Практикалық сабақ 2.
Кәсіпкерліктің экономикадағы рөлі, белгілері, ұйымдастыру қағидалары
Сұрақтар
1. Фронталды сұрау
2. Есеп шығару
3. Өзіндік жұмыс
1. Фронталды сұрау
1.Кәсіпкерліктің ұйымдық – құқықтық нысандары мен олардың ерекшеліктері.
2.Кәсіпкерліктің түрлері, нысандары, және жіктелуі.
3. Дара кәсіпкерлік: түрлері және тіркеу тәртібі.
4. Жеке кәсіпорынды құру жағдайлары мен шарттары.
5. Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне салық салу ерекшеліктері.
6.Заңды тұлғалар және оларды түрлері.
7.Мемлекеттік кәсіпорындар.
8. Кәсіпкерліктің түрлері.
9. Дара кәсіпкерлік
10. Франчайзинг, қызметі және түрлері.
11. ҚР салық кодексіне сәйкес кәсіпкерлікке салынатын салық режимі.
12. Патент дегеніміз не?
13. Шаруашылық серіктестік, өндірістік кооператив, акционерлік қоғам.
14. Лицензия және оның белгілері.
2. Есеп шығару
Есеп 1.
Кесте мәліметтері негізінде құрылыс саласының құрылымын сипаттайтын көрсеткіштерді анықтандар:
Кесте – Жалпы өнім көлемі, млн. теңге
| Жыл | А саласы | Кәсіпорын 1 |
| Базистік (Базисный) | ||
| Есептік (Отчетный) |
Шешуі:
1. Базистік және есептік жылдардағы кәсіпорын өнімінің саладағы жалпы өндірістің көлеміндегі үлестік салмақтарын анықтаймыз:
Упр.баз= Vпрбаз/ Vотрбаз*100% Упр.баз=143/4572*100=3,12%
Упр.отч=Vпротч/Vотротч*100% Упр.отч=154/4695*100=3,28%.
Үлестік салмақтардың айырмасын анықтаймыз ∆У=Уотч-Убаз=3,28-3,12=0,16%
2. Сала мен кәсіпорынға өнім көлемінің өсу қарқынын анықтаймыз:
Tvотр=Vотр.отч/Vотр.баз*100%=4695/4572*100=102,7%
Tvпр=Vпр.отч/Vпр.баз*100%=154/143*100=107,7%
Озық коэффициекнтін есептейміз: Коп=Tvпр/Tvотр=107,7/102,7=1,05.
Тексеру: Уотч=Убаз*Коп=3,276. Убаз=Уотч*Коп=3,444.
Есеп 2.
А саласында 4 мамандырылған саладағы салалар бөлініп шығады. А саласындағы жалпы өндірістің көлемі есептік жылы 13,5 млрд. тенгені, ал жоспарлы жылы14,4 млрд. тенгені құрады. Кесте мәліметтері негізінде А саласындағы жоспарлы жылдағы өндіріс құрылымын, мамандырылған 4 саладағы есептік және жоспарлы жылдардағы өндіріс көлемдерін аңықтандар
Кесте – Бастапқы мәліметтер
| Мамандырылған саладағы салалар | Есептік жылдағы А саласындағы өндіріс құрылымы,% (Уотч) | Озық коэффициенті, Коп |
| 33,5 | 0,96 | |
| 28,3 | 1,10 | |
| 21,5 | 1,01 | |
| 16,7 | 0,90 |
Шешуі:
1. Жоспарлы жылдағы а саласындағы өндіріс құрылымын (үлестік салмақтар) келесі формуламен анықтаймыз: Уплан=Уотч*Коп
33,5*0,96=32,1% 28,3*1,10=31,13% 21,5*1,01=21,7% 16,7*0,90=15%
2. Мамандырылған саладағы салалардың өндіріс көлемдерін анықтаймыз:
Уподотр=Vподотр/Vотр*100% => Уподотр* Vотр/100
Vотч1=33,5*13,5/100=4,5225%
Vотч2=28,3*13,5/100=3,8205%
Vотч3=21,5*13,5/100=2,9025%
Vотч4=16,7*13,5/100=2,2545%
Vпл1=32,1*14,4/100=4,6224%
Vпл2=31,1*14,1/100=4,4784%
Vпл3=21,7*14,4/100=3,1248%
Vпл4=15*14,4/100=2
Есеп 3.
Шыны дайындаудың технологиялық процестің параметрлерін анықтау үшін жаңа құралды ойлап табу патентін пайдалану үшін сыйақы сомасын анықтаңыз. Құралға болжамды қажеттілік 5 жылда 500 дананы құрайды. Бір құрал құны 50 мың теңге. Роялти шамасы R = 15%. Салымдардың жалпы сомасынан сыйақы үлесі 35% құрайды.
Шешуі:
5 жылдағы барлық шығарылған жабдық құнын анықтаймыз:
СтQ = Цед х Q = 50 х 500 = 25 000 мың теңге
Лицензия құны
Стлиц = 25 000 х 0,15 = 3750 мың теңге
Сыйақы көлемі:
Пвозн= 3750 х 0,35=1312,5 мың теңге
Зіндік жұмыс
1 нұсқа
Есеп 1.
Кесте мәліметтері негізінде құрылыс саласының құрылымын сипаттайтын көрсеткіштерді анықтандар:
Кесте – Жалпы өнім көлемі, млн. теңге
| Жыл | А саласы | Кәсіпорын 1 |
| Базистік (Базисный) | ||
| Есептік (Отчетный) |
Есеп 2.
А саласында 3 мамандырылған саладағы салалар бөлініп шығады. А саласындағы жалпы өндірістің көлемі есептік жылы 10,8 млн. тенгені, ал жоспарлы жылы 11,3 млн. тенгені құрады. Кесте мәліметтері негізінде А саласындағы жоспарлы жылдағы өндіріс құрылымын, мамандырылған 3 саладағы есептік және жоспарлы жылдардағы өндіріс көлемдерін аңықтандар
Кесте – Бастапқы мәліметтер
| Мамандырылған саладағы салалар | Есептік жылдағы А саласындағы өндіріс құрылымы,% (Уотч) | Озық коэффициенті, Коп |
| 0,9 | ||
| 1,1 | ||
| 1,1 |
2 нұсқа
Есеп 1.
Кесте мәліметтері негізінде салааралық кешен құрамындағы А саласын сипаттайтын көрсеткіштерді анықтандар:
Кесте – Жалпы өнім көлемі, млн. теңге
| Жыл | Салааралық кешен | А саласы |
| Базистік (Базисный) | ||
| Есептік (Отчетный) |
Есеп 2.
А саласында 3 мамандырылған саладағы салалар бөлініп шығады. А саласындағы жалпы өндірістің көлемі есептік жылы 10,8 млн. тенгені, ал жоспарлы жылы 11,3 млн. тенгені құрады. Кесте мәліметтері негізінде А саласындағы жоспарлы жылдағы өндіріс құрылымын, мамандырылған 3 саладағы есептік және жоспарлы жылдардағы өндіріс көлемдерін аңықтандар
Кесте – Бастапқы мәліметтер
| Мамандырылған саладағы салалар | Есептік жылдағы А саласындағы өндіріс құрылымы,% (Уотч) | Озық коэффициенті, Коп |
| 0,9 | ||
| 1,1 | ||
| 1,1 |
Тапсырма
Дәріс материалдары бойынша кәсіпкерліктің схемасын үлгі негізін пайдалана отырып сызыңдар
Әдебиет: силл. қарау