Мұз үстіндегі жол ерекшеліктері.

Өз құрылымына қарай әр өзен, көлдер, мұз қатуы әртүрлі болады.

Тез ағатын, иірімді өзендердің жағалауынан алысырақ болу керек, себебі ортада мұз бүтін қалапта болады. Өзенге немесе жағалауға қардан таза жермен өту керек.

Қар көп жиналған жерде, жарларда, қамыс көп өскен жерде, ағаш жырғалардың қосылған жерінде, көл, өзендердің (су тез ағатын жерлерде) мұз жұқа болып қатады.

Суық күндері өзеннің, көлдің қатпай қалатын жерлерінен «бу» шығады. Көктемде мұз басқан бұталар мен қалың шөп өскен жерлер қауіпті.

Мұз үстінде жүру ерекшеліктері:

· қатпаған мұз үстінде шықпаңдар;

· мұз үстінде топ болып тұрамау керек;

· мұз жарылған, шұңқыр жерлерге жақындамаңыз;

· биік жардан шана, шаңғымен сырғанамаңыз;

· мұз үстіне рұқсат етілмеген жерлерден өтпеңіз;

· мұз үстіне қараңғы, нашар көрінетін кезде шықпаңыз;

· өткел жоқ жерден мотоцикл, автокөлікпен жүрмеңіздер

Мұз үстінен жүру ережесі:

Мұздың толық қатпағанын білсеңіз, сырғилап жүріп, аяғыңызды жұмсақ жерге басқанда мұз қатпағанын білсеңіз тез қимыл жасаңыз. Шаңғымен жүргенде топ бірінің артынан бірі жүре отырып, аралап 5-6 метр болуы тиіс.

Топ басшысы тәжірибелі болуы тиіс.

Топ басшысының құтқару жейдесі, ұзынтаяғы болуы тиіс. Жай жүрісте мұз тез сына қоймайды (секірмесең, жүгірмесең).

Мұздың сынуына ондағы жарықшық, түсі бұзылуы, үстінде су пайда болуы әсер етеді. Мұндай жағдайлар байқалған жағдайда өзің келген ізбен тез артқа қайту керек.

Егер аяғыңыздың астында мұз жарылсы:

Мұндай жағдайда шу көтермей, салқын қандылық танытыңыз. Арқаңыздағы жүгіңізді түсіріп, келген ізіңізбен қайтыңыз. Егер де суға түсіп кетсеңіз, онда артық жүгіңізден арылыңыз. Су бетінде тұру үшін, мұз бетіне шығуға әрекет жасаңыз. Алдымен мұз бетіне бір аяғыңызды, кейін екінші аяғыңызды шығарыңыз. Дем алып, мұз жарылған жерден алыс кетуге тырысыңыз, бар даусыңызбен көмекке шақырыңыз.

Егер сіз көмек көрсететін болсаңыз:

Мұз жарылған жерге ішіңізбен еңбектеп, екі қолыңызды аяғыңызды етбеттеп жатып жетіңіз, болмаса тақта, не шаңғыға сүйеніңіз.

Зардап шегушіге жақындап, оған арқанның, трос, белбеу, шарф т.б.

лақтыру керек.

· мұз ойылған жерге дейін тақта, шаңғы, саты т.б.

Зардап шегуші сол заттарын біріне қолы жетісімен, жайлап еңбектеп өзіңе тарт.

Суға батушыға бір болмаса екі адам ғана болып көмектесе алады.

Мұз үстінде қалып қойғанда не істеу керек:

Шу көтермей, даурықпай, тыныштық сақтаңыз. Жағдайды анықтап, қасыңыздағы адамдарды тыныштық сақтауға шақырыңыз! Мүмкіндік болса 1-2 адм суға секіріп жағаға жүзіп барып, көмек шақырсын. Мұз үстінде қалғандар аспанға оқ атып, от жағып, дауыстап адамдардың көңілін өздеріне аударуы қажет.

Құтқару құралдарын ағаштан, резина камераларынан, ұйықтайтын қапшық т.б. жсауға болады.

Адам:

Қыс:

Қатер:

Үсік алу

Қатты үсікті санаулы минутта алу мүмкін, көбіне адамның беті, қолы, аяғы үседі.

Алай жылыну керек

Қолды үсік шалғанда саусақтарыңызда жұдырықтарыңызға жинап, киім астына салу, қолыңыз жылып, құрғаған соң ғана қолғабңызды киіңіз.

Егер қолқап ішінде қолыңыз тоңса, онда қолыңызды сермеңіз, қолды жұдырығыңызға түймеңіз.

Қолыңызды ішіңізге салып жылытыңыз.

Егер аяғыңызды үсік шалса,орныңыздан қимылдаңыз.

Егер бетіңізді үсік шалса, бетіңізді төмен қаратып, алға жүріңіз, не 10-20 рет еңкейіп, қимыл жасаңыз, үсік шалған бетті жұмсақ матамен сүртуге болады, қармен сүртуге болмайды.

Бетіңізді желден қатты матамен жасалған тұлша арқылы сақтауға болады.

КӨКМҰЗ

Көкмұз –бұл қалың мұздың беті, көкмұз жерде, тротуарларда болады. Көкмұз – ауа температурасы 0С-ден – 3 С пайда болады, мұздың қалыңдығы бірнеше см. жетеді.

Мұздақ – жер үстінде пайда болатытн мұздың жұқа қабаты, күн суығаннан кейін, не жаңбырдан кейін пайда болады.

Мұздақ үстінде жүргенде табанды нық басып, асықпай, тізені бос қолды ұстап жүру керек.

Асығу – көкмұз үстінде құлауға әкеліп соқтырады.

Қарттарға бірнеше кеңес:

Үйден шығара қолыңызға сүйеніп жүретін арнайы ағаш алып шығыңыз.

Сөмкеңізді арқаңызға асыныңыз. 60 жастан асқан адамдардың көбісі жарақатқа құлағанда ұшырайды.

«Қалай дұрыс құлау» керек:

Егер сіз тайсаңыз, отыра қалыңыз. Құлап бара жатып, өзіңді жинап, жерге тигенде домалау қажет.