Бақылау сұрақтары мен жаттығулар. 1. 500,0 мл ерітіндіде 2,6580 г Na2СO3 бар

1. 500,0 мл ерітіндіде 2,6580 г Na₂СO₃ бар. Осы ерітіндіні а) СО₂ – ге дейін; б) NaНСO₃-ке дейін бейтараптағандағы , мәндерін есептеңдер.

2. 1,0 л 0,100 М НCl ерітіндісін дайындау үшін г/мл сәйкес тұз қышқылының қандай көлемін алу керек?

3. 0,4217 г бураны титрлеуге 17,50 мл НCl жұмсалды. Осы қышқылдың эквивалентінің молярлы концентрациясын және титрін есептеңдер.

4. Күкірт қышқылы эквивалентінің молярлы концентрациясын анықтау үшін оның 10,00 мл – не ВаCl₂-нің артық мөлшері қосылған. Тұнбаны сүзіп, қыздырып өлшегеннен кейін оның массасы 0,2762 г болды. Осы қышқылдың С(f_э) және Т мәндерін анықтаңдар.

5. 0,6000 г Н₂С₂О₄·2Н₂О 100,0 мл өлшем колбасында ерітілді. Осы ерітіндінің С(f_э) мәнін және Н₂С₂О₄ арқылы титрін табыңдар.

6. Құрамында 92,00 % NaOH және 8,00 % қоспасы бар 0,5341 г сілті 100,0 мл өлшем колбасында ерітілді. Егер осы ерітіндінің 15,00 мл титрлеуге 19,50 мл тұз қышқылы кетсе, осы қышқылдың С(f_э) және Т_НCl/NaOH мәндері неге сәйкес?

7. 15,00 мл КОН ерітіндісін титрлеуге 18,70мл НСІ кеткен (Т_НСІ=0,002864 г/мл). КОН ерітіндісі эквивалентінің молярлы концентрациясы неге тең?

8. Егер ерітіндінің 20,00 мл аликвотын титрлеуге 14,70 мл НСІ (Т_НСІ=0,003800 г/мл) жұмсалуы қажет болса, құрамында 1,5320 г NaOH бар ерітіндіні қандай көлемге дейін сұйылту керек?

9. 20,00 мл азот қышқылын титрлеуге 21,12 мл 0,112 М NaOH жұмсалады. Ерітіндінің 1,0 л –де неше грамм N₂O₅ бар?

10. Қымыздық қышқылының 0,1372 г еріген ерітіндіні титрлеуге 22,10 мл 0,0980 М NaOH кетті. Алғашқы қышқылдың құрамында кристалдық судың неше молекуласы бар?

11. Титрлеуге 20,00 мл 0,100 М NaOH жұмсалуы үшін ерітіндідегі Н₂С₂О₄ · 2Н₂О массасы неге сәйкес болуы керек?

12. Метилоранж индикаторы қатысында титрлеуге 20,00 мл 0,100 М НСІ ерітіндісі жұмсалу үшін құрамыда 90,0 % Na₂CO₃ бар заттың қандай массасын алу керек?

13. 0,0997 г NaOH еріген ерітіндіні титрлеуге 22,00 мл НСІ ерітіндісі жұмсалды. Осы ерітіндінің Na₂O арқылы титрін табыңдар.

14. Фосфор қышқылыың 2,6040 г ерітіндісі (р=1,68 г/мл) 250,0 мл өлшем колбасында сумен сұйытылды. Алынған ерітіндінің 20,00 мл метилоранж қатысында титрлеуге 18,00 мл NaOH кетті. NaOH ерітіндісі эквивалентінің молярлы концентрациясын анықтаңдар.

15. Фенолфталеин қатысында титрлеуге 20,00 мл 0,100 М KOH жұмсалуы үшін KH₂PO₄ тұзының қандай массасын алу керек?

16. 0,1182 г фосфор қышқылының судағы ерітіндісін фенолфталеин қатысында титрлеуге 22,18 мл 0,100 М NaOH жұмсалды. Фосфор қышқылының P₂O₅-ке есептегендегі массалық үлесін(%) табыңдар.

17. 3,1580 г техникалық КОН еріген ерітіндіні титрлеуге 27,45 мл НСІ (Т_НСІ/NaOH=0,07862 г/мл) жұмсалды. Үлгідегі КОН-тың массалық үлесін (%) есептеңдер.

18. Егер 1,2000 г олеумді метилоранж қатысында титрлеуге 49,25 мл 0,520 М NaOH жұмсалса, бос SO₃ –тің олеумдегі массалық үлесі (%) қанша болғаны?

19. Колчеданның 1,4000 г нақты мөлшерін күйдіргенде бөлінген газ Н₂О₂ ерітіндісімен сіңірілді. Пайда болған күкірт қышқылын титрлеуге 24,86 мл 0,150 М NaOH жұмсалды. Күкіртің колчедандағы массалық үлесін(%) есептеңдер.

20. Белгісіз заттың 2,0000 г өлшендісі 100,0 мл өлшем колбасында ерітілді. Осы ерітіндінің 25,00 мл титрлеуге 20,00 мл 0,445 М HCI жұмсалды. Анализденген заттың құрамында NaOH әлде КОН бар ма?

21. Құрамында Na₂CO₃, NaHCO₃, NaCI бар 0,4478 г қоспа ерітіндісін фенолфталеин қатысында титрлегенде 18,80 мл 0,199 М HCI ерітіндісі жұмсалды. Тағы да 0,4478 г осы қоспа еріген ерітіндіні метилоранж қатысында титрлеуге 40,00 мл НСІ кетті. Қоспадағы Na₂CO₃ және NaHCO₃-тің массалық үлесін есептеңдер.

22. 5,00 мл тұз және фосфор қышқылдарының қоспасы 200,0 мл-ге дейін сұйытылған. Алынған ерітіндінің 20,00 мл метилоранж қатысында титрлеуге 18,20 мл 0,101 М NaOH кетті. Осындай 20,00 мл ерітіндіні фенолфталеин қатысында титрлеуге 37,40 мл NaOH ерітіндісі жұмсалды. 100,0 мл қоспадағы НСІ мен Н₃РО₄-тің массасын анықтаңдар.

23. NO₃^- -ионын тотықсыздандырғанда бөлінген аммиакты титрлеуге 40,00 мл 0,100 М NaOH жұмсалуы үшін алғашқы NaNO₃ массасы қандай болу керек?

24. 1,0000 г аммоний тұзы концентрлі NaOH ерітіндісімен өңделді. Бөлінген аммиак 50,00 мл 1,072 М HCI ерітіндісінен өткізіліп, артық қалған қышқылды титрлеуге 24,50 мл NaOH (Т_NaOH=0,004120 г/мл) ерітіндісі жұмсалды. Үлгідегі NH₃ –тің массалық үлесін (%) табыңдар.

25. Қышқылдың артық мөлшерін метилоранж қатысында титрлеуге 19,50 мл NaOH (T_NaOH/CaO=0,002910 г/мл) ерітіндісін жұмсау үшін мссасы 0,1234 г таза –СаСО₃ -ті тұз қышқылының (Т_HCI=0,003638 г/мл) қандай көлемінде еріту керек?

26. 0,015 М НСІ мен 0,005 М NaOH ерітінділерінің рН неге тең?

27. 0,003 М сірке қышқыл ерітіндісінің рН 3,61-ге тең. Осы қышқылдың протонизациялану константасы қандай?

28. 0,010 М құмырсқа қышқылының (К_НСООН =1,8·10^-4) рН неге тең?

29. 0,01 М аммиактың судағы ерітіндісінің(К=1,76·10^-5) рН неге тең?

30. 0,010 М CH₃COOH және 0,100 М CH₃COONa ерітінділері қоспасының рН неге тең?

31. 0,200 М NH₃ · H₂O және 0,020 М NH₄CI ерітінділері қоспасының рН неге тең?

32. 0,010 М NH₄CI ерітіндісінің қышқылдық константасы мен рН неге тең?

33. 20,0 мл 0,100 М НСІ ерітіндісіне 30,00 мл 0,100 М NaOH құйылды, алынған ерітіндінің рН-ы неге тең?

34. 25,00мл 0,200 М СН₃СООН ерітіндісіне: 1) 24,00мл: 2) 25,10 мл 0,200 М NaOH құйылды. Алынған ерітінділердің рН неге тең?

35. 0,2000 М КОН ерітіндісін 0,0200 М HNO₃ ерітіндісінен титрлеу қисығын қорытып шығарыңдар және эквивалентті нүктені анықтауға сәйкес индикаторларды таңдап алыңдар.

36. 0,100 М құмырсқа қышқылын 0,100 М КОН ерітіндісімен титрлеу қисығын қорытып шығарыңдар және титрлеуге сәйкес индикаторды таңдап алыңдар.

37. 0,500 М NH₃·H₂O ерітіндісін 0,500 М HCI ерітіндісімен титрлеу қисығын қорытып шығарыңдар және титрлеуге сәйкес индикатор таңдап алыңдар.

38. Келтірілген титрлеулердің қайсысының эквивалентті нүктедегі рН=7, рН>7, рН<7 сәйкес ?: 1) HNO₃+NaOH ; 2) HCOOH+NaOH; 3) NH₃+HCI; 4) KOH+HCI; 5) CH₃CH₂COOH+KOH; 6) Na₂CO₃+HCI.

39. Фосфор қышқылын NaOH ерітіндісімен а) метилоранж, б) фенолфталеин қатысында титрлегенде пайда болатын буферлі қоспалардың құрамын көрсетіңіздер.

40. 1) K₂CO₃ және KHCO₃ ; 2) NaOH және Na₂CO₃; 3) H₃PO₄ және Ca(H₂PO₄)₂; 4) H₃PO₄ және HCI бірге жүргенде олардың мөлшерін қалай анықтауға болады? Есептеу теңдіктерін келтіріңдер.

41. Үш негізді қышқылдың Н₃А протолиздену константалары K₁= 1·10^-2; K₂=1·10^-6; K₃=1·10^-12. Осы қышқылды NaOH ерітіндісімен титрлегендегі бірінші және екінші эквивалентті нүктелерге сәйкес рН-ты есептеп шығарыңдар, қандай индикаторлар пайдаланасыздар? Қышқылды үшінші эквивалентті нүктесіне дейін титрлеуге бола ма? Үшінші э.н. сәйкес ( =0,10 M) pH мәні неге тең?

42. Титрлеудің индикаторлық қатесі деген не? Титрлеудің индикаторлық қателерінің түрлерін келтіріңіздер.

43. 0,100 М НСІ ерітіндісін 0,100 М NaOH ерітіндісімен 1) метилоранж (рТ= 4); 2) метилді қызыл(рТ= 5,5); 3) фенолфталеин (рТ = 9) қатысында титрлегенде индикаторлық қателер неге тең?

44. 0,010 М тұз қышқылын 0,010 М NaOH ерітіндісімен метилоранж қатысында титрлеуге бола ма?

45. 0,100 М сірке қышқылын 0,100 М NaOH ерітіндісімен 1) метилоранж, 2) фенолфталеин қатысында титрлеудің индикаторлық қателерін есептеңдер.

46. 0,100 М аммиактың ерітіндісін 0,100 М тұз қышқылымен 1) фенолфталеин; 2) метилоранж қатысында титрлеудің индикаторлық қателерін есептеңдер.

47. 0,100 М NaOH ерітіндісін құмырсқа қышқылымен бейтарап қызыл индикаторы (рТ =7) қатысында титрлеудің индикаторлық қатесін есептеңдер.

Тест тапсырмалары

1. Төменде келтірілген титрлеулер қатарының қайсысының эквивалент­тік нүктесі рН=7 мәніне сәйкес келеді?

1) HNO₃ + NaOH, CH₃COOH + NaOH, HCl + NH₃;

2) Na₂CO₃ + HCl, KCN + HCl, Na₂B₄O₇ + HCl;

3) HNO₃ + NaOH, HCl + KOH, HClO₄ + NaOH;

4) CH₃COOH + KOH, HCOOH + NaOH, H₂CO₃ + KOH;

5) NH₃ + HCl, NH₃ + HNO₃, KOH + HCl.

2. Төменде келтірілген титрлеулер қатарының қайсысының эквивалент­тік нүктесі рН<7 мәндер аймағында жатады?

1) HNO₃ + NaOH, CH₃COOH + NaOH, HCl + NH₃;

2) NH₃ + HCl, Na₂B₄O₇ + HCl; NaHCO₃ + HCl;

3) CH₃COOH + KOH, HCl + KOH, NH₃ + HNO₃;

4) HNO₃ + KOH, HCl + KOH, HCOOH + NaOH;

5) KOH + HNO₃, HClO₄ + NH₃, CH₃COOH + KOH.

3. Төменде келтірілген титрлеулер қатарының қайсысының эквивалент­тік нүктесі рН>7 мәндер аймағында жатады?

1) NH₃ + HCl, KOH + HCl, CH₃COOH + NaOH;

2) KCN + HCl, Na₂B₄O₇ + HCl; HCOOH + NaOH;

3) CH₃COOH + NaOH, HCOOH + NaOH, H₂CO₃ + KOH;

4) KOH + HCl, CH₃COOH + KOH, Na₂CO₃ + HCl;

5) NH₃ + HCl, HNO₃ + NaOH, CH₃COOH + NaOH.

4. Қышқыл-негіздік титрлеу әдісінде титрлеу қисығы деп нені айтады?

1) рН мәнінің құйылған титрант көлеміне тәуелділігін көрсететін қисық;

2) С_Н⁺ мәнінің С_{титрант} мәніне тәуелділігін көрсететін қисық;

3) С_қышқыл мәнінің Снегіз мәніне тәуелділігін көрсететін қисық;

4) С_қышқыл мәнінің негіздің көлеміне тәуелділігін көрсететін қисық;

5) рН мәнінің С_{титрант} мәніне тәуелділігін көрсететін қисық.

5. Индикатордың диссоциациялану константасы мен оның түсі ауысу аралығында қандай байланыс бар?

1) ∆рН = К 1;

2) ∆рН = рК 1;

3) ;

4) ;

5) .

6. KOH-тың титрленген ерітіндісін оның дәл өлшендісінен дайындауға бола ма?

1) болады;

2) болмайды, себебі, КОН-ты қоспалардан тазарту мүмкін емес;

3) болмайды, себебі КОН өте гигроскопты және ол ауадағы көмірқышқыл газымен байланысады;

4) болады, КОН-ты жабық бюксте өлшеу арқылы;

5) болады, қайта кристалданған КОН-ты қолдану арқылы.

7. Қышқыл-негіздік титрлеуде индикаторды қалай дұрыс таңдап алу керек?

1) индикатордың түсі ауысу аралығының жоғарғы немесе төменгі шектері титрлеу қисығының күрт өзгеруі ішінде жатуы керек;

2) индикатордың түсі ауысу аралығы титрлеу қисығының күрт өзгеруі шамасына тең болуы керек;

3) индикатордың түсі ауысу аралығы титрлеу қисығының күрт өзгеруіне байланысты емес;

4) индикатордың түсі ауысу аралығының төменгі шегі титрлеу қисығының күрт өзгеруі ішінде жатуы керек;

5) барлық жауаптар дұрыс.

8. Қайсы жауап күшті қышқылды күшті негізбен титрлеуді дұрыс сипаттайды?

1) эквивалентті нүктеге дейін рН келесі формула бойынша есептелінеді:

2) pH = -lgC_ышыл ;

3) титрлеу кезінде рН төмендейді және эквивалентті нүктеде минимальды мәнге ие болады;

4) титрлеу барысында рН түзу сызықты түрде өзгереді және эквивалентті нүктеде 9-ға тең болады;

5) титрлеу барысында рН түзу сызықты түрде артады;

6) титрлеу барысында рН өзгермейді.

9. Қайсы жауап әлсіз қышқылды күшті негізбен титрлеуді дұрыс сипаттайды?

1) эквивалентті нүктеде рН=7;

2) эквивалентті нүктеге дейін рН мына формула рН= -lgC_қыш. бойынша есептелінеді;

3) эквивалентті нүктеге дейін рН мына формула бойынша есептелінеді: ;

4) титрлеу барысында рН түзу сызықты түрде өседі;

5) барлық жауаптар дұрыс.

10. Күшті негізбен бейтараптауда қайсы қышқылдың титрлеу қисығында рН-тың күрт өзгеруі ең үлкен шамаға ие болады?

1) CH₃COOH (K=10^-5); 2) H₃BO₃ (K=6^.0^-10); 3) HCOOH (K=10^-4);

4) HCN (K=7^.10^-10); 5) HF (K=6,8^.10^-4).

11. 50 мл 0,1н. NH₃ ерітіндісіне 25 мл 0,1н. НСІ ерітіндісі қосылған. Алынған ерітіндінің рН-ын қайсы теңдеумен есептеу қажет?

1) ; 2) ;

3) ; 4) ;

5) pH = -lgC_HCl.

12. 50,0 мл 0,1н. сірке қышқылы ерітіндісіне 25,0 мл 0,1н. күйдіргіш натрий ерітіндісі қосылған. Алынған ерітіндінің рН-ын қайсы теңдеумен есептеуге болады?

1) ; 2) ; 3) pH = 7+ pK;

4) pH = -lgC_қыш.; 5) pH = -lgC_тұз.

13. 0,1н. Na₂CO₃ ерітіндісін 0,1н. НСІ ерітіндісімен 1-сатысы бойынша титрлегенде эквивалентті нүктедегі рН мәнін қайсы теңдеу бойынша есептеуге болады?

1) 2) pH = 7+ pK₂ + lgC_тұз;

3) pH = -7- lgK₂^.C_тұз; 4) pH = 7+ pK₂ + lgC_тұз;

5) pH = 7- (lgK₂ -lgC_тұз).

14. Егер химиялық таза екі негізді янтарь қышқылының 0,1180 г өлшендісі еріген ерітіндіні титрлеуге 10,00 мл KOH ерітіндісі жұмсалса, оның (КОН) эквивалентінің молярлы концентрациясы (нормальдығы) қандай болғаны? (M_H6C4O4= 118 г/моль).

1) 0,01; 2) 0,10; 3) 0,02; 4) 0,20; 5) 0,05.

15.Қандай жағдайда эквивалентті нүктедегі рН шамасы 7-ден кіші болады?

1) күшті қышқылды күшті негізбен титрлегенде;

2) әлсіз қышқылды күшті негізбен титрлегенде;

3) әлсіз негізді күшті қышқылмен титрлегенде;

4) күшті негізді күшті қышқылмен титрлегенде;

5) дұрыс жауабы жоқ.

16. Метилді-қызғылт индикаторы қатысында Na₂CO₃ және NaOH қоспасы HCl ерітіндісімен титрленген. Бұндай жағдайда қоспа қалай титрленеді?

1) NaOH + Na₂CO₃ жартысы;

2) NaOH;

3) NaOH + Na₂CO₃;

4) Na₂CO₃;

5) Na₂CO₃ жартысы.

17. Әлсіз қышқылды күшті негізбен титрлеу қисығының эквивалентті нүктеден кейінгі өзгерісі қандай факторға тәуелді?

1) қышқылдың концентрациясына;

2) негіздің концентрациясына;

3) қышқылдың табиғатына;

4) қышқылдың күшіне;

5) дұрыс жауап келтірілмеген.

18. Индикатордың екі түрінің концентрацияларының қандай қатынасында оның қышқылдық түрінің түсін байқауға болады?

1) ; 2) ; 3) ;

4) ; 5) .

19. Индикатордың екі түрі концентрацияларының қандай қатынасында оның негіздік түрінің түсін байқауға болады?

1) ; 2) ; 3) ;

4) ; 5) .

20. Әлсіз негізді (K_b=10^-4) күшті қышқылмен рТ=5 индикатор қатысында титрлегенде титрлеу қателігі немен анықталады?

1) индикатордың рТ шамасының бейтараптау нүктесіне сәйкес келмеуімен;

2) индикатордың рТ мәнінің «тұзды эффект» нәтижесінде өзгеруімен;

3) индикатордың рТ мәнінің эквивалентті нүктедегі рН мәніне сәйкес келмеуімен;

4) индикатордың түсі ауысу аралығы мен титрлеу қисығының күрт өзгеру шамасының сәйкес келмеуімен;

5) дұрыс жауап келтірілмеген.

ТАРАУ