Зертханалық жұмыстар жоспары.
| Апта | Модуль, тақырып | Сабақтың мазмұны | Сағат саны |
| Модуль 1. Электр станциялары | |||
| 1. | Электр энергетиканың құрылымы. Энергетикалық ресурстар | Техника қауіпсіздігі Зертханадағы қауіпсіз техникасы және жұмыс тәртібі бойынша нұсқаулық. №1 Зертханалық жұмыс «Үшфазалы синхронды генераторды торапқа параллель қосудың дәл синхрондану әдісін зерттеу» Үшфазалы синхронды генераторды торапқа қосу шарттарын білу және түсіну. Барлық зертханалық жұмыстар іскерлік ойын түрінде жүргізіледі: алдын-ала үйден дайындалады, эксперимент жүргізіледі, алынған мәліметтер өңдіріледі, әрі қарай нәтижелері талқыланады. | |
| 2. | Электр энергияны өндірудің технологиялық процесі. Электр қондырғылардың жүктемелері | №2 Зертханалық жұмыс «Үшфазалы синхронды генераторды торапқа параллель қосудың өздігінен синхрондану әдісін зерттеу» Үшфазалы синхронды генераторды торапқа қосу шарттарын білу және түсіну. | |
| 3. | Электр станцияларының негізгі және қосымша қондырғылары | №3 Зертханалық жұмыс «Бірфазалы трансформатордың трансформациялау коэффициентін және параллель қосылған бірфазалы трансформаторлардың трансформациялау коэффициенттерінің теңсіздігінен болатын теңестіруші тоқты зерттеу» Жұмысқа трансформаторларды параллель қосу шарттарын білу және түсіну. | |
| 4. | Электр құрылғыларының тарату құрылғылары | №4 Зертханалық жұмыс «Үшфазалы трансформатор орамасының жалғану топтарын зерттеу» Экспериментті орындағаннан кейін, студент үшфазалы трансформатор орамасының жалғану топтарын қандай мақсаттар үшін қажеттігін білуі және түсінуіқажет. | |
| Модуль 2. Электр энергетикалық жүйелер және тораптар | |||
| 5. | Электр энергетикалық жүйелер және электр тораптар | №5 Зертханалық жұмыс «Орамалар тобы әртүрлі жалғанылған үшфазалы трансформаторлардың жұмысқа параллель қосылуын зерттеу» Жұмысқа трансформаторларды параллель қосу шарттарын білуі және түсінуі қажет. | |
| 6. | Электр энергетикалық жүйелер және электр тораптар | №6 Зертханалық жұмыс «Электр энергетикасында Мatlab, Simulink және SimPowerSystems бағдарламасын пайдалану» Заманауи виртуалды бағдарламаларды электр энергетикасы саласында пайдалануды білуі және түсінуі қажет. | |
| 7. | Электр энергетикалық жүйелер және электр тораптар | №7 Зертханалық жұмыс «Активті кедергімен жүктелген бірфазалы трансформаторды Simulink және SimPowerSystems бағдарламасында модельдеу арқылы зерттеу» Simulink және SimPowerSystems пакетін пайдаланып бірфазалы трансформатордың жұмысын модельдеуді білуі және түсінуі қажет. | |
| 8. | Қашықтыққа электр энергиясын берудің жаңа әдістері | №8 Зертханалық жұмыс «Бірінші және екінші реттік орамалардың жалғану схемалары әртүрлі үшфазалы трансформаторды Simulink және SimPowerSystems бағдарламасында модельдеу арқылы зерттеу» | |
| Модуль 3 Электр энергиясының тұтынушылары және қоректену жүйелері | |||
| 9. | Электрмен жабдықтау (салалар бойынша) | №9 Зертханалық жұмыс «Пассивті жүктемеде жұмыс істейтін электрмагнитті қоздыруы бар синхронды генератордың жұмысын Simulink және SimPowerSystems бағдарламасында модельдеу арқылы зерттеу» | |
| 10. | Тұтынушыларды электрмен жабдықтау сапасын анықтайтын көрсеткіштер | №10 Зертханалық жұмыс «Синхронды компенсатор режимінде жұмыс істейтін электр магнитті қоздыруы бар синхронды машинаны Simulink және SimPowerSystems-те модельдеу арқылы зерттеу» | |
| 11. | Электрмен жабдықтау сенімділігі | №11 Зертханалық жұмыс «10/0,4 кВ бір трансформаторлы қосалқы станцияны Simulink және SimPowerSystems модельдеу» | |
| Модуль 4. Релелік қорғаныс және дәстүрлі емес энергия көздері | |||
| 12. | Релелік қорғаныстар және оперативті тоқ көздері | №12 Зертханалық жұмыс «10/0,4 кВ екі трансформаторлы қосалқы станцияны Simulink және SimPowerSystems модельдеу» | |
| 13. | Апатқа қарсы автоматика | №13 Зертханалық жұмыс «10/0,4 кВ екі трансформаторлы қосалқы станцияны Simulink және SimPowerSystems модельдеу» | |
| Модуль 5. Дәстүрлі емес және қайта жаңғыртылатын энергия көздері | |||
| 14. | Сарқылмайтын және қайта жаңғыртылатын энергетикалық ресурстар | №14 Зертханалық жұмыс «Автономды желэнергетикалық қондырғының жұмыс режимін моделдеу» ЖЭҚ жұмыс істеу процесін білуі және түсінуі қажет. | |
| 15. | Электр энергияны өндірудің жаңа тəсілдері | №15 Зертханалық жұмыс «Желгенераторының жел жылдамдығына тәуелді режим параметрлерін анықтау» Жел жылдамдығының өзгеруіне байланысты ЖЭҚ параметрлерінің қалай өзгеретінін білуі және түсінуі қажет. | |
| Барлығы |
6. Студенттердің өзіндік жұмыстары бойынша сабақтардың жоспары (СӨЖ)
| Апта | Модуль, тақырып | Тапсырма | Әдебиет | Әдістемелік ұсыныс | Тексерілу формасы | Тапсырылатын уақыты | Баға, балл |
| Модуль 1. Электр станциялары | |||||||
| Электр энергияны өндірудің технологиялық процесі. Электр қондырғылардың жүктемелері | Электр станциялардың түрі, құрылымдық сұлбалары, жұмыс істеу әрекеттері және технологиялық сұлбасы. Конденсациялық электр станциялары. Жылу электр орталықтары. Атом электр станциялары. Су электр станциялары. Электр станцияларының түрлері, классификациялары және ерекшеліктері. Жылу электр станцияларында электр және жылу энергиясын алудың технологиялық процессі. Гидро электр станциялары. Құрылыс салынатын орындар және экологиялық жағдайлары. Газ турбиналық және буланған газды құрылғылар. Электр энергиясын алудың дәстүрлі емес түрлері және оларды пайдаланудың алғы шарттары. Жүктеме графигі, классификациясы, тағайындалуы және құрылымы. Электр станцияарының және қосалқы станциялардың өзіндік қажеттілігі туралы түсінік. Энергияның шығыны және жүктеме графигін есептеудегі санау. | 1-4, 7, 9, 13, 21-30 | Дүние жүзіндегі энергетикалық ресурстардың қолдану жағдайы. Электроэнергияны өндіру процесстері. | Пікірталас және тренинг | 2-ші апта | ||
| Электр станцияларының негізгі және қосымша қондырғылары | Станцияның негізгі электр жабдықтары. Синхронды генераторлар, жұмыс істеу принциптері, құралымы. Синхронды генераторларды қоздыру және салқындату жүйелері. Синхронды компенсаторлар. Электрлік қосылулар сұлбалары туралы жалпы түсінік. Сұлбалардың классификациялары. Құрылымдық және принципиалдық сұлбалар туралы түсінік. Әртүлі стансалардағы құрылымдық сұлбаларды таңдау әдістері. Электр станцияларының негізгі және қосымша қондырғылары. Олардың классификациясы, тағайындалуы және қолданылу ерекшеліктері. | 9, 13, 21-30 | Жылу-энергетикалық комплекстер. | Пікірталас және тренинг | 3-ші апта | ||
| Апта | Модуль, тақырып | Тапсырма | Әдебиет | Әдістемелік ұсыныс | Тексерілу формасы | Тапсырылатын уақыты | Баға, балл |
| Электр құрылғыларының тарату құрылғылары | Электр станциясының өзіндік мұқтаждығы, механизмдері және олардың электр энергиясымен қамтамасыздандыру тәсілдері. Жүктемелердің графиктері арқылы техникалық-экономикалық көрсеткіштерді анытау. Электр станциялардың және қосалқы станциялардың электрлік сұлбалары. Электр қондырғыларының тарату құрылғыларының құрылысы. Тарату құрылғыларының негізгі жабдықтары (коммутациялық аппараттар, өлшеу трансформаторлары, сымдар және кабельдер). | 5,7, 9, 13, 21-30 | Қазақстан Республикасындағы ЖЭС, АЭС, СЭС жəне т.б. электрэнергиясын өндіру əдістері. | Пікірталас және тренинг | 4-ші апта | ||
| Модуль 2. Электр энергетикалық жүйелер және тораптар | |||||||
| Электр энергетикалық жүйелер және электр тораптар | Электр станциялары мен қосалқы станциялардың бас электрлік сұлбалары. Тарату құрылғысының сұлбасы. Тарату құрылғысының түрлері және ерекшеліктері. Тарату құрылғыларын орналастыру. | 5,7, 9, 13, 21-30 | Тұрақты ток арқылы электр энергияны тасымалдауы. | Пікірталас және тренинг | 5-ші апта | ||
| Электр энергетикалық жүйелер және электр тораптар | Электрлік жəне энергетикалық жүйе мінездемесі. Электр жеткізу ауалық желісі: өткізгіштер, оқшауламалар, тіректер, сызытық арматура. | 5,7, 9, 13, 21-30 | Энергожүйе режимдері. | Пікірталас және тренинг | 6-шы апта | ||
| 7. | Электр энергетикалық жүйелер және электр тораптар | Ауалық желінің жұмыс істеу жағдайы: жел, мұздақ, найзағай жарқылы. Кабельді желілер: құрылымы және кабель маркировкасы, орналастыру түрлері. Кабельдік және ауалық желілердің параметрлері. Алмастыру сызбалары. Погонды параметрлері | 5,7, 9, 13, 21-30 | Электр энергиясын өндіру барысында туындайтын экологиялық проблемалар және жерге әсері. | Пікірталас және тренинг | 7-ші апта | |
| Апта | Модуль, тақырып | Тапсырма | Әдебиет | Әдістемелік | Апта | Модуль, тақырып | Тапсырма |
| Қашықтыққа электр энергиясын берудің жаңа әдістері | 1. Электр энергиясын қашықтыққа жеткізу. 2. Энергияны ауыспалы тоқпен жеткізу. 3. Электр энергиясын жеткізудің жаңа әдістері. 4. Электр жеткізудің газдық желілері. | 5,7, 9, 13, 21-30 | Электр энергия сапасының көрсеткіштері. | Пікірталас және тренинг | 8-ші апта | ||
| Модуль 3 Электр энергиясының тұтынушылары және қоректену жүйелері | |||||||
| Электрмен жабдықтау (салалар бойынша) | Тұтынушыларды электрмен жабдықтаудың анықтаушы сапасы, көрсеткіштері, тербелісі, ауытқуы жəне кернеу симметриясыздығы, электр жабдықтаудың сенімділігі. Электр энергиясының тұтынушыларының əртүрлілігі, өнім шығару кезінде энергия шығынын нормалау, заводтың жалпы құнындағы электр жабдықтау құны, өнім құнындағы энергетикалық компонентінің шамасы. Реактивті қуатты компенсациялау. | 5,7, 9, 13, 21-30 | Желілік сатылы тоқ қорғаудың есептеу әдісі. | Пікірталас және тренинг | 9-ші апта | ||
| Тұтынушыларды электрмен жабдықтау сапасын анықтайтын көрсеткіштер | Электр энергиясының сапасын анықтайтын көрсеткіштер. Айнымалы тоқ жиілігі. Кернеудің ауытқуы. Кернеудің симметриясыздығы. Кернеудің синусоидалсыздығы. Кернеудің ауытқуы. | 5,7, 9, 13, 21-30 | Өнім шығару кезіндегі энергия шығынын нормаландыру. | Пікірталас және тренинг | 10-ші апта | ||
| Электрмен жабдықтау сенімділігі | Сенімділікті бағалаудың негізгі көрсеткіштері. Электрмен жабдықтаудың үзілістерінен келетін халық шаруашылығының залалдары. Электр энергиясы тұтынушыларының түрлері. Тұтынушылар санаттары. | 6, 8, 14, 13,16, 17, 21-30 | Тоқ трансформаторлар және олардың жалғану сұлбалары. | Пікірталас және тренинг | 11-ші апта | ||
| Модуль 4. Релелік қорғаныс және дәстүрлі емес энергия көздері | |||||||
| Апта | Модуль, тақырып | Тапсырма | Әдебиет | Әдістемелік | Апта | Модуль, тақырып | Тапсырма |
| Релелік қорғаныстардың тағайындалуы және оның энергожүйедегі орны. | Релелік қорғаныстың тағайындалуы және оның энергожүйедегі орны: релелік қорғанысқа қойылатын талаптар және негізгі қасиеттері; автоматты басқару құрылғысы; автоматты реттеу құрылғысы. Оперативті тоқ көздері. | 6, 8, 14, 13,16, 17, 21-30 | Кернеу трансформаторлар және олардың жалғану сұлбалары. | Пікірталас және тренинг | 13-ші апта | ||
| Апатқа қарсы автоматика | Апатқа қарсы автоматика көмегімен апаттық бүлінулердің дамуын алдын алу, апатқа қарсы автоматиканың қызметтік мақсаты. Апатқа қарсы автоматты басқару жүйесінің құрылымы. Апатқа қарсы автоматиканың техникасы. | 9, 13,15, 21-30 | Апатқа қарсы автоматика. Жоғары жиілікті байланыс. | Пікірталас және тренинг | 14-ші апта | ||
| Модуль 5. Дәстүрлі емес және қайта жаңғыртылатын энергия көздері | |||||||
| Сарқылмайтын және қайта жаңғыртылатын энергетикалық ресурстар. Электр энергияны өндірудің жаңа тəсілдері | Сарқылмайтын және қайта жаңғыртылатын энергетикалық ресурстарды қолданудың тәсілдері мен талпыныстары, сарқылмайтын және қайта жаңғыртылатын энергетикалық ресурстарды пайдаланудың экономикалық, экологиялық және әлеуметтік нәтижелері. Электр энергияны өндiрудiң жаңа тəсiлдерiнiң қажеттiлiгi. Энергияны магниттiк гидродинамика əдiсiмен түрлендiру. Басқарылатын термоядролық реакция энергиясын пайдалану. | 9, 13,15, 21-30 | Өндірілмейтін энергоресурстар-жел, күн сəулесі, мұхит энергиясы, термальды сулар | Пікірталас және тренинг | 15-ші апта |
7. Студенттің оқытушы басшылығымен жүргізілетін өзіндік жұмыстары бойынша сабақтардың жоспары (СОӨЖ)
| Апта | Тапсырма | Өткізу формасы | Әдістемелік ұсыныстар | Ұсынылатын әдебиеттер | Сағат саны |
| Əлемдегі жəне Қазақстандағы сарқылмайтын энергетикалық ресурстардың қолдану жағдайы. Электроэнергетиканың демографиялық аспекті | тренинг | Дүние жүзіндегі энергетикалық ресурстардың қолдану жағдайы. | 1, 2, 10, 11, 12 | ||
| Электроэнергетиканы негізгі алу жəне қолдану тəсілдері. Электр станциялардың түрі. | тренинг | Электроэнергияны өндіру процесстері. | 3, 5, 9 | ||
| Электрлік станция энергожүйенің негізгі элементі. Жұмыс істеу ерекшелігі. Электрлік станциялардың энергожүйедегі параллель жұмыс істеу шарттары | тренинг | Жылу-энергетикалық комплекстер. | 3, 5, 8, 9 | ||
| Дүние жүзіндегі жəне Қазақстан Республикасындағы ЖЭС, АЭС, СЭС жəне т.б. электрэнергиясын өндіру əдістерінің даму жағдайы мен перспективасы | пікір-талас | Қазақстан Республикасындағы ЖЭС, АЭС, СЭС жəне т.б. электрэнергиясын өндіру əдістері. | 3, 5, 8, 9 | ||
| Электр энергиясын алысқа тарату жəне электр беріліс желілерінің тұрақты дамуы. Тұрақты токты жəне өткізу қабілеті жоғары шағын желіні, энергияны өткізгіштерсіз тарату тəсілдерінің негізгі түсінігі. | тренинг | Тұрақты ток арқылы электр энергияны тасымалдауы. | 14, 15, 16 | ||
| Энергожүйе режимдерін басқару. Электр энергетикалық желілер мен жүйедегі аварияның туындау себебі мен сипаттамасы. | тренинг | Энергожүйе режимдері. | 14, 15, 16 | ||
| Электр энергиясын тарату барысында туындайтын экологиялық проблемалар жəне қоршаған ортаға əсері. Шет мемлекеттердегі жəне ҚР электр энергетикалық жүйелер мен желілердің даму жағдайы мен перспективасы | тренинг | Электр энергиясын өндіру барысында туындайтын экологиялық проблемалар және жерге әсері. | 14, 15, 16 | ||
| Электр энергия сапасы. Электрмен жабдықтау режимдерін нормаландыру құрылғылары мен шаралары. Реактивті қуаттың компенсациясы. | тренинг | Электр энергия сапасының көрсеткіштері. | 14, 15, 16 | ||
| Кəсіптік өндіріс үшін желілік сатылы токтарының фазааралық қысқа тұйықталудан қорғаудың жалпы талаптары мен есептеудің негізгі шарттары. | тренинг | Желілік сатылы тоқ қорғаудың есептеу әдісі. | 19, 22 | ||
| Электр энергияны тұтынушылар – əр түрлілігі, өнім шығару кезіндегі энергия шығынын нормаландыру. Жалпы зауыт құнындағы электрмен жабдықтау жүйесінің құны, өнім бағасындағы энегетикалық кұрамдас бөлігінің көлемі. | пікір-талас | Өнім шығару кезіндегі энергия шығынын нормаландыру. | 19, 22 | ||
| Апта | Тапсырма | Өткізу формасы | Әдістемелік ұсыныстар | Ұсынылатын әдебиеттер | Сағат саны |
| Ток трансфороматорының жарамдылығын қателігі бойынша есептеп бақылау тəсілі | тренинг | Тоқ трансформаторлар және олардың жалғану сұлбалары. | 19, 22 | ||
| Кернеу трансформаторы жəне олардың жалғану сұлбалары. Кернеу трансформаторының қателігі. | пікір-талас | Кернеу трансформаторлар және олардың жалғану сұлбалары. | 19, 22 | ||
| Аварияға қарсы автоматты басқару жүйесінің құрылымы. Аварияға қарсы автоматикасының техникасы. ВЧ каналдарының аварияға қарсы автоматикасының команда беру аппараты туралы жалпы мəлімет. | тренинг | Апатқа қарсы автоматика. Жоғары жиілікті байланыс. | 23, 25, 27 | ||
| Күн радиациясы мен су, жел ресурстарының энергетикалық потенциалдарын бағалау. | пікір-талас | Өндірілмейтін энергоресурстар-жел, күн сəулесі, мұхит энергиясы, термальды сулар | 29, 30 | ||
| Электроэнергетикадағы экономикалық қатынас жəне энергеткалық қорларды тиімді пайдалану. | тренинг | Энергияны үнемдеу, электр энергиясының экологиялық аспектілері. | 29, 30 | ||
| Барлығы |
8. Оқытушының талаптары:
- күнтізбе және жеке бекітілген график бойынша сабақтың барлық түріне үнемі қатысу;
- аудиториялық сабақтарға кешікпеу;
- өз уақытында барлық оқу бағдарламасының сабақтарын уақытында орындау және тапсыру;
- сабақ уақытында ұялы телефондарды сөндіріп, жанындағы студенттермен сөйлеспеу.
Курстың саясаты жəне тəртібі:
Білім алушының міндеті –сабақтың барлық түріне қатысу жəне өзіндік жұмыс бойынша рефераттарды оқу процесінің күнтізбелік графигіне сəйкес тапсыру.
Қатыспаған дəрістік сабақтарын (себептің түріне байланыссыз) қайта тапсыру үшін тыңдалмаған тақырыптар бойынша реферат жазады, ал ертханалық сабақтарға қатыспаса оқытушы белгілеген уақытта тапсырады. Сабаққа қатысу міндеттілігі оқу-əдістемелік материалдың санының аздығына байланысты.