Арапайым алкогольді мастану
Созылмалы алкоголизм алдындаѓы алкогольді ішімдіктерді қолдану түрлері
(Э.Е. Бехтель бойынша, 1986)
| Адамдар топтары | Алкогольді ќолдану сипаттамасы | Кездесу проценті |
| Алкогольді ішімдіктерді ќолданбайтындар (абстиненттер) | Алкогольді ішімдіктерді ќолданбайтындар немесе оларды µте сирек жєне µте аз мµлшерде ќолданатындар (100 г вино жылына 2-3 рет), б±ны елемеуге болады | 9% |
| Кездейсоќ ішетіндер | Орта есеппен 0,3-0,5 л вино немесе 100-150 мл араќтан жоѓары ќолданатындар, жылына бірнеше реттен айына бірнеше ретке дейін | 37,9% |
| Алкогольді ситуациялыќ шектен тыс ќолданатындар (ситуациялыќ маск‰немдік) | Орта есеппен алкогольді ішімдіктерді айына 1-4 рет ќабылдайтындар; алкоголь мµлшері эквивалентті 100-150 мл араќ (300 мл-ге дейін) | 33,4% |
| Ж‰йелі т‰рде ішетіндер | 200-300 мл-ден араќ ќолданатындар (максимум 500 мл) аптасына 1-2 рет | 13,1% |
| Єдет бойынша ішетіндер | 300-500 мл араќ ќолданатындар (жєне 500 мл-ден жоѓары) аптасына 2-3 рет. Осы сатыда алкогольге єуестік т‰зіле бастайды жєне толеранттылыќ жоѓарылайды | 6,6% |
Алкоголизм таралуыныњ критериялары:
1. Алкоголизммен науќастардыњ есепте т±рѓандарыныњ саны;
2. Т±рѓындар арасында адам басына шаќќанда ќолданатын абсолютті алкогольдіњ мµлшері;
3. Алкогольді психоздармен ауыру дењгейі;
4. Тањдамалы зерттеулер негізінде сарапшылардыњ баѓа беруі.
Алкогольді клиникалыќ б±зылыстардыњ жіктелуі
1. - жедел алкогольді интоксикация;
- ќарапайым алкогольді мастану;
- ќарапайым алкогольді мастанудыњ µзгерген формалары;
- патологиялыќ мастану.
2. - Созылмалы алкоголизм (алкогольді ќолдану нєтижесіндегі психикалыќ жєне ж‰ріс-т±рыстыќ б±зылыстар F.10);
3. - Алкогольді (металкогольді) психоздар (F.1..)
Жедел алкогольді интоксикация
арапайым алкогольді мастану
| Мастану дєрежесі | Мастану симптомдары |
| Жењіл дєрежесі | А. Психопатологиялыќ: Жайлылыќ сезімі, кµњіл-к‰йдіњ жоѓарылауы, сµзшењдік, эмоциональді реакциялар амплитудасыныњ ±лѓаюы, µзіне критиканыњ тµмендеуі, зейінніњ т±раќсыздыѓы, ойлаудыњ жылдамдауы; В. Неврологиялыќ: ќозѓалыс координациясыныњ б±зылысы, нистагм; С. Соматовегетативті: Бет гиперемиясы, пульстіњ жєне тыныс алудыњ жиілеуі, АЌ-њ аздап жоѓарылауы, тєбеттіњ жоѓарылауы, гиперсаливация |
| Орташа дєрежесі | А. Психопатологиялыќ: Ойлаудыњ баяулауы, ой-пікірлері дµрекіленеді, зейінін жинаќтау ќабілеті б±зылады, айналадаѓы болып жатќанды т‰сіну жєне д±рыс баѓа беру ќиын, критиканыњ тµмендеуі, єуестіктердіњ тежеусіздігі, эмоциональді реакциялар брутальді сипат алады, кµњіл-к‰йі т‰неріњкі, ашушањ, немќ±райдылыќ немесе кењпейілділік; В. Неврологиялыќ: Атаксия, нистагм, ќозѓалыс координациясыныњ б±зылысы, дизартрия, ауыру сезімі жєне температуралыќ сезімталдыќтыњ єлсіреуі; С. Соматовегетативті: Ж‰рек айну, ќ±су, бет гиперемиясы немесе бозѓылттануы, тахикардия, тахипное |
| Ауыр дєрежесі | А. Психопатологиялыќ: Сананыњ сомноленттіліктен есењгіреу мен сопор жєне комаѓа дейін айќын тежелуі; В. Неврологиялыќ: Атаксия, нистагм, дизартрия, ауыру сезімініњ тµмендеуі, б±лшыќ еттік гипотония, терілік жєне сіњірлік рефлекстердіњ тµмендеуі, ќарашыќтардыњ тарылуы, тырысулар; В. Соматовегетативті: Тері жабындыларыныњ гиперемиясы немесе бозѓылттануы, дене температурасыныњ тµмендеуі, ќ±су, несеп пен нєжістіњ еріксіз бµлінуі, тахикардия, тыныс алудыњ баяулауы, АЌ-њ тµмендеуі |
Ќарапайым алкогольді мастанудыњ нєтижелері
| Нєтижелерініњ дєрежелері | Клиникалыќ кµріністері |
| Жењіл дєрежесі | Біртіндеп сауыѓумен аяќталады. Мастыќтан айыќќаннан кейін ќандай да бір б±зылыстар байќалмайды |
| Орташа дєрежесі | Мастану терењ ±йќыѓа ауысады, оянѓаннан кейін оќиѓалардыњ кейбір бµліктері амнезияланады. Мастыќтан айыќќаннан кейін біраз уаќытќа дейін астениялыќ кµріністер, тєбеттіњ тµмендеуі, шµлдеу, єлсіздік, тµмен кµњіл-к‰й баќыланады |
| Ауыр дєрежесі | Айыќќаннан кейін єлсіздік, адинамия байќалады. Егер ауыр мастану созылмалы алкоголизммен науќаста ішкілікке салыну уаќытында пайда болса, айыќќан кезде алкогольді абстинентті синдром кµріністері байќалады |
Ќандаѓы алкоголь мµлшері бойынша мастанудыњ ауырлыќ дєрежесін баѓалаудыњ баѓдарлыќ схемасы
(Личко А.Е., 1995)
| Мастану дєрежесі | Ќандаѓы алкоголь мµлшері |
| Мастану жоќ | 0,3 г/л дейін |
| Жењіл мастану | 0,3-1,5 г/л |
| Орташа ауырлыќтаѓы мастану | 1,3-3,0 г/л |
| Ауыр дєрежесі | 3,0-5,0 г/л |
| ¤мірге ќауіп тудыратын мастану | 6,0 г/л жєне жоѓары |
Ќарапайым алкогольді мастанудыњ µзгерген (атипті) формалары:
-атипті дисфориялыќ мастану, ызалылыќпен, агрессивтілікпен кµрінеді, айналадаѓылардан ашуын алуѓа тырысу;
- атипті депрессивті мастану жасаураѓыштыќпен, µзін-µзі кінєлєу жєне µзін-µзі кемсіту идеяларымен, µзініњ толымсыздыѓы сезімімен сипатталады;
- атипті истериялыќ мастану – µзіне кµњіл аудартуѓа тырысу, айѓайлап сµйлеу, мєнерлі позалар, истериялыќ ±стамалар жєне т.б.;
- импульсивті єрекеттермен атипті мастану, кенеттен агрессия, аутоагрессия, сексуальді єрекеттер т‰рінде ќандай да бір іс-єрекеттер жасалады;
- атипті сомнолентті мастану – тез ±йќыѓа кетеді, ол жылдам сопор жєне комаѓа ауысады;
- атипті гебефрения тєрізді мастану – б±ралањдаулар, ќылжаќтаулармен, гримасалармен, мєнсіз к‰лкімен ќозѓалыстыќ ќозулар байќалады.