Минералдар мен тау жыныстарында
Сабақтың тақырыбы: Сутек-химиялық элемент және жай зат.Сутектің изотоптары.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Сутектің химиялық элемент және жай зат ретіндегі түсінігін қалыптастыру мақсатында элементті сипаттауға ерекше мән беріп, білімдерін дамыту, табиғатта таралуы және алыну жолының ерекшеліктерін өткен сабақпен байланыстыра отырып түсіндіру.
Дамытушылық: Экзо, эндотермиялық реакцияларды қайталай отырып оқушылардың дұрыс шешім қабылдай білу дағдыларын жетілдіру, белсенділік икем дағдысын қалыптастыру.
Тәрбиелік: Экологиялық тәрбие беру.
Сабақтың түрі:жаңа сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілдері: СТО стратегиялары, зертханалық жұмыс
Құрал-жабдықтар,көрнекі құралдар:Газ жинайтын құрал (тұрғы,сынауық, спиртшам), Кипп аппараты, мырыш , тұз қышқылы, күкірт қышқылы,кальций,су, периодтық кесте.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, тарих
Күтілетін нәтиже: Оқушылар эксперименттік тәжірибелердің орындалуын мұқият қадағалап, қауіпсіздік ережесін еске түсіреді, зертханалық тәжірибелерден қорытынды жасап,реакция теңдеулерін жазып,реакция типтерін ажырата біледі.
САБАҚТЫҢ ЖҮРУ БАРЫСЫ:
І. Ұйымдастыру бөлімі
ІІ. «Қызығушылықты ояту»
1. « Миға шабуыл»
n 1.Заттар нешеге жіктеледі? Жай және күрделі заттар дегеніміз не?
n Химиялық элемент дегеніміз не? Оттек элементіне сипттама беріп көрелік( аты, таңбасы, сал.ат.массасы, молекуласы, сал.мол.массы,валенттілігі, периодтық кестеде орны бар,аллотропиялық түр өзгерісі бар)
n 3.Химиялық реакцияның неше типі бар? Атаңыз
n 4.Термохимиялық реакция дегеніміз қандай реакция,ол нешеге жіктеледі?
2. « Семантикалық карта»
| Қосылу реакция сы | Айырылу реакция сы | Орын басу реакция сы | Алмасу реакци ясы | Экзо Термия лық реак ция | Эндо Термия лық реак ция | |
| Са + О2 = 2СаО | + | |||||
| Fe + CuCI2 = Cu + FeCI2 | + | |||||
| CaCO3 = CaO + CO2 - Q | + | + | ||||
| HCI + NaOH = NaCI + H2O + Q | + | + | ||||
| 2H 2O = 2H2 + O2 - Q | + | + | ||||
| 2H2 + O2 = 2H 2O + Q | + | + |
ІІІ. «Мағнаны тану»
1.«Мені тап»
Мен судың арғы тегімін,
Серігімін оттек атты серінің.
Ежелден ең жеңіл газбын,
Оттекке қарағанда азбын.
1 пайыз ғана жер бетіне тарағам,
Ғаламшарда 92 пайызбын.
Бармын газбен көмір,мұнайда,
Болашақта өзім отын бола алам. (Сутек)
2. Бүгінгі сабақтың тақырыбы (тақтамен, дәптермен жұмыс)
Химиялық таңбасы : Н , Ar ( Н ) = 1,008 м.а.б.
Н2 ,Mr (Н2) = 2 м.а.б.
Н2↑, и , т, суда АЕ (100Vсуда - 2V Н2 ериді).
n Жер бетінде оттекке қарағанда сутек едәуір аз.Ең көп тараған қосылысы-Н2О
n Күн жүйесі планеталарының 92%-ін сутек атомы құрады.
n Сутектің жер қыртысында газ күйіндегі метанның, қатты тас көмірдің, сұйық күйдегі мұнайдың, көптеген минералдар мен тау жыныстарының құрамында оттекпен қатар сутек те кіреді. Жер қыртысындағы сутектің массалық үлесі 1 %. Ол аз болып көрінгенмен, шындығында жердегі әр 100 атомның, шамамен, 10 атомы сутектің үлесіне келеді.
n Сутекті отын ретінде пайдаланған тиімді. Әзірше сутекті көп мөлшерде өндіруге болатын шикізаттар – метан мен суды айыру қымбатқа түсіп отыр. Келешекте автомобильдерді сутек отыны көмегімен жүргізуді дамыту көзделуде.
Жер қыртысындағы сутектің мөлшері:
Жер бетінде сутек бос күйінде кездеспейді, көп тараған қосылысы-су. Судағы сутектің массалық үлесі 11 пайыз. Сонымен қатар сутек табиғатта қосылыстар құрамында кездеседі
Минералдар мен тау жыныстарында
