Біріншілік туберкулездің патогенезі

Инфекция көзі

Адам: туберкулездің активті ауыратын науқас, жиі БК оң мәнділер.

Туберкулезбен ауыратын жануарлар мен құстар, жиі БК оң мәнділер.

Инфекцияның берілу жолдары

Аэрогенді (ауа тамшылы, ауа тозаң)	Алиментарлы	Контактілі (тері қабаты мен кілегей қабығының бүтіндігінің бұзылуы)	Плацентарлы
Берілу факторлары Туберкулез қоздырғышының берілуіне қатынасатын, бірақта ол ортаның табиғи тұрғыны емес, қоршаған ортаның барлық нысандары.

Біріншілік туберкулездің патогенезі

Берілу механизмі: қоздырғыштың залалданған оргнагизмнен сау организмге өтуі. Қоздырғыштың организмнен шығуы. Сыртқы ортада болуы. Сау организмге енуі.

ТМБ көзі

Қоздырғыштың организмге еңуі
Аэрогенді	Алиментарлы	Контактілі	Плацентарлы

Туберкулездің пайда болуына бейімді факторлар

Медициналық фактор	Биологиялық (генетикалық) факторлар	Әлеуметтік факторлар
Бұрын ауырып өкпесінде қалдық өзгерістер қалған «рентген оң мәнді» науқастар. Ауыру 4-10 реттен жоғары.	Тұқым қуалаушылық аурулар	МВД IIМ-нің тергеу изоляторы (СИЗО) мен түзеу мекемелерінде болғандар.
Созылмалы маскүнемдік, нашақорлық, темекі шегушілік.	Иммунды жетіспеушілік жағдай	Әлеуметтік дезадаптацияланған жағдай (ТМЖЖ-БОМЖ)
Созылмалы бронхит пен өкпенің басқа созылмалы обструктивті аурулары.		Мигранттар, қашқындар, оралмандар.
Асқазан мен он екі елі ішектің ойық жарасы.	Әлеуметтік тұрмыс жағдайының нашарлығы
Қант диабеті
Ұзақ уақыт кортикосте- роидты және иммуно- депрессантты дәрілерді қабылдау
Босану мен аборттар

ТМБ көптігі мен вируленттілігі     Организімнің төзімділігі

Біріншілік туберкулездің локальды түрлері

Инфекция-ланғандық

Біріншілік туберкулездің локальды түріне дейінгі түрлері

БІРІНШІЛІК ТУБЕРКУЛЕЗДІҢ ТҮРЛЕРІ

Біріншілік жұғудан кейін пайда болған туберкулезді біріншілік туберкулез деп атайды.

1. Балалар мен жасөспірімдердегі туберкулезді интоксикация (ерте және созылмалы) 2. Кеуде ішілік лимфа түйңндерінің туберкулезі 3. Біріншілікті туберкулезді жинақ 4. Шеткі лимфа түйіндерінің туберкулезі 5. Мезентериальды лимфатүйіндерінің туберкулезі 6. Туберкулезді плевриттер мен полисерозиттер

ТУБЕРКУЛЕЗ АУРУЛАРЫН КЛИНИКАЛЫҚ АЖЫРАТУ

Өмір тарихы

Интоксикация синдромдарына тән (әлсіздік, тершендік, тем-пература, тәбеттің төмендеуі т.б.), тыныс алу орган-дардарының зақымдануына тән синдромдар (басқа органдарда сирек).

Отбасы құрамы мен денсаулығы. Отбасы жағдайы. Материал ды- тұрмыстық жағдайы. Тамақтану тәртібі. Жұмысының тәртібі мен мазмұны (зияндылығы). Зиянды әдеттер. Ауырған аурулары. Дәрілік анамнез және аллергия. Балалар үшін – вак цинация мен ревакцинацияның динамикадағы нәтижелері.

Туберкулез аурулары-мен қарым-қатынаста болу (отбасылық, тұрмыстық, өндірістік, уақытша, тұрақты). Көрінген немесе профилактикалық тексеру кезінде бірінші рет табылған немесе рецидив. Бұрын есепте тұрған немесе тұрмаған. Ауыру ұзақтығы. Ем қабылдаған ( ста-ционарда, амбулатор- ды). Ем нәтижесі.

Ауру тарихы

Шағымы

Зертханалық диагностика

Физикалық тексеру

Аспапты әдістер

Қарау Пальпация Перкуссия Аускультация

Рентгенологиялық тексерулер. Сыртқы тыныс алу функциясы. Электрокардиография. Бронхоскопия. Плевроскопия. Медиастиноскопия. Пункциялық биопсия. ПЦР диагностикасы т. б.

Жалпы қан анализі. Биохимиялық қан анализі (протеинограмма, бауыр сынамалары). Жалпы зәр анализі. Қақырықтың екіншілік флора мен антибиотиктерге сезімталдығы. Қақырықты БК-ға (бактериоскопиялық * жолмен 3 рет, флотация, себу әдістерімен).

* -Қақырықты міндетті бактериоскопиялық тексеруге келесі клиникалық симптомдары бар науқастар жатады: 3 аптадан артық жөтел; салмағының төмендеуі; тершендік; кеуде қуысының ауыруы; қан түкіру; ұзақ уақыт дене қызуының көтерілуі.

Бактерия бөлуші /БК + / науқас болып саналады…	бактериоскопиялық тексеру кезінде кемінде екі қақырық үлгісінен ТТ-сы табылса.
Бактериоскопиялық тексеруде бір қақырық үлгісінен ТТ-сы және рентгенологиялық тексеруде патологиялық өзгерістер табылса.
Бактериоскопиялық тексеруде бір қақырық үлгісінен ТТ-сы табылып және бактериологиялық тексеру нәтижесі оң болса.
Бактерия бөлмейтін /БК - / науқас болып саналады…	Клиникалық көрінісі мен рентгенологиялық өзгерістері активті туберкулезге тән болып, бірақта патологиялық материалды 3 рет тексергенде ТТ-сы табылмаса.