Есептік келтірілген қозғалыс қарқындылығы . Қажетті серпімділік модулі

Жөндеу мерзімі аралығындағы жол төсемесінің қызмет көрсетуіндегі есептік жылдамдығын анықтау үшін көлік ағынының қозғалыс құрамы мен қарқындылығының уақыт бойынша өзгеруін ескеру.

Қозғалыс қарқындылығының перспективті есептiк мәнін: ол келесі (3.1) формула арқылы табамыз:

Мұндағы - Перспективалық қозғалыс қарқыны есептiк мәнге келтiрiледi, авт/тәу;

- жолдағы қозғалыс жолағын және олар бойынша қозғалыстың бөлiнуiн есепке алатын жолақтық коэффициент (табл. 3.3);

n - көлiк ағынының құрамындағы түрлi маркалы көлiк құралдарының жалпы саны;

N_m - - жүру бөлiгiмен екi бағытта бiр тәулiк iшiнде жүрiп өтетiн _m маркалы көлiк құралдарының саны авт/тәу;

- i маркалы көлiк құралының жол төсемесiне әсерiн Q_е есептiк күшке келтiрудiң жиынтық коэффициентi

Кесте 3.3 – Жолақтық коэффициент

Жол категориясы	Жолақ санына байланысты жолақтық коэффициентінің мәні
	1,00	-	-
	0,55	-	-
	0,50	0,50	-
	0,35	0,20	-
	0,30	0,20	0,05
Ескертулер: 1. Жолақтың реттік номері бір бағытта қозғалыстың жүруі бойынша оң жақтан есептелінеді. 2. Жол жиегін есептеу үшін = 0,01 қабылданады. 3. Көп жолақты жолдарда Nр мәніне қатысты 1.5 формула бойынша әр түрлі жолақ шегіндегі жол төсемесін есептеп, жүру бөлігінің ені бойынша төсемені әр түрлі қалыңдықта жобалауға болады. 4. Жол қиылыстарында және оған жақын жол бөлігінде жол төсемесін жобалау кезінде барлық қозғалыс жолағы үшін fпол= 0,50

Жол төсемесінің қызмет көрсету мерзіміндегі есептік қозғалыс қарқындылығы: ол келесі (3.2) формула арқылы табамыз:

Мұндағы, - көліктің есептік қозғалысындағы бір жылдағы күн саны , 365 күн;

- есептік жылдамдыққа келтірілген қозғалыс қарқындылығының өзгеру коэффициенті;

Т – есептік қызмет көрсету мерзімі, жыл;

мәні көлік қозғалысының қарқындылығына келтірілген n жылдағы келесі жылдағы қозғалыс қарқындылығының қатысына байланысты Қайтадан салынатын автожолдар үшін бұл мән келесі жылдың бағдарын ескерумен экономикалық іздестіру нәтежиесі бойынша анықталынады. Көп жағдайда автожолдың даму жағдайында =1,02 - 1,05. Халықаралық маршруттарда мәні 1,04 - 1,06 және одан да жоғары.

Жол төсемесінің есептік қызмет көрсету мерзімін Т РК 218-05 ПР РК «Инструкции по назначению межремонтных сроков службы нежестких дорожных одежд и покрытий» бойынша анықтайды.

n_p=365 дней Қазақстан жағдайындағы нақты талапты серпімділік модулі есептеулерде есептік жүктемеге келтірілген орташа жылдық және орташа айлық қозғалыс қарқындылығы қабылданды.

Кесте 3.4 – Жол төсемесі құрылымының есептік қызмет көрсету мерзімі

Жол категориясы	Жол төсемесінің типі	Есептік қызмет көрсету мерзімін тағайындау интервалы Т,
I	Күрделі
II	Күрделі
III	Күрделі
Жеңілдетілген
IV	Жеңілдетілген
Өтпелі
V	Өтпелі
Ескертулер: Халықаралық марштруттағы қатқыл емес жол төсемесін есептеу мен жобалау үшін 16 жылдық қызмет көрсететін жол төсемесінің күрделі типін қарастыру керек.

Құрылымның жалпы серпімділік модулі есептік серпімділік модуліне тең болады : ол келесі (3.3) формула арқылы табамыз:

Төсеменің күрделігін, жамылғының түрін және қозғалс қарқындылығына байланысты алынатын жол төсемесі құрылымының талаптық серпімділік модулі келесі теңдеумен анықталынады: ол келесі (3.4) формула арқылы табамыз:

мұндағы А, В және С - А=120 МПа теңдеудің параметрі; В=74 МПа; А₁,А₂,А₃ жүктемесі үшін, С=4,5; С=4,3 С=4,0 лайық - есептік жүктеменің сандық есептік қосындысы, авт/тәу ( N_p ³10 бір/тәу болғанда (5.2) формуламен анықталынады).

V жол климаттық аудан (ЖКА) үшін талапты серпімділік модулін 15%. Қысқарту дискретті қысқарады: IV ЖКА шекарасынан алу кезінде қысқару әр 10км-де 1%, 150км алу кезінде және Е_тал 15% құрайды.

Күрделі және жеңілдетілген типтегі жол төсемесі есептік жүктеменің тобына байланысты үш беріктік шарты бойынша беріктікке тексеріледі:

- барлық құрылымның серпімділік иілуге кедергіге;

- жол төсемелерін жер төсемесінің топырағындағы ығысу бойынша есептеу;

-аз байланысқан материалдардан жасалған аралық қабаттарды ығысуға тұрақтылыққа есептеу.

Есептеу берілген сенімділік деңгейін ескерумен біржақты сенімді ықтималдықпен орындалады. Сенімділік деңгейі жобалау кезінде берілу керек. Сонымен қатар ол кесте 3.5 көрсетілген мәннен төмен болмау керек.

Кесте-3.5 - Берілген сенімділік деңгейі кезінде жол төсемесінің беріктік коэффициентінің мәні

Жол төсемесінің типі	Жол категориясы	Сенімділік деңгейі	Беріктік коэффициенті Кпр
Күрделі	I, II	0,95	1,0
III	0,90	0,94
Жеңілдетілген	III, IV, V	0,85	0,90
Өтпелі	IV, V	0,60	0,63
Ескерту - Егер жобалау кезінде сенімділік деңгейі 0,95 жоғары болса, онда беріктік коэффициенті келесі формуламен анықталынады :

Сенімділік деңгейіне байланысты (кесте 3.5 бойынша) беріктік коэффициентін анықталанады. Беріктік коэффициенті талаптық беріктік шартын қамтамассыз ететін беріктік критериясының есептік мәнге қатынасын сипаттайды. Беріктік коэффициенті ПР РК 218-05 бойынша жөндеу жұмысының уақыты аралығындағы қызмет көрсету талабына сай үш беріктік шарты бойынша жол құрылымының негізгі қызмет көрсетуі болып табылады.