Жұмысты орындау тәртібі мен тәжірибелік нәтижелерді

Ндеу

1) Қоректендіру және реттеу блогы өлшеуіш блокпен сабан (жгут) арқылы, ал Ø195 приборы - өлшеуіш блокпен электрлік байланыстар сұлбасына сәйкес баумен (шнурмен) жалғасады.

2) «СЕТЬ» және «НАГРЕВ» ауыстырып-қосқыштары «ВЫКЛ» күйіне қойылады.

3) Қоректендіру және реттеу блогы мен Ø195 приборы 220 В, 50 Гц токқа қосылады.

4) «ИЗМЕРЕНИЕ» ауыстырып-қосқышы «УСТ.0» күйіне, ал «ТЕМПЕРАТУРА» ауыстырып-қосқышы 25^oС күйіне қойылады.

5) Ø195 микроамперметрді жұмысқа дайындау керек, Ø195 приборының пайдалану тәсілі бойынша (Ø136 приборының кірер штектерін қосып, нөлді түзету керек).

6) Зерттелетін заттың биіктігі мен диаметрін ±0,01мм, ал салмағын ±0,001г дәлдікпен өлшеп, олардың өлшенген мәндерін 5.3-кестесіне енгізу керек.

7) Өлшеуіш ұяшығының жоғарғы бөлігін көтеру керек.

8) Сырықтың (5), үлгі заттың (4), жылу өлшеуіштің түйістіруші тілімшесінің (3) түйісетін беттерін бензинмен тазалап, ПФМС-4 майын жұқалап жағу керек.

9) Үлгі затты (4) жылу өлшеуіштін түйістіргіш тілімшесіне (3), ал сырық (5) термопарлардың инелеріне орнатылады.

10) Өлшеуіш ұяшығының жоғарғы бөлігін төмен түсіру керек.

11) «СЕТЬ» батырмасын (кнопкасын) басып, қореқтендіру және реттеу блогын тоққа қосады.

12) Егер жүмыс 25^oС-тан басталса, онда қоректендіруші және реттеуші блогындағы вольтметр мен бастапқы кернеудің шамасын 40В қою керек.

13) «ИЗМЕРЕНИЕ» ауыстырып-қосқышты іс жағдайына қою керек.

14) Негізгі қыздырғыш «НАГРЕВ» батырмамен (кнопкамен) қосылады.

15) П_з(П_о) және П_ж.ө(П_t) мәндері 5.3-кестеде көрсетілген температураға сәйкес, Ø195 приборының көрсеткіштерін 5.3-кестесіне жазамыз (Ø195 приборының қозғалмалы сәулесі, өлшемнін нөлінен өткенде, сырықтың температурасы керекті өлшенетін мәнге жетеді). Оларды «ИЗМЕРЕНИЕ» ауыстырып-қосқышын қолмен бұрау арқылы келтіреміз. П₃(П_о) және П_ж.ө(П_t) мәндерін 5.3-кестесіне енгіземіз де, «ИЗМЕРЕНИЕ» ауыстырып-қосқыш жағдайына қоямыз.

16) Зерттеу температурасы жоғарғы деңгейге жеткенде, қыздырғышты «НАГРЕВ» батырмасымен (кнопкасымен) айырып тастайды.

17) «ИЗМЕРЕНИЕ» ауыстырып-қосқышы «УСТ.0» жағдайына қойылады.

18) Ø136 приборын толық тоқтату керек.

19) Қоректендіру және реттеу блогын токтан айыру керек.

20) Жылу өткізгішті реттеу, есептеу мына ретпен жүргізіледі:

а) Үлгі заттың жылу сыйымдылығының түзеткіші σ₃ (5.7) формуласымен есептеледі.

б) Үлгі заттың жылу кедергісі R₃ (5.6) формуласымен есептеледі.

в) Зертттелетін үлгі заттың жылу өткізгіштігі λ (5.10) формуласымен есептеледі.

г) (5.11) формуласымен жылу өткізгіштін өлшеуіштік мәніне арналған орта температура t₃ есептеледі.

21) Зерттелген үлгі заттың жылу өткізгіштік коэффициентінің температураға t₃ тәуелділігін, график ретінде тұрғызу керек λ=f (t₃).

22) Жылу өткізгіштік коэффициентін λ өлшегендегі максимальдық салыстырмалы қателік мына теңдеудің көмегімен есептеледі:

(5.17)

Ескерту: Ең көп мүмкін анықтаудағы жалпы қателік шек ±10% болады. Зерттелетін үлгі заттың биіктігі = ±0,01 мм, массасы = ±0,001 г , диаметрі = ±0,1 мм дәлдікпен өлшенеді. және –нің ең көп мүмкін жалпы қателіктерінің шегі 1,5%-ке тең.

және R_K мәндері прибордың тұрақтысы болады және олар градуирлеу (өлшемдеу) бойынша анықталады. Олардың анықтау қателіктерінің шамалары 5 – 10%-тен аспау керек.

Кесте

Зерттелетін үлгі заттың жылу өткізгіштігін λ анықтауға және өлшеуішті қолданғанда (градуирлеу жасағанда) керекті мәндер

t, С	СЗ(t)=CpKB(t), Дж/(кг·К)	СМ(t), Дж/(кг·К)	At, К/мВ	λM, Вт/(м·К)	λKB, Вт/(м·К)
			24,8		1,342
			24,5		1,413
			24,6		1,426
			24,7		1,461
			24,8		1,492
			25,0		1,527
			25,0		1,571
			25,0		1,617
			24,9		1,665

Табылған мәндерді 5.3-кестесіне енгізу керек.

Кесте

Үлгі заттың негізгі параметрлері (өлшемдері) мен тәжірибе нәтижелері. (Егер үлгі зат кварц болса - h_З=2·10^{-3 м; d}_З=15·10^{-3 м; онда F}₃=1,767·10^{-4 м2}; m₃=1,276·10^{-3 кг}); m_C=42, 028·10^{-3 кг.}

tС=tЗ, oC	П3(По), мкВ·10-3 =мВ	Пж.ө(Пt), мкВ·10-3 =мВ	К	К	, Вт/К	RK, м2·К/Вт	СЗ, Дж/К	СС, Дж/К	RЗ, м2·К/Вт	λ, Вт/(м·К)	, oC

Әдебиеттер: 1 [146-154 бет]; 2 [272-278 бет]; 5,6 [41-44 бет]; 9 [6-17 бет].