Жүкті әйел ағзасындағы жалпы өзгерістер
Кіші жамбас қуысы
Кіші жамбас қуысы – айналысы сүйектермен, үсті кіреберіс, асты шығаберіс жазықтықтарымен қоршалған кеңістік. Бұл төрт жазықтыққа бөлінеді (13 сурет).
1. Жамбасқа кіреберіс жазықтық.
2. Жамбас қуысының кең бөлігінің жазықтығы.
3. Жамбас қуысының тар бөлігінің жазықтығы.
4. Жамбас қуысының шығаберіс жазықтығы.
1. Жамбас қуысына кіреберіс жазықтық алдынан – симфиздің жоғарғы және шат сүйегінің жоғарғы ішкі жиектерімен, бүйірінен мықын сүйегінің доғал сызығымен, артынан - сегізкөз мүйісімен шектеледі.
|
Жамбас қуысының кіреберіс жазықтығында 3 өлшем бар: тік көлденең және екі қиғаш өлшемдері.
Тік өлшемі – сегізкөз мүйісінен симфиздің ішкі бетінің ең шығыңқы жеріне дейінгі аралық. Бұл нағыз немесе акушерлік конъюгата, 11 см тең (conjngata vena) тағы анатомиялық конъюагата бар, ол акушерлік конъюгатадан 0,3-0,5 см артық.
Көлденең өлшемі – мықын сүйектерінің доғал сызықтарының ең алшақ жатқан нүктелерінің аралығы, шамамен – 13-13,5 см.
|
Оң және сол қиғаш өлшемдері 12-12,5 см. Оң қиғаш өлшем – оң жақ сегізкөз мықын тігісінен сол жақ мықын-шат төмпешігіне дейінгі аралық. Сол қиғаш өлшем сол жақ сегізкөз-мықын тігісінен оң жақ мықын-шат төмпешігіне дейінгі аралық.
2. Жамбас қуысының кең бөлігінің жазықтығы төмендегідей шектелген: алдынан симфиздің ішкі бетінің ортасымен, бүйірінен ұршық ойығының ортасымен, артынан ІІ-ІІІ сегізкөз омыртқаларының жалғасқан жері.
Жамбастың бұл бөлігінің тік және көлденең өлшемдері бар. Тік өлшемі - сегізкөздің ІІ, ІІІ омыртқаларының қосылған жерінен симфиздің ішкі бетінің ортасына дейін, ол 12,5 см. Көлденең өлшемі – ұршық ойыстарының арасы, 12,5 см-ге тең.
3. Жамбас қуысының тар бөлігінің жазықтығы алдынан – симфиздің төменгі жиегінен, бүйрінен – шонданай сүйектерінің қырларымен, ал артынан – сегізкөз-құйымшақ тігісімен шектелген.
Тік өлшемі – сегізкөз-құйымшақ тігісінен симфиздің төменгі жиегіне дейінгі арылықта орналасқан, 11-11,5 см-ге тең.
Көлденең өлшемі шанданай сүйектері қырының арақашықтығымен өлшенеді, ол –10,5 см.
4. Жамбастың шығаберіс жазықтығы төмендегідей шектелген: алдынан – симфиздің төменгі жиегі, бүйірінен шонданай төмпешіктері, артынан құйымшақ ұшы. Бұл жерде де тік және көлденең өлшемдер бар.
Тік өлшемі – құйымшақ ұшынан, симфиздің төменгі жиегіне дейін. Ол – 9,5 см-ге тең. Нәресте кіші жамбас арқылы шыққан кезде құйымшақ артқа қарай 1,5-2 см-ге жылжиды, осының нәтижесінде тік өлшем 11,5 см-ге ұлғаяды. Көлденең өлшемін шонданай төмпешіктерінің ішкі бетінің аралықтарымен өлшейді, 11 см-ге тен.
Жоғарыда айтылған жамбас қуыстарынан басқа, оның параллелді жазықтықтарын ажыратады (15 –сурет).
Бірінші - үстіңгі жазықтық, шекаралық сызықтың үстімен өтеді. Сол себептен оны шекаралық жазықтық деп атайды.
Екінші – негізгі (басты) жазықтық, симфиздің төменгі жиегінің деңгейінде бірінші жазықтыққа параллель жатады. Бұны негізгі деп атайтын себебі, нәресте басы осы жерден өткеннен кейін айтарлықтай кедергілерге ұшырамайды.
Үшінші – спинальды жазықтық, бірінші және екінші жазықтыққа параллель, шонданай сүйектерінің өсінділерінің бағытына сәйкес келеді.
Жамбастың өткізгіш бағыты. Кіші жамбас жазықтықтарының алдыңғы қабырғасы – симфизбен, ал артқы қабырғасы - сегізкөз және құйымшақпен әлдеқайда қысқа болады, сондықтан барлық жазықтықтар алдыңғы жақтан түйісіп, ал артқы жақтан желпуіш тәрізді шашыранды орналасады. Егер де жамбас жазықтықтарының тік өлшемдерінің ортасын бір сызықпен қосатын болсақ, алға қарай иілген қисық сызық шығады. Міне, осы қисық сызықты жамбастың өткізгіш бағыты деп атайды. Нәресте осы бағытпен өтіп, өмірге келеді.
Жамбас қуысының иілу бұрышы.Бұл жамбас қуысының кіреберіс жазықтығы мен көлденең жазықтық арасындағы бұрыш. Әйел тік тұрғанда бұрыш 45-55°-қа тең, ал шалқасынан жатқанда және аяқтарын ішіне жинағанда оның шат сүйегі жоғарғы көтеріліп, бұрыш кішірейеді. Егер жүкті әйелдің беліне қатты жастық қойып көтерсе, шат сүйегі төмен түсіп, бұрыш үлкейеді.
Бұрыш үлкейген жағдайда (60° асса), нәресте басының жамбас қуысына енуі ұзаққа созылып, босану кезеңдері асқынуы мүмкін.
Жүкті әйел ағзасындағы жалпы өзгерістер
Жүктілік кезіндегі көптеген өзгерістер барлық жүйелер мен ағзаларды қамтиды. Әйел ағзасындағы кейбір өзгерістер әйелді алғаш тексере бастағанда-ақ, ал кейбірі арнайы және күрделі тексеруден өткеннен кейін барып байқалады. Мысалы, ішкі секреция бездерінің жұмысы.
Жүктілікке байланысты, барлық физиологиялық құбылыстар тіріліп, жалпы ағза түлейді. Жүйелер мен ағзалардың қызметі өз қорларын пайдалану мүмкіншілігі арқылы жүзеге асады, кейде қалыптан тыс жағдайда өтуі мүмкін.
Жүкті әйел ағзасындағы физиологиялық өзгерістерді шартты түрде екі үлкен топқа бөлуге болады:
1. Жалпы өзгерістер.
2. Жыныс аймағындағы өзгерістер.
Жүкті әйелдің сырт бейнесі, әсіресе жүктіліктің екінші жартысында қатты өгереді. Көп әйелде бет бейнесі жартысында қатты өзгереді. Көп әйелде бет бейнесі дөрекіленіп, аяқ-қолдары, бет сүйегі, жақтары үлкейеді.
Іш үлкейген сайын омыртқа сүйектері түзеліп, иық пен желке артқа қарай шалқаяды. Осының бәрі олардың жүріс-тұрысын өзгертеді. Шекспир айтқандай, “жүктілердің тәкаппар жүрісі” пайда болады. Жүктілік кезінде жамбас сүйек қосылыстарында қашанда қатты өзгерістер, әсіресе шат қосылысының жан-жаққа ажырауы байқалады.
Тері қабаттары да өзгереді. Жатырдың өсуіне байланысты құрсақ созылып, іштің ақ жолағы кеңейеді. Іштің төменгі жағында, шат аймағында, жамбаста және сүт бездерінде шамадан тыс май жинала бастайды. Терінің көбірек созылған жерлерінде жүктілерге тән жолақтар, терісіне тән қоңыр түсті дақтар пайда болады. Дақ, әсіресе, бетте айқын көрінеді, сонымен бірге іштің ақ жолақтарында, емшек ұшында, айналасында, қынап қабырғаларында, емшек бездерінде, көктамырдың кеңеюі мүмкін. Әдетте, ол босанғаннан кейін қалпына келеді
Жүктілік кезінде әйел салмағы артады, ол жатырдың, іштегі ұрықтың өсуіне, май талшықтарының жиналуына, сүт бездерінің өсуіне, қан көлемінің ұлғаюына, тканьде судың жиналуына байланысты. Жүкті кезде дененің жалпы салмағы орташа есеппен 10-11 кг артады, ұрықтық салмағы, плацента, су – 5 кг; жатыр, сүт бездері 1,4-1,8 кг ұлғаяды, таза қоспа 3,6 – 4,4 кг болады. Ал 90% жүкті әйелдерде босанардан үш-төрт күн бұрын салмағы орта есеппен 1 кг шамасында кемиді. Сонымен қатар әйелдің дене қызуы әдетте 37-37,20С-ге көтерілуі мүмкін. Сүт бездерінің қызметі артып, көлемі ұлғаяды. Жүктіліктің екінші жартысында уыз пайда болады.
Жүкті әйел ағзасының тіршілік етуі ұрықтың дамуы үшін оңтайлы жағдайлар туғызуға және қамтамасыз етуге бағытталған. Ұрықтанған аналық жұмыртқаның имплантациясынан бастап баланың тууына дейін ұрықтың талаптары үнемі өсіп отырады. Ол ана ағзасынан өзінің дұрыс дамуын қамтамасыз ететін бейімделуші-компенсаторлы механизмдерді жетілдіруді талап етеді. Ұрық оттегінің, ақуыздардың, майлардың, көмірсутегінің, дәрумендердің, минералды және басқа өмірге қажетті маңызды заттардың қажетті мөлшерін анасынан алады. Ал ұрықтың тіршілік әрекетінің өнімдері ана ағзасына келіп түсіп, оның бөлу жүйесімен шығарылады. Үнемі алмасып отыратын осы процестер жүктіліктің түрлі мерзімдеріне тән гомеостаздың және гомеостазы анықталмайтын дені сау жүкті емес әйелдің жаңа деңгейін белгілейді.
Жүктілік мерзімі бойында әйел ағзасы әрекетінің қайта құрылуы орталық жүйке жүйесінен бастап, тірек-қозғалыс аппаратына дейін барлық мүшелер мен жүйелерді қамтиды. Зат алмасудың барлық түрі өзгереді.
сыртқы акушерлік зерттеудің бірінші қабылдау.бірінші қабылдау обыры тұрған биіктігі, оның нысаны мен жатырдың төменгі орналасқан жеміс-жидек, бөлігін айқындайды. Олар оның түбі жабылған, сондықтан.
Жатыр о сы, екі қолынан акушер Palmar бетін жасау үшін сыртқы акушерлік Зерттеудің екінші әдіс.Екінші әдіс жатырдың ұрықтың жағдайын және жеміс орынды анықтайды. Жеміс-жидек (қару-жарақ және аяқтары) шағын бөлігі - акушер баяу оның оң және сол жағында жатыр түбінен қолын төмендетеді ақырын жатыр жағында сіздің алақан мен саусақтар басу, бір жағынан басқа, артынан оның кең бетіне, ұрықты анықтайды. Бұл әдіс Жатыр тонусын және оның қозғыштығы анықтауға мүмкіндік береді, жатырдың дөңгелек байламы тексеруге, олардың қалыңдығы және іштің орналасуы.
Ұрықтың тапсыру бөлігін анықтау үшін пайдаланылады сыртқы акушерлік зерттеудің үшінші қабылдау.үшінші әдісі. Үшінші техника басшысының ұтқырлығын анықтауға болады. Бұл ұсыну бөлігін қамтитын бір қолмен жасауға және оны басыңыздың немесе жамбас ұшын, ұрықтың басшысы дауыс беру симптом анықтау.
сыртқы акушерлік зерттеудің төртінші тағайындау.үшінші толықтырған және кеңейту болып табылады Бұл әдіс, ұсыну бөлігінде сипатын, сондай-ақ жамбас кірер қарай басшысының орнын анықтау үшін ғана емес. Бұл техника акушер зерттеу аяғына адам болып орындау үшін, сондықтан ол жамбас кіреберіс беттесуі бір-бірімен конвергенттік ретінде жатырдың төменгі бөлігінде екі жағында екі қолынан саусақпен қолын қояды, сондай-ақ ұсыну бөлігін пальпациялайды. Кеш жүктілік зерттеу және босану кезінде бұл техника жамбас ұшақтары ұсыну бөлігінде пішімін анықтайды. Еңбек барысында ұшақ жамбас басшысы өзінің ең шеңберді немесе одан да көп сегменті болып табылады білу маңызды болып табылады. Басшысының үлкен сегменті - бұл тұсаукесерінде жамбас кірер арқылы өтеді, ол ең ірі бөлігі болып табылады. Оның үлкен сегментінің желке Previa бас шекара алдыңғы жетекші предлежание отырып, қиғаш шағын мөлшері арқылы өтеді кезде - желісі - маңдай Previa тікелей оның мөлшері арқылы Бет-əлпетті қазыналық бөлігі үшін қиғаш үлкен өлшемі - жолдың тік мөлшері. Шағын басшысы сегменті ірі сегментінің төмен басшысы кез келген бөлігін деп аталады.
басшысының кірістіру дәрежесі үлкен немесе кіші сегмент пальпация бойынша сотты болып табылады. Төртінші сыртқы қабылдау саусақтары терең басу кезінде және бас жоғары астам сырғытыңыз. Басшыс�... шағын сегментінде кіреберісте орналасқан - қолына айырғысыз болса саусақтарды болса, бас терең жамбас кіреберісінде сегментінде астам сомаға немесе төмен болып табылады. Жамбас меңгерушісі болса, онда ол сыртқы әдістермен анықталады.