижесімен, созылмалы гипергликемиямен көрінетін метаболикалық аурулар тобы.

Қауіп фактор: тұқым қуалаушылық, нәрестенің туғандағы салмағы 4кг және одан жоғары, семіздік, бір жұмыртқалы егіздер.

Классификация: 1тип; 2тип; инсулинтәуелді қант диабеті; инсулинтәуелсіз қант диабеті;компинсерленген қант диабеті; декомпинсерленген қант диабеті;

Клиника:шөлдеу, ауыздың құрғауы, полидипсия, полиурия.

Диагностика:негізгі диагностикалық шаралар: таңертеңгілік аш қарынға және тамақ қабылдағаннан 2сағаттан соң гилкемияны анықтау (глюкометрмен); зәрдегі кетон денелерді анықтау; ЖҚА; ЖЗА; ЭКГ;

Қосымша диагностикалық шаралар: С-пептидті анықтау; Іш қуысы ағзаларының, қалқанша безінің УДЗ-і. Қандағы кетон денелерін анықтау.

Дифференциальды диагностика: 1типті ҚД: жас балаларда, жедел басталады, таза гипергликемиялық комамен көрінеді. 2типті ҚД: ақырындап басталады, семіздік, гиподинамия, фурункулез, аралықтың жиі қышуы, жараның жазылмауымен көрінеді.

Ауруханаға шұғыл жатқызу көрсетілімі:алғаш анықталған 1типті қант диабеті; диабетикалық кетоацидоз; ауыр гипогликемиялық және кетоацидотикалық кома;

Диспансеризация: эндокринолог бақылауында болу.

Уақытша еңбекке қабілетсіздік:1 типті қант диабетінде;

МӘСК жолдама беру көрсетпелері:топ мүгедектігін анықтау мақсатында.

Болжамы: қауіп факторды азайтса, диетотерапия және қантты түсіретін препараттарды уақытылы қабылдаса болжамы жағымды.

Алдын алу: 1типті ҚД-де арнайы алдын алу жоқ. 2типті ҚД-де қауіп факторды жою және динамикалық бақылау.

9.Тақырбы:Миокард инфарктісі.Қауіп факторлары.Классификациясы.Миокард инфарктысының ангинозды вариантының клиникалық көрінісі. Клиникалық хаттамаға сәйкес миокард инфарктысының диагностикасы, дифференциальды диагностикасы және емі. Дәрігерлік еңбек сараптамасы. Болжамы. Алдын-алу.

Миокард инфарктісі (МИ) – жеделкоронарлыққанайналысыныңжетіспеушілігінентуындайтынжүрекбұлшықетінің некрозы (өліеттенуі).

Қауіп факторлар:

Басқаруға келмейтін: Жасы, жынысы, тұқым қуалаушылық.

Басқаруға келетін: Гиподинамия, шылым шегу, семіздік, АГ, рационсыз тамақтану.

Классификация:

ДДҰ ұсынған АХК – Х негізінде құрастырылған жедел миокард инфарктісінің халықаралық классификациясы:

J 21 Жедел миокард инфарктісі.

J 21.0 – Жедел трансмуральды миокард инфарктісі;

алдыңғықабырғаныңинфарктісі;

алдыңғықабырға – жүрекұшыныңинфарктісі;

алдыңғықабырға – бүйір, қарыншааралықпердеалдыныңинфарктісі.

J 21.1. Жеделтрансмуральды миокард инфарктісі:

диафрагмалықинфаркт;

төменгіқабырғаинфарктісі;

төменгіқабырға – бүйіринфарктісі;

төменгіартқықабырғаинфарктісі.

J 21.2. Жеделтрансмуральдыорныанықталғанмиокардинфарктісі:

жүрекұшы – бүйіринфарктісі;

базальдыбүйіринфарктісі;

жоғарыбүйіринфарктісі;

бүйіринфарктісі;

артқықабырғаинфарктісі;

артқықабырға – базальдыинфаркт;

қарыншааралықпердеартыныңинфарктісі;

қабырғааралықпердеинфарктісі.

J 21.3. Жеделтрансмуральдыорныанықталмағанмиокардинфарктісі:

J 21.4. Жеделсубэндокардиальдымиокардинфарктісі (трансмуральдыемесмиокардинфарктісі).

Клиникасы:

Миокард инфарктісінің ангинозды түрі -төс артының, жүрек алды аймақтың, сирегірек төс астының өте күшті жаншып, қысып, күйдіріп («кеуденің өртенуі», «қайнап тұрған суды кеудеге құю» сезімдері) ауыруы пайда болады. Ауырғандық сол жақ иыққа, сол жауырынға, жауырын аралығына, мойынға, төменгі жаққа, құлаққа, жұтқыншаққа, сирек – оң қолға, оң иыққа, оң жауырынға, өте сирек оң аяққа және енге қарай тарайды. Ауырғандық 30 минуттан ұзақ созылады, нитроглицерин ауырғандықты тоқтата алмайды. Ауырғандық толқын тәрізді дамиды. Оған қоса өлім үрейі, шарасыздық, қамығу сезімі пайда болады. Науқас адам тынышсызданып төсекте орнын таба алмайды.

Диагностикасы:

Негізгі шаралар: ЖҚА. ЖЗА. БҚА(глюкоза, креатинин, тропанин, АЛТ, СРБ, фибриноген, ЖТЛП, ТТЛП, калий, натрий). Вирусты гепатит В,С маркерлері. АИВ инфекция. Қан тобы және резус факторды анықтау. ЭКГ, ЭхоКГ. Кеуде клеткасының рентгенографиясы.

Емі:

1 Ауырсынуды басу: Морфин 4-8мг к/т.

2 Тромболитикалық терапия: Альтеплаза +NaCl 0.9% 200.0ml. препарат дозасы 1гм/кг салмағына есептеледі 100мг.

3 Антикоагулянтты терапия: фракционды емес гепарин 70-100бірлік/кг к/т шапшытып (струйно).

4 Антиагрегантты терапия: Аспирин 150-300мг және АДФ рецептор блокаторлары: тикагрелор, прасугрель 180мг.

5 Гиполипидемиялық терапия: Аторвастатин 20мг тәулігіне билирубин бақылаумен.

Диспансеризация:

Инфарктіден кейінгі кардиосклероз диагнозы қойылған адам диспансерлік есепке алынады. 1-ші жарты жылда дәрігер оны айына 2 рет қарайды, келесі жарты жылда оны ай сайын қарап тұрады. 2-ші жылы ауру адамды кварталға 1 рет қарайтын болады. Комплексті реабилитацияны бөлімше терапеві, кардиолог және психотерапевт бірігіп отырып іске асырады. Кейін науқас адам ЖИА және бар синдромға сәйкес өмір бойы бақылауда болады. Емдіжетекшісиндромғақарапіскеасырады.