Йінділер мен ойықтарды салу
Дәріс
Топырақты тік күректі эксковатормен алады:
-жақтық ұрғылаумен; - тікесінен урғылаумен
а) бір деңгейде; а) ойыптың тереңдігі болған жағдайда;
ә) әр түрлі деңгейде; ә) ойыптың тереңдігі көп болған жағдайда.
Соңғы кездерде жер төсемесінің беріктігі мен үйіндінің көлемінің азаюына байланысты арматуралы жер төсемесінен туратын конструкцияны қолданады.
Нәтежиесі:
- жер жолағының азаюы (қулама тіктігінің енбінен);
- топырақтың серпімділік модуле 1,5 – 2 рет жоғарылатады;
- жер төсемесінің беріктігін жоғарылатын;
- үйіндінің көлемін азайтады.
Арматураланғанды өндіреді:
-әйнекорамды (жолдың осіне перпендикуляр орналақсан);
- синтетикалық материал (тегіс жуқа қабаттан).
Жер төсемесінің беріктігін әртүрлі материалдармен тығыздау арқылы көшеруге болады:
- зола; - битум;
- күл; - бокситті шлак;
- цемент; - басқа топырақты қосумен
- әк тас;
Қоспаны топырақтан аранастыру жүргізіледі:
1) жолды
2) топырақ араластырғыш қондырғыларда
Үйіндіні тұрғызу негізінен жұмыс алаңына алып келінген топырақты кезекпен салу болып табылады. Топырақты жұмыс алаңының жер бедеріне байланысты белгілі кезекпен тұрғызылады, және де жер төсемесінің конструкциясы мен басқа да фактрлерге байланысты болады. Негізінде жер төсемесінің топырағын белгілі қалыңдықпен және тегіс қабатты етіп салады.
Жақты резервтен үйіндіні тұрғызу:
Егер құрылыс жазық далада жүргізілсе онда автомобиль жолдарының жер төсемесін тұрғызу үшін аз ғана көлемді топырақ керек, себебі, жер төсемесінің биіктігі кіші болады.
Жақты резервтерді жобалау жер қабатының екі еселік ені керек етіледі. Жолды қайта құру кезінде жер резервтерінің қоқыстану және өсімдіктермен жабылуына байланысты жолдағы қозғалыс талаптарына сай келмеуіне байланысты жер төсемесінің сулы–жылулық сұранысын қанағаттандырмайды. Сол себепті қазіргі кезде үйіндіні жақты резервтерден тұрғызу аз қолданылады. Жақты резервтен үйіндіні тұрғызу тек құнарлы қабаты аз көлемдегі аудандарда жүргізіледі. Тағы да жақты резервтен үйіндіні тұрғызу төменгі категориялы жолдарды салу мен жерді қалпына келтіруде қолданылады. Жұмысты бульдозер және грейдер–элеватормен жүргізеді (1 сурет).
1 сурет. Бульдозермен жақты резервті траншейялық өңдей схемасы
I-IV - траншеялар; В – траншеяның ені; в – траншеялар арасындағы қабырғалардың ені (0,3-0,5 м); 1-30 кесу реті; 1/ - 30/ - топырақты ретпен үйіндіге салу
Ойықты өңдеуді жүргізу және қолданылатын машиналар:
Экскаватолардың қуатын жұмыстың көлеміне байланысты қабылдайды:
Ұсынылған экскаватордың күрек көлемі: 0.4-0.65 1.0-1.6 1.6-2.5 2.5-тен ары
Роторлы экскаватордың түрі: ... ЭР-25 ЭР-50 ЭР-100
Аймақтағы жұмыс көлемі: ... >20 40-50 >80-100
Топырақты тік күректі эксковатормен алады:
—жақтық ұрғылау мен; —тікесінен ұрғылаумен;
а) бір деңгейде; а) ойықтың тереңдігі болған жағдайда;
б) әртүрлі деңгейде; б) ойықтын тереңдігі көп болған жағдайда.
Соңғы кездерде жер төсемесінің беріктігі мен үйіндінің көлемінің азаюына байланысты арматуралы жер төсемесінен тұратын конструкцияны колданады.
Нәтижесі:
— Жер жолағының азаюы(құлама тіктігінің енінен);
— Топырақтың серпімділік модулі 1,5-2 рет жоғарлатады;
— Жер төсемесінің беріктігін жоғарлататын;
— Үйіндінің көлемін азайтады.
Артматуланғанды өндіреді:
—әйнекорамды(жолдың осіне перпендикуляр орналасқан);
—синтетикалық материал(тегіс жұқа қабаттан).
Жер төсемесінің беріктігін әртүрлі материалдармен тығыздау арқылы көтеруге болады:
–зола;
–күл;
–цемент;
–әк тас;
–битум;
–бокситті шлак;
–басқа топырақты қосумен.
Қоспаны топырақпен араластыру жүргізіледі:
1) жолды ;
2) топырақ араластырғыш қондырғыларда.
Жаңадан салынып жатқан автомобиль жолының жер төсемесін тұрғызу,қабылданған технология мен белгіленген жұмыс уақытына байланысты механизация құралдарын қолдана отырып, кешенді механикаландырылған әдіспен жүзеге асырылады. Ұйымдастырылған жұмыстар олардың жоғарғы өнімділігін,сапасын және тиімділігін қамтамасыз етуі қажет. Жер төсемесін тұрғызу барысында дайындық жұмыстарға: жер төсемесін бөлу;уақытша жолдарды құру; жолды салу үшін бөлу жолағын тазалау; өсімдік қабатын кесіп алу және оны жол жолағынан тыс жерге опырып құлату; қажетті құрғатқыш және субұрғыш орларды құру;жұмыс алаңында құрылғыларды бұзу,қайта құру және тасу. Жер төсемесін тұрғызу барысында орындалатын жұмыс түрлерін анықтау бөлу жолағының күйіне,жер төсемесінің конструкцияларына, жергілікті жердің табиғи жағдайына, топырақтардың қасиеттеріне тәуелді болады. Жұмыстардың құрамы мен көлемін анықтау үшін техникалық жобаның материалдарын қолданған жөн. Ағынды әдіс кезінде жер төсеменің жұмыстары,жеке учаскелердегі биік үйінділер мен терең ойықтарды санамағанда,барлық ұзындықта үздіксіз жүргізіледі. Жол төсемесін тұрғызу барысында үлкен емес учаскеде әдейі механизацияландырылған отряд топтарымен үлкен көлемді жұмыстар орындалуы қажет. Сызықтық жер жұмыстарын ағынның белгіленген жылдамдығымен жүзеге асырады.