Жүйке жүйесінің радияциялық зақымдануларының алдын алу

Жүйке жүйесінің радияциялық зақымдануларының дәрежелері сәулелену шарттарымен анықталады. Радияциялық заттармен және сәуле шығарушы заттармен жұмыс істеушілерге жеңілдіктер

Беріледі:

-Қысқартылған жұмыс күні;

-Қосымша демалыс;

-Ақысыз тамақтану;

.

35.АЭС апаттары ,категориялар,тұрғындар, мен жұмысшысына қорғау шаралары;АЭС *атом электр станциясы*химиялық ж.е басқа өндірістегі апаттарадамдар шығынымен біргесаяси әлеуметтік жәнеэкологиялық зардаптарға әкелуі мүмкін.АЭС –тағы барлық құбылыстар 7 деңгейге бөлінеді ;1,2,3 деңгей оқиға деп аталады ,оған АЭС шекарасынан шықпайтын барлық құбылыстар жатады,ал 4-7 деңгей авария деп аталады.ол кезде радиоактивтік заттар қоршаған ортаға бөлініп шығады.Чернобыль АЭС –дағы авриялық блокттан шыққан радионуклеидті құрамының белсенділігі7-ші деңгейде болған.Ол Украиндағы атом электр станциясында 1986 ж. Сәуір айында АЭС –тің 4- энергоблогында апат болды.Черноболь-ның нәтижесінде Украинаның елеулі аумағы мен Ресейдің БРЯНСК ,КАЛУГА обл –ң аумағы радиоактивтік ластануға ұшырыап ,адамдар өміріне қауіп төнді.АЭС –тен радиусы 30км жерде тұратын халық басқа жерлерге көшірілді.1986 ж қараша айына дейін аптқа ұшыраған блок заласыздандырып оғашталды.Апатты заласыздандыруға Қазақстан азаматтары да тартылды.Радиоактивті түтін аймақттан асып,10-нан аса мемлекеттің 145 мың шаршы шақырым жерін ластады,кем дегенде 5 млн халық зардап шекті.Оның зардабы қаншалықты ұзаққа баратыны белгісіз.

37. Құтқару және басқа шұғыл жұмыстарды жұргізудің мақсаты адамдарды құтқару және зақвмданғандарға медициналық көмек көрсету, авариядағы зақымдануды жою, экономика нысандарын қалпы на келтіру жұмыстарын жүргізуге жағдац туғызу болып табылады.

38. Төтенше жағдай аймағындағы құтқару жұмыстарына зақымданған ошақты барлау, колонналық жол салу және үйінділердің арасынан өткел жасау,нысанға барар жерлердегі және құтқару жұмыстары жүргізілетін нысандардағы өртті өршітпей сөндіру, құлап қалған паналау ғимараттары мен жасырыну орындарын қазып, аршу, олардан зардап шеккендерді көшіру, үйінділердің астынан адамдарды құтқару, оларға алғашқы медициналық көмек көрсетіп, емдеу мекемелеріне жөнелту, халықты төтенше жағдай аймағынан көшіру, адамдарға санитарлық өндеу жүргізу, аймаққа, техникаға және киімге дегазация, дезактивация, залалсыздандыру жұмысын жүргізу жатады.

39. Құтқару және басқа да шұғыл жұмыстары (ҚжБШЖ) төтенше жағдай аумағында адам құтқару үшін және де жарақат алғандарға көмек көрсету және қайта қалпына келтіру мақсатында жүргізіледі.

Төтенше жағдайдың зардабын жою стратегиясы бір сыпыра қауіп-қатерге және соған байланысты төуекелділікке негізделеді. Сондықтан ең алғашқы міндет- адамдар қауіпсіздігін қамсыздандыру. Стратегия мен тактика қандай шараларды қалай қолдануын ескереді.

Адамдарды құтқару төтенше жағдайды әсерін жоюдың бір бөлігін құрайды, сонымен қатар, төтенше жағдайды зардабын жою жұмыстары арнаулы үш топқа жіктеледі:

-құтқару;

-арнаулы (жедел);

-қосалқы.

Құтқару жумыстары, адамдарды құтқарып алуымен тікелей байланысты, оған мыналар кіреді:

-басылып не қамалып қалған орындарда зардап шеккендерді іздеу;

-зардап шеккендерді шығарып алу (оларға жету жолдарын жасау);

-зардап шеккендерге алғашқы медициналық жәрдем көрсету;

-зардап шеккендерді апат болған жерден көшіру мыналарды қамтиды;

-өрт сөндіру ;

-коммуналды-энергетикалық және техникалық желілердегі апаттарды жою;

-тосқауылдарға кіру жолдарын жасау;

-осал құрылыстарды күшейту.

Арнаулы жұмыстардың атқарылу нәтижесінде құтқару жұмыстарының орындалуына және адамдардың қосымша зардап алмауына жағдай туындайды.

Қосалқы жұмыстар құтқару жұмыстарын алаңына және жұмыс орындарын инженерлік пен ұйымдастырушылық дайындығына байланысты. Оларға мыналар жатады:

-аландарды тазалау;

-техника орнату;

-қоршаулар мен ескерту белгілерін орнату;

-жұмыс орындарын жарықтандыру т.с.

Табиғи және техногенді сипаттағы төтенше жағдайларды ескерту мен жою жөніндегі шараларында зандылыққа сәйкес азаматтық қорғаныс күштері қатысады.

Төтенше жағдай зардаптарын жою мынаны қамтиды:

-халық пен ұйымдарды төтенше жағдай қауіпі туралы құлақтандыру;

-барлау жүргізуді, қирау дәрежесін, зақымдану аймағын, су басудың немесе тасқынның таралу жылдамдығы мен -ықтимал шекарасын, өртенген жердің көлемін, аудандары мен таралу бағытын және өзге де меліметтерді анықтау;

-тікелей қауіп төніп тұрған нысандар мен елді мекендерді анықтау;

-құтқару және басқа жұмыстар үшін іске қосылған күш топтамасы мен құралдар санын анықтау;

-төтенше жағдай аумағындағы күш-құралдарды басқаруды ұйымдастыру;

-зардап шеккендерге дәрігерлік көмек пен оларды емханаларға жеткізуді ұйымдастыру, сонымен қатар тұрғындарды қауіпсіз орындарға шығарып қоныстандыру;

-құтқару жұмыстарды жүргізу барысында оған сәйкес қауіпсіздік шараларын даярлап іске асыру;

-төтенше жағдай аумағында және оған шекаралас аудандарында коменданттык қызметті ұйымдастыру.

Сондай-ақ, төтенше жағдай зардабын жоюға және құтқару жұмыстарды қамсыздандыру мен даярлауға бағытталган материалдық және басқа шараларды ұйымдастыру кіреді.

Күрделі зақымдану ошағындағы құтқару жұмыстарды тек өрттер мен кирауларды ғана емес, сондай-ақ радиоактивтік, химиялық, бактериологиялық зақымдауды ескере отырып ұйымдастырылады. Бұл жағдайда бактериологиялық зақымдану түрлері аңықталғанға дейін барлық шаралар аса қауіпті жұқпалы аурулардан қорғану режимінде ұйымдастырылады. Ауру қоздырғыштар түрі аңықталысымен зақымдану ошағында және оған жапсарлас аудандарда тиісті оқшаулау-шектеу және жұқпалы ауруларға қарсы шаралар жүргізіледі. Күрделі зақымдану ошағында құтқару жұмыстарын табыста жүргізу үшін мыналарды істеу қажет:

барлаудың барлық түрлерін үздіксіз және бір уақытта жүргізу және оның мәліметтерін жылдам пайдалану;

мақсаттары

-әртүрлі күш пен құралды бір уақытта және дұрыс пайдалану;

-зақымдау, қирау, өрт аймағын тез жою немесе айналып өту;

-күш-жігерді маңызды нысандарға жұмылдыру, күш пен құралды бағыттау;

-тұрақты және нақты өзара іс-қимыл қарқының қолдау;

-күш пен құралды үздіксіз, мығым және ұтымды басқару.

Зақымдану ошағында медициналық күш пен құралды жылдам еңгізудің, соңдай-ақ улағыш және қатты әсер ететін улы заттармен зақымдалғандарға алғашқы медициналық көмек көрсетуді бастау мерзімін барынша жақындатудың ерекше маңызды бар.

Хайуанаттар мен өсімдіктердың, ауылшаруашылығы өнімдері мен жануарларды, су көздерін қорғау бойынша Азаматтық қорғаныс іс шараларын орындау мақсатында хайуанаттар мен өсімдіктерді қорғау қызметтері мен қызмет бөлімшелері құрылады.

Қызметтердің негізгі міндеттері:

-мал мен өсімдіктерді, ауылшаруашынық өнімдерін және өсімдік шаруашылығын, су көздері мен сумен жабдықтау жүйесін радиоактивтік, химиялық, бактериологиялык (биологиялық) зақымданудан қорғау жөніндегі шараларды ұйымдастыру және орындау;

-Ветеринарлық және фитологиялық барлауды, зақымданған хайуанаттарды емдеуді ұйымдастыру;

зақымдалған хайуанаттарды амалсыз союды және оларды көмуді ұйымдастыру; егістікті, жайылымды және мал мен өсімдік шаруашылығы өнімдерін залалсыздандыру;

-ауылшаруашылығы өнімдері мен малды қауіпсіз аймаққа апаруды ұйымдастыру;

-жем-шөп пен астықтың артық қорын жасау;

-қызмет бөлімшелерін мақсат бойынша іс-әрекеттерге даярлата ұстау және оларды жеке құралмен, техникамен және мүлікпен қамсыздандыру;

-дәрі-дәрмектердің, залалсыздандырғыш заттардың қорын жасау және де дер кезінде жаңарту;

-төтенше жағдайдағы, зақымдану ошақтарындағы іс-әрекеттерге ауыл халқын оқытып-үйретуді ұйымдастыру және өткізу.

Шаруашылықтағы мал мен өсімдіктің зақымдалуын оқшауландыру және жою жұмыстары төтенше жағдай аймағында тікелей іс-әрекет ететін мал мен өсімдікті қорғау командасына (МӨҚК) жіктеледі, олар:

-хайуанаттарға ветеринарлық көмек көрсетеді;

-оларды көшіріп, қоныстандырады;

-зақымданған хайуанаттарды, өсімдіктерді сынақтама тексерінен өткізеді, ескереді және зерттеу үшін зертханаға жеткізеді;

-хайуанаттар нысандарына залалсыздандыру жүргізеді және зақымдалған хайуанаттарға ветеринарлық ем-дом жасайды;

-улы химикаттар көмегімен зақымдалған егістіктерді залалсыздандырады.

40. Химиялық күйік – денеге жинақталған қышқылдардың (тұз, күкірт, азот, карбол) және сілтілердің (күйдіргіш калий мен күйдіргіш натрий, мүсәтір спирті, сөндірілмеген әк), фосфордың және ауыр металдардың кейбір тұздарының (хлорлы мырыш) әсерінен пайда болады.

Зақымдалудың ауырлығы мен тереңдігі химиялық заттың түрі мен жинақталуына, әсер ету созымдылығына, қай жер екендігіне байланысты. Химиялық заттардың әсеріне кілегейлі қабықша, тері жамылғысы мен мойын төтеп бере алмайды. Ал табан мен алақан мейлінше төзімдірек.

Сәулелік күю – ядролық жарылыстың жарық сәулесінен рентген мен күн сәулесінен пайда болады, сәулелік күйіктің сырттай алғашқы белгілері зақымдау дәрежесіне сәйкес келмейді. Зақымдау дәрежесі біршама кейінірек анықталады.

Химиялық күйік кезіндегі алғашқы көмек химиялық заттың түріне байланысты. Концентірлі қышқылдар күйдірген кезде (күкірттен өзге) күйіктің бетін 15-20 минут бойы суық сумен шаяды. Күкірт қышқылы сумен қосылып жылу шығарады. Бұл күйікті асқындыруы мүмкін. Сілті ертінділері (сабынды су, сода ертіндісі- стакандағы суға 1 қасыққосылады шаю оң нәтиже береді.

Сілтілермен болған күйікті сумен жақсылап шайып, соңынан сірке қышқылының әлсіз ертіндісімен тазалау қажет (стакандағы суға бір шай қасық асханалық сірке су) ем домнан кейін күйген жерге тазартылған таңғыш қоюға болады. Таңғышты ертінділермен ылғалдауға болады. Фосформен күйген күйік қышқылмен және сілтімен күйген күйікке қарағанда ерекше болады,