Мамандығы: 5B110200 – Қоғамдық денсаулық сақтау

ОҚЫТУШЫның жетекшілігімен СТУДЕНТТІҢ ӨЗ бетінше атқараты

ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК өңдеу құрылымы

Курс: 4

Пән: Қоршаған орта нысандарының ластануынан тұрғындар денсаулығына

Ауіп-қатерін бағалау

Құрастырғандар:

М.ғ.д., профессор Кенесариев У.И.

м.ғ.к., доцент Амрин М.К.,

м.ғ.к., доцент Досмухаметов А.Т.,

Оқытушы Баялиева Р.А.

Алматы, 2017

Кафедра мәжілісінде бекітілді

Хаттама №6 «10» қаңтар 2017 ж.

Кафедра меңгерушісі

м.ғ.д, профессор Ү.И. Кенесариев

1. Тақырыбы:Қоршаған орта жағдайы және халық денсаулығы жөнінде ақпаратты жинау және талдау тәсілдері.

2. Мақсаты:Тағамдық азық-түліктердің сапасын гигиеналық бағалау және санитарлық экспертизаның жалпы қағидалары жөнінде білімдерін қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

Студенттерге білімдерін қалыптастыру:

- Қоршаған орта жағдайы жөнінде ақпаратты жинау және талдау әдістері туралы;

4. Өткізу түрі:Кіші топтарда, пікірталас, презентация.

5. Тақырыбы бойынша тапсырмалар:

1. Әдебиетмен жұмыс.

2. Талданған химиялық қосылыстарының зиянды әсерінің ақпарат көздері.

3. Басым заттардың тізімін қалыптастыру.

4. Су көздерінің ықтимал ластаушылары жөнінде ақпарат.

5. Ауыз суының ықтимал ластануы бойынша ақпарат.

6. Топырақтың ықтимал ластануының талдауы.

7. Тамақтану жағдайын тұрақты бақылау жүйесі.

8. Демографиялық көрсеткіштері бойынша мәліметтерді талдау және жинау әдістері.

9. Аурушандық көрсеткіштері бойынша мәліметтерді талдау және жинау әдістері.

6. Таратылатын материал:әдістемелік ұсыныстар, презентация материалдары

7. Әдебиет:

1. Кенесариев У.И., Балмахаева Р.М., Бекмагамбетова Ж.Д., Жакашов Н.Ж., Тогузбаева К.К. Гигиена: Учебник для вузов/Под ред. У.И. Кенесариева. – Алматы: «Самара-Принт», 2009. - 688 с.

2. Тулебаев Р.К.,Слажнева Т.И., Кенесариев У.И., Белоног А.А., Корчевский А.А. Оценка гигиенических рисков в промышленных регионах Республики Казахстан. – Алматы: Искандер, 2004. – 374 с.

Руководство по оценке риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду (Р 2.1.10.1920-04), утв. Главным государственным санитарным врачом РФ 05.03.2004 (Guidelines for Human Health Risk Assessment from Environmental Chemicals).

4. Онищенко Г.Г., Новиков С.М., Рахманин Ю.А., Авалиани С.Л., Буштуева К.А. Основы оценки риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду / Под. ред. Рахманина Ю.А., Онищенко Г.Г. М.: НИИ ЭЧ и ГОС, 2002. - 408 с.

5. Авалиани С.Л., Ревич Б.А., Балтер Б.М., Гильденскиольд С.Р., Мишина А.Л., Клиушина Е.Г. Оценка риска загрязнения окружающей среды для здоровья населения как инструмент муниципальной экологической политики в Московской области. Подольск, 2010. - 309 с.

6. Гигиена /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 2000.-608с.

7. Закон Республики Казахстан: «Об охране здоровья народов Республики Казахстан», « О санитарно- эпидемиологическом благополучии населения Республики Казахстан». 2007.

Бақылау

Бақылау сұрақтары:

1. Талданған химиялық қосылыстардың зиянды әсері жөнінде ақпарат көздері.

2. Басым заттардың тізімін қалыптастыру.

3. Су көздерінің ықтимал ластаушылары жөнінде ақпарат.

4. Ауыз суының ықтимал ластануы бойынша ақпарат.

5. Топырақтың ықтимал ластануының талдауы.

6. Тамақтану жағдайын тұрақты бақылау жүйесі.

7. Демографиялық көрсеткіштері бойынша мәліметтерді талдау және жинау әдістері.

8. Аурушандық көрсеткіштері бойынша мәліметтерді талдау және жинау әдістері.

1. Тақырыбы:Атмосфералық ауа мен судың ластануының қауіптілігін идентификациялау. Басым заттарды заттарды анықтау әдістемесі.

2. Мақсаты:Атмосфералық ауа мен судың ластануының қауіптілігін идентификациялаужөнінде білімдерін қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

Студенттерге білімдерін қалыптастыру:

- атмосфералық ауа ластануының қауіптілігін идентификациялау туралы;

- судың ластануының қауіптілігін идентификациялау туралы;

4. Өткізу түрі:Кіші топтарда, пікірталас, презентация.

5. Тақырыбы бойынша тапсырмалар:

1. Атмосфералық ауа ластануының қауіптілігін идентификациялауды жүргізу үшін қажетті ақпарат.

2. Судың ластануының қауіптілігін идентификациялауды жүргізу үшін қажетті ақпарат.

3. Қауіптілік коэффициенттерін есептеу.

4. Химиялық қосындыларды ранжирлеу әдістері;

5. Қауіптілікті идентификациялаудың беймәлімділігінің сипаты

6. Таратылатын материал: «Руководство по оценке риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду (Р 2.1.10.1920-04)»; презентация материалдары.

7. Әдебиет:

Сборник задач по оценке риска воздействия химических контаминантов пищевых продуктов на население. Методические рекомендации. ГБОУ ВПО «Пермская государственная медицинская академия им. ак. Е.А. Вагнера Минздравсоцразвития России». Перевалов А.Я. с соавт. Пермь, 2011.

5. Онищенко Г.Г., Новиков С.М., Рахманин Ю.А., Авалиани С.Л., Буштуева К.А. Основы оценки риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду / Под. ред. Рахманина Ю.А., Онищенко Г.Г. М.: НИИ ЭЧ и ГОС, 2002. - 408 с.

6. Авалиани С.Л., Ревич Б.А., Балтер Б.М., Гильденскиольд С.Р., Мишина А.Л., Клиушина Е.Г. Оценка риска загрязнения окружающей среды для здоровья населения как инструмент муниципальной экологической политики в Московской области. Подольск, 2010. - 309 с.

7. Гигиена /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА,2000.-608с.

8. Закон Республики Казахстан: «Об охране здоровья народов Республики Казахстан», « О санитарно- эпидемиологическом благополучии населения Республики Казахстан». 2007.

Бақылау

1. Атмосфералық ауа ластануының қауіптілігін идентификациялау үшін керек мәліметтерді жинау.

2. Судың ластануының қауіптілігін идентификациялау үшін керек мәліметтерді жинау.

3. Қауіптілік коэффициенттерін есептеу.

4. Химиялық заттарды ранг бойынша қою.

5. Қатерлі ісікті зерттеу бойынша халықаралық агенттікті жіктеу;

6. Адам үшін U.S. EPA дәлелденген деңгейін жіктеу Идентификация сатысында беймәлімділіктерді сипаттау.

1. Тақырыбы:Атмосфералық ауа есебінен экспозицияны бағалау әдістері. Су факторының есебінен экспозицияны бағалау әдістері.

2. Мақсаты: Атмосфералық ауа есебінен экспозицияны бағалау әдістері жөнінде білімдерін қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

Студенттерге білімдерін қалыптастыру:

- Атмосфералық ауа есебінен экспозицияны бағалау әдістемесі жөнінде;

- Су есебінен экспозицияны бағалау әдістемесі жөнінде.

4. Өткізу түрі:кіші топтарда, пікірталас, презентация.

5. Тақырыбы бойынша тапсырмалар:

1. Атмосфералық ауамен химиялық заттың түсу мөлшерін есептеу.

2. Сумен химиялық заттың түсу мөлшерін есептеу.

3. Орташа тәуліктік дозаларды есептеу.

7. Әдебиет:

7. Гигиена /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА,2000.-608с.

Бақылау

Бақылау сұрақтары

1. Қоршаған ортаға химиялық заттардың түсу механизмдері мен көздері;

2. Қабылдағыш (алғаш ластанған), тасымалдаушы және әсер етуші орталар; адамның ластанған қоршаған ортамен ықтимал байланыстырушы орны (әсер ету орны/рецепторлық нүкте);

3. Адамның химиялық заттармен жанасудың түсу жолдары - пероралды, ингаляциялық, суды қолдану кезіндегі терілік абсорбция, азық-түліктермен, тыныс алу және тері арқылы.

4. Атмосфералық ауамен химиялық заттың түсу мөлшерін есептеу.

5. Сумен химиялық заттың түсу мөлшерін есептеу.

6. Орташа тәуліктік дозаларды есептеу.

1. Тақырыбы:Халыққа тағамдық азық-түліктердің химиялық контаминанттарының әсерін бағалау.

2. Мақсаты:Халыққа тағамдық азық-түліктердің химиялық контаминанттарының әсерін бағалау бойынша білімдерін қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

Студенттерге білімдерін қалыптастыру:

- тағамдық азық-түліктер контаминанттарын экспозициясын есептеу үшін берілген мәліметтердің тәртібін қолдану туралы;

- тағамдық азық-түліктер контаминанттарын экспозициясын бағалау кезендері жөнінде;

- тағамдық азық-түліктер контаминанттарына медиана құрамы мен орташа мағынасының ережелері жөнінде;

- тұрғындарға тағамдық азық-түліктер контаминанттар экспозициясын есептеу жөнінде;

- тұрғындарға тағамдық азық-түліктер химиялық контаминанттар экспозициясын есептеу нәтижелерін бағалау жөнінде.

4.Өткізу түрі:кіші топтарда, пікірталас, презентация, ситуациялық есептерді шешу.

5. Тақырыбы бойынша тапсырмалары:

1. Халыққа тағамдақ азық-түліктердің контаминанттарының экспозициясын есептеу.

2. Азық-түліктің контаминанттық экспозициясының жалпы маңызының үлесін бағалау.

6. Таратылатын материал:Халыққа тағамдық азық-түліктердің химиялық контаминанттарының әсерлерінің қауіп-қатерін бағалау бойынша есептер жинағы.

7. Әдебиет:

7. Гигиена /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА,2000.-608с.

Бақылау

Бақылау сұрақтары

- тағамдық азық-түліктердегі контаминанттардың үлесі туралы мәліметтер.

- тұрғындардың тағамдық азық-түліктермен тұтынуы туралы мәліметтер.

- тағамдық азық-түліктер контаминанттарын экспозициясын бағалау кезендері;

- тағамдық азық-түліктер контаминанттарына медиана құрамы мен орташа мағынасының ережелері;

- тұрғындарға тағамдық азық-түліктер контаминанттар экспозициясын есептеу;

- тұрғындарға тағамдық азық-түліктер химиялық контаминанттар экспозициясын есептеу нәтижелерін бағалау.

1. Тақырыбы:Канцерогенді және канцерогенді емес қаіп-қатердің сипаттамасы. Аралық бақылау.

2. Мақсаты:Қауіп-қатер сипаттамасы бойынша білімін мен дағдыларын қалыптастыру.

3. Оқыту мақсаты:

Студенттерге білімдерін қалыптастыру:

- Канцерогенді қауіп-қатердің сипаттамасы жөнінде;

- Канцерогенді емес қауіп-қатердің сипаттамасы жөнінде;

- Қауіп-қатер денгейінің жіктелуі жөнінде.

4. Өткізу түрі:кіші топтарда, пікірталас, презентация.

5. Тақырыбы бойынша тапсырмалары:

- Канцерогенді нәтижелердің қауіп-қатерін бағалау

- Канцерогенді емес нәтижелердің жедел және созылмалы әсерлерінің қауіп-қатерін бағалау.

- Қауіп-қатер денгейлерін жіктелуі.

7. Таратылатын материал:Руководство по оценке риска для здоровья населения при воздействии химических веществ, загрязняющих окружающую среду (Р 2.1.10.1920-04); презентация материалдары.

8. Әдебиет:

7. Гигиена /Под ред. акад. РАМН Г.И. Румянцева. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА,2000.-608с.

Бақылау