БиосфераныҢ ҚҮрылымы мен эволюциясы іі нҰсҚа

1.Биосфераның жүйелері:

A)Шеткі жүйе

B)Жабық жүйе

C)Өзін-өзі реттелуші жүйе

D)Сыртқы жүйе

E)Орталықтанған жүйе

2.Зюсс бойынша жер қабығының сферасындағы тірі ағзаларды байланыстыратын зат күйлері:

A)сұйық

B)құрғақ

C)газ тэрізді

D)топырақ тэрізді

E)ауыр

Ғ)қатты

3.Алғашқы атмосферада барлығынан көп кездескен молекулалар:

A)Н₂0

B)H₂S0₄

C)HC1

D)HF

E)С0₂

F)S0₂

G)N0₂

4.Дж. Берналдың «биопоэз» теориясының кезеңдері:

A)тірі табиғаттың нуклеин қышқылдарынак пайда болуы

B)мономерлердің биогендік жолмен түзілуі

C)тірі табиғаттың өлі табиғаттан пайда болуы

D)полимерлердің биогендік жолмен түзілуі

E)мембраналы құрылымдар мен алғашқы ағзалардың пайда болуы.

5.Бэтс зерттеулерін ары карай жалғастырғандар:

A)Ламарк

B)Сеченов

C)Тимирязев

D)Вейсман

E)Энгельс

Ғ)Уоллес

G)Вернадский

6.Биосферада алғашқы карбонатты қабаттардың пайда болуының себептері:

A)космостың денелердің Жерге эсері

B)бактериялардың геохимиялык кызметтері

C)теңіз суларының қышқылдылығының артуы

D)тікенекті жануарлар

E)теңіз суларының түшылығының артуы

7.Биохимиялық эволюция нэтижесінде экожүйелердегі айналымның бөлшектері:

A)құрттардың топырақты оттегімен байытуы

B)микроағзалардың деструкциялық қызметі

C)органикалық, минералды заттардың байланысуы

D)қүстардың миграциясы

E)биоалуантүрліліктің артуы

Ғ)жануарлар ағзасындағы метаболизм

G)жануарлардың өсімдіктермен қөректенуі

8.Биохимиялық эволюциясында биосферада қалыптасқан тұрақты күрылымдар:

A)биогеоценоздар

B)агроценоздар

C)литосфера

D)түрлі ландшафтар

E)урбоэкожүйелер

Ғ) атмосфера

9.Орман экожүйесіндегі биохимиялық эволюцияда қалыптасқан ерекшеліктері:

A)көп ағзаларға қолайлы орта

B)қара шіріктің көптігі

C)гидросфера болмайды

D)жоғары деңгейдегі биологиялық айналымның болуы

E)жүмсақ литосфера

10.Жалпы биосфера эволюцияның кезеңдері:

A)Химиялық эволюция

B)Онтогенез

C)микроэволюция

D)Макроэволюция

E)Биологияльщ эволюция

F)Морфогенез

G)Диоадаптация

11.Адам тектес маймылдар мен адамдарды бір-бірінен ажырататын басты белгі:

A)Саусац саны

B)Тістер саны

C)Дене салмагы

D)Сана сезім мүшесі

E)Басының көлемі

Ғ)Мидың салмагы

G)Ойлау қабілет мүшесі

12.Биосфераны құрайтын тірі дүниенің жалпы массасы:

A)1014 т

B)1012 т

C)1009 т

D)1010 т

E)1013 т

Ғ)1015 т

13.20-ғасырдағы биосферадағы қалыптасқан ерекше қүбылыстар:

A)өзендер бағытының, көлемінің өзгеруі

B)жер қыртысының төмен түсуі

C)қалдықтардың көбеюі

D)су тасқындарының жиелеу

E)жер қыртысының бұзылуы

F)котловандардың молаюы

14.Биосфера ілімі бойынша болатын термодинамика қабатының температурасы:

A)+48%; -52%

B)+50%; -50%

C)+51%; -49%

D)+48%; -60%

E)+50%; -61%

F)+45%; -65%

15.Биосферада зат айналымы жүзеге асырылады:

A)Экологиялық

B)Fеологиялық

C)Физикалық

D)Жасандылық

E)Биологиялық

F)Әлеуметтік

G)Химиялық

16.Биосфера терминінің дамуына үлес қосқан:

A)Э.Зюсс

B)Ж.Ламарк

C)Л.Г.Банников

D)В.Н.Сукачев

E)В.И.Вернадский

17.Биосферадағы тіршілікті анықтаушы факторлар:

A)Қысым, жарық

B)Адамның әсері

C)Минералды тұздар, рельеф

D)Температура

E)Су

18.Мұздықтардың деградациясының ғаламдық биосфералық мэселеге айналу себептері:

A)техногенді шаңдардың ұлғаюы

B)ормандардың жойылуы

C)биологиялық алуантүрліліктің азаюы

D)адамның космосқа ұшуы

E)ылғалданудың төмендеуі ,

F)табиғи экожүйелердің қүлдырауы

19.Гидросфераның заманауи эволюциясындағы бағыттар:

A)қышқылды жаңбырлар

B)әлемдегі буланудың әсері

C)атмосфера мен мұхиттар арасындағы су алмасу нашарлауы

D)мұнай қалдықтарымен ластануы

E)мұхит суларының химиялык қүрамын реттелуіне литосфераның қатысуы

F)оттегі алмасудың өзгеруі

G)минералды ресурстардың азаюы

20.Биосфера эволюциясының негізгі кезеңдері:

A)Автотрофты, гетеротрофты организмдер кезеңі

B)Теңіздерде тіршілік еткен, гетеротрофты тіршілік еткен организмдер кезеңі

C)Эукариотты организмдердің таралған кезеңі

D)Толық тотыгу процестері жүретін автотрофты организмдердің Жер бетінде кеңінен таралу кезеңі

E)Өте ұсақ прокариотты организмдер кезеңі

F)Прокариотты, эукариотты организмдер кезеңі

21.Тейяр де Шарденнің анықтамасы бойынша, ноосфера:

A)Жердің барлық бөліктерін эсер етуші биогеохимиялық күш

B)Коллективті саналылық

C)Өндіргіш күштің басты негізі

D)Өндірістің субъективті жеке факторы

E)Игілікті өндіруші күш

F)Қол еңбегіне негізделген өндіріс

22.Адамзаттың биосферадагы ежелден қалыптасқан биотикалық айналымга келтіретін нұқсандары:

A)химиялық айналымды күрделендіру

B)ландшафтардың сапасын төмендету

C)көмірқышқыл газдың концентрациясын жоғарылату

D)түзеу мен ыдырату қүбылыстарының бірлігін өзгерту

E)биоалуантүрліліктің ортасын бұзу

F)физикалық өрісті үлгайту

G)қалдықтарды көбейту

23.Биосфера тұрақтылығын қамтитын жіне фотосинтезді нашарлататын антропогендік - техногендік себептер:

A)табиғи ландшафттарды азайту

B)терроризм мен экстремизмге жол беру

C)ормандарды қалыптастырудың баяулыгы

D)оттегі алмасуына кедергі жасау

E)көмірқышкыл газдың тасымалдауына кедергі келтіру

F)көміртектің концентрациясын өзгерту

24.Болашақта планета денсаулығы мен адамзатты сақтайтын ең тиімді қадамдар:

A)планетада қарулар мен агрессивті технологиялардьщ жойылуы

B)ландшафттарды калыптастыру

C)адамзаттың жэне биосфераның тең коэволюциясы

D)табиги қорек тізбегіне көшу

E)сәйкестендірілген моральдік-құқықтык негіздер

25.Планетаны қорғау үшін адамзаттың іске асыруға қажет ең маңызды іс-әрекеттер:

A)экологиялық мониторинг жүргізу

B)зерттеулерді дамыту

C)коршаған ортамен әрекеттесу үшін табиғи заңдарды ескерту

D)халықтарды ашаршылықтан сақтау

E)ғылыми жетістіктерді адамзаттың дамуына бағыттау