Актиномициттер тектес антибиотиктер.

Жануарлар тектес антибиотиктер.

57. Өсімдіктер тектес антибиотиктер.

Бактериялар тектес антибиотиктер.

59. Саңырауқұлақтар тектес антибиотиктер.

61. Бактериялардың көбею жолдары.

Бактериялардың көбеюі. Бактериялар бөліну арқылы көбейеді. Бөлшу кезінде клетканың ортасынан біртіндеп қалқанша пайда болып, клетка ішіндегі заттарды екіге бөледі Миксобактериялардың кейбір түрлерінде бұл байқалмайды. Егер таяқша тәрізді клеткалар бөлінгенде өз ара тең екі клетка пайда болса, оны изоморфты бөліну деп, керісінше, клетка бірдей тен, екіге бөлІнбей бөліктері әр түрлі болса—гетероморфты бөліну деп атайды- (6-сурет). Бәлінудің соңғы түрі, ересек бактерияларда байқалады. Бактериялардың кебею жылдамдығы орта жағдайларына байланысты бо-лады. Егер Сбактерияларға қолайлы жағдай туса, олардың көбеюі де тездейді. Бактериялар үшін ортада қажетті қоректік заттар болып, жылу, ортаның реакциясы, аэробты бактериялар үшін оттегі жеткілікті болса, әрбір клетканың көбеюі 20—30 минут сайын қайталанып отырады./Сондықтан көбею жылдамдығы мен сыртқы орта жағдайының арйсында тығыз байланыс, кейде тіпті тәуелділік бар деп те айтуға болады. Сөйтіп, азғана уакыт ішінде келемі 1—2 микрондай болатын бактериядан орасан көп клеткалар түзіледі. Бактериялардың көбею жылдамдығын мына мысалдан айқын кә-руге болады.ІЕгер 20 минут сайын клетка бөлінетінін ескерсек, ол бір тәулік ішінде 72 рет қайталап 272=472-1019 клетка пайда бола-ды. Егер бір миллиард бактерия клеткасының салмағы 1 милли-грамдай болса, онда 472-1019 клетка 4720 тоннаға тең келеді.

62. Саңырауқұлақтардың көбею жолдары.

Саңырауқұлақтар де вегетативтік, жыныссыз және жынысты жолдармен көбейеді. Саңырауқұлақтар мицелийлерінің жеке бөліктерге және жасушаларға бөлінуі арқылы вегетативтік жолмен көбейеді. Ашытқы саңырауқұлақтары жасушаның бүршіктенуі, ал басқа саңырауқұлақтар артроспоралар (оидия) және хламидоспоралар арқылы да вегетативтік көбейеді.

Әр түрлі спора тасушы органдарының құрылуы арқылы саңырауқұлақтар жыныссыз жолмен жиі көбейеді. Бұл споралар өздерінің шығу тегі жағынан эндогендік (ішкі) және экзогендік (сыртқы) болып екіге бөлінеді. Барлық төменгі сатыдағы саңырауқұлақтар эндогендік споралар арқылы көбейеді. Олар гифаларының ұшынан өсетін спорангияларда түзіледі. Кейбір төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың споралары балдырлардың зооспораларына ұқсас, қозғалғыш келеді, оны зооспора деп атайды, олар зооспорангияларда көп мөлшерде түзіледі. Зооспоралар суда талшығы арқылы еркін қозғалады. Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың көпшілігі зооспоралармен көбеймей, қозғалмайтын қалың қабығы бар споралар арқылы көбейеді. Мұндай споралар, спорангии сағағы деп аталатын ерекше мийелийлердің ұшынан дамитын спорангийлердің ішінде өседі.

жынысты көбею әр түрлі болып келеді. Қарапайым саңырауқұлақтар хологамия, изогамия және гетерогамия жолдарымен көбейсе құрылысы күрделілерді оогамия және тіркеспелі балдырлардың коньюгациясы сияқты, зигогамиялы жолмен де көбейеді. Барлық төменгі сатыдағы саңырауқұлақтарда зигота біраз уақыт тыныштық күйде болады. Ол өсер алдында редукциялы бөлінеді. Зиготадан не зооспорангииі, не спорангиі, не конидиялары бар қысқа гифалар түзіледі, олардың әрқайсысынан өздеріне тән споралар піседі. Төменгі сатыдағы саңырауқұлақтардың барлық тіршілік жағдайы гаплоидты, ал диплоидты болып тек зигота есептеледі

63. Микробтардың көбею фазасы.

1. Көбеюдің тежелу фазасы.Мүны лагфаза деп те атайды. Бүл фазада бактериялардын, көбеюі байқалмайды олар мұнда жаңа қоректік ортаға бейімделіп жатады. Бұл фаза 1—2 сағатқа созылады. Фазанын, аяқ шенінде клеткалар көбейе бастайды. Қоректік ортаға олардың әсері күшейе түседі.2. Көбеюдің актив фазасы. Бұл кезеңде бактериялар қарқындап бөлінеді. Клеткалардың көбеюімен байланысты өсу жылдамдығы дарта түседі. Бұл екі сағаттай мерзімге созылады.3. Стационарлық фаза. Қоректік ортадағы клеткалар саны ең көп мөлшерге жетіп, осы күйінде біраз уақыт тұрады. Көбеюдің осы фазасында тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болған заттар микроорганизмдердің көбеюін тежей бастайды. Клеткалардың көбею қарқыны баяулап, олардың біразы қырылып қалады. Сөйтіп жаңа пайда болған клетка саңы, елген клеткалар санына теңеледі. Бұл фаза бірнеше сағаттан бірнеше күнге созылады.4. Қырылу фазасы. Тіршілік әрекеті барысында пайда болған заттардың көптігі және күштілігі соншалық, ол бактерияларға зиянтигізе бастайды. Бүл кезде ортадағы бактерияның коректік заттары таусылады. Бұл фазаның үзақтығы түрлі микроорганизмдер үшін түрліше болып келеді. Мәселен, сүт қышқылы бактериялары + 30° температурада 5—7 күн өткен соң қырылатын болса, шіріту бактериялары одан ұзағырақ тіршілік етеді.5. Микроорганизмдер систематикасының өзіндік ерекщеліктері бар. Бактериялардың өте ұсақтығы және өте тез өзгергіштік қасиеті систематикалық орнын анықтауға көп қиыншылықтар келтіреді. Қазір микробиологияда бактерияларды классификациялауда олардың толып жатқан қасиеттерін еске алады. Сондай-ақ, морфологиялық ерекшеліктері — клетка пішіні, мөлшері, қозғалуға және спора түзуге қабілеттілігі, Грам әдісімен боялуы, ерекше қоректік ортада өсу қасиеттері — ет-пептонды сорпада, ет-пептонды агарда және желатина бар қоректік ортада өсу ерекшеліктері, физио-логиялық қасиеттерінен; қоректену, тыныс алу ерекшеліктері, ортаға бөлетін заттарының түрі мен түрлі химиялық реакцияларға қатысы ескеріледі. Қазір Отанымызда және шетелдерде ұсынылып отырған бактерияларды классификациялаудың бірнеше әдістері бар. Бірақ бүларды аяқталған схема деп айту қиын. Өйткені олардың әрқайсысының өзіне тән кемшіліктері мен жетістіктері бар.

Аммонификация.

Денитрификация.

Нитрификация.

67. Аэробты бактерияларды өсіру әдістері.

68. Анаэробты бактерияларды өсіру әдістері.

69. Анаэробиоз жағдайын тудыру.Анаэробиоз (гр. an – болымсыздық бөлшегі, aer – ауа, bios – тіршілік) – ағзалардың атмосфералық ауасыз тіршілік ету мүмкіндігі.Анаэробтар – оттексіз тіршілік ете алатын ағзалар, - бактериялар, саңырауқұлақтар, қарапайымдылар және т.б. Облигатты анаэробтар оттегі бар жерде тіршілігін жояды.

70. Ашу процесі туралы ұғым және оны кім ашты.

71. Ашу процесінің негізгі типтері.

Су микрофлорасы.

73. Топырақ микрофлорасы.

Коли-титр.

Коли-индекс.

Ауа микрофлорасы.

77. Терінің микрофлорасы.

78. Тыныс алу жолдарының микрофлорасы.

79. Малдардың ішек қарнында кездесетін микрофлорасы.

80. Ацидофильді бактериялар және оның маңызы.

Ацидофильді сусындар — пастерленген сүтген ацидофильді таяқшамен (басқа да сүт қышқылды бактериялар қосылуы мүмкін) ашытылып алынады. Қант және хош иісті заттар (ванилин, корица) қосылуы мүмкін. Ацидофильді сусындарға ацидофильді және ацидофильді ашыткы сүті, ацидофилин жатады. Ацидофильді сүт пастерленген сүттен ацидофильді таяқшамен ашытып алынады. Оның майлы, майлы тәтті, бал, майсыз, майсыз тәтті түрі өндіріледі. Консистенциясы сәл созылғыш. Ацидофильді ашытқы сүті пастерленген сүтті ацидофильді таяқша мен сүт ашытқыларымен ашытып өндіріледі. Дәмі өткір, қышқыл, сәл спирт татымды болады. Ацидофилин — шикі немесе майсызданған сүтті ацидофильді таяқшамен, сүт қышқылды стрептококпен және айран ашытқысымен ашытып алынады. Майлы, майлы тәтгі, майсызданған, майсызданған тәтті болып өндіріледі. Консистенциясы тығыз ұйытынды болып табылады, ал шайқағанда кішкене газ түзілген біртекті сұйық масса. Дәмі мен иісі сүт қышқылды. Ацидофильді сусындардың майлы, майсыз, тәтті және қантсыз түрлері өндіріледі. Сарысуы бөлінген, ащы, көгерген, өткір қышқыл, жемді, сірке қышқылды және басқа бөтен дәм мен иісті ацидофильді сусындар саудаға жіберілмейд

81. Микробтар симбиозы.Симбиоз (гр.simbiosis – көршілес) – екі ағзалардың бірге тіршілік етіп, өзара әртүрлі әреккеттесуі (паразитизм, коменсализм, мутуализм, т.б.).Син-(гр.syn – бірге) – күрделі сөз бөлшегі, бірігуді білдіреді.

82. Микробтардың антагонизмі.

Антагонизм (гр. antagonisma – күрес, келіспеушілік) – ағзалардың өз тіршілік әрекеттері арқылы басқа ағзаларға зиянды әсер етуі болатын қарым-қатынас түрі. Антагонизмнің механизмдері алуан түрлі: токсиндер, биологиялық ктивті заттар, антибиотиктер және бсқаларын түзу. ( мысалы, Trichoderma т. саңырауқұлақтары басқа көптеген микроағзаларға кері әсер етеді).

83. Инфекция туралы ұғым.

Инфекция — микро және макроорганизмдердің қарым-қатынасының бір түрі. Оның негізіне инфекциялық агенттің организмге кіруі мен онда өсіп-өнуі жатады. Инфекция көп түрлі болады. Оған ауру белгісі білінбей-ақ қоздырғышты тасымалдаудан бастап ауру белгілері толық көрінетін ауруларға дейін жатады. Инфекция барлық органикалық материяға тән. Ол бөлек торшаға да, тұтас организмге де тән. «Инфекция» деп жайшылықта жұқпалы аурулар тобын немесе олардың белгілі бір түрін атайды

84. Инфекциялық процестердің негізгі бөлімдері.

Сапрофиттер.

Сапрофиттер - органикалық өлі заттармен қоректенетін, микро ағзалар. Кейбір түрлері адамға қауіпті.

Паразиттер.

　Паразит – басқа ағза арқылы, оның клеткасының құрамымен қоректеніп тірлшілік ететін ағза. Паразиттердің келесі түрлерін ажыратады:а) облигатты паразит – тек тірі органикалық затты пайдаланады, және иесінен тыс тіршілік етуге қабілетсіз; жоғары паразиттік белсенділікпен сипаталады;　ә) жаралық паразит – тек жаралар, зақымда арқылы тірі ағзаға өтіп, тірі мүшелерді зақымдайды;　б) токсигенді паразит - өсімдікке енеді, токсиндер бөліп, тірі ұлпаны өлтіреді;　в) факультативті паразит – негізінде сапротроф ретінде тіршілік етеді, алайда белгілі бір жағдайда паразитизмге өтеді;г) экзопаразит (гр. еktos – сыртында) – иесінің зақымдалған мүшесінің сыртында паразиттік етіп, гаусториялар арқылы клетканың ішкі құрамымен қоректенеді;д) эндопаразит (гр.endos – ішінде) – иесінің түрлі мүшелерінің ішінде тіршілік ететін паразит.

87. Микробтардың зардаптылығы.

88. Микробтардың уыттылығы.

89. Микроб тасымалдаушылық.

90. Микробтардың уыттылығының негізгі факторлары.

91. Микроорганизмдердің токсиндері,оның түрлері.

92. Капсула(мүше қабығы) түзуі және оның қызметі.

Бактериялды капсула –– полисахаридтерден, полипептидтерден немесе протеидтерден тұратын қопсыған үстіңгі беті. Ол бактерияларды қоршаған ортаның қолайсыз әсер етуінен қорғайтын құрал қызметін атқарады

Экзогенді және эндогенді инфекциялар туралы ұғым.

Инфекциялық процестердің кезеңдері.

Аурудың өту түрлері.

Септицемия туралы ұғым.

Бактеремия туралы ұғым.

Пиемия туралы ұғым.

Токсинемия туралы ұғым.

Реинфекция.

Суперинфекция.

Рецидив.

Эпизоотия.

Панзоотия.