ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫС. Түрі Теңгерілген Теңгерілмеген Этиологиясы сыртқы тыныс құрамында

№ 1. тапсырма	«ҚСҮ бұзылыстары» патогенездік сызбанұсқасын сараптау Газдық ацидоз
Түрі Теңгерілген Теңгерілмеген   Этиологиясы   сыртқы тыныс құрамында СО2 мөлшері көп жеткіліксіздігі ауамен демалу     Патогенезі Организмде қөмірқышқылының жиналуы   Организмдегі артериялардың ми қан тамырларының кезбе нервтің бұзылыстар тарылуы кеңеюі қозғыштығының артуы АҚ жоғарлау бас сүйектің ішіндегі кеңірдекшелердің қысымның жоғарлауы тарылуы несеп түзілуінің брадикардия төмендеуі Теңгерілу жолдары Қышқылдар және сілтілердің арасындағы тепе-тендіктің қалпына келуі. Буферлік жүйелер және қан мен Бүйректер арқылы протондар тіндер арасында иондармен секрециясының күшеюі және алмасу нәтижесінде протондар гидрокарбонаттың кері сорылуының мөлшерінің азаюыжәне сілтілердің жоғарылауы артуы Газдық емес ацидоз Түрі Теңгерілген Теңгерілмеген Этиоло гиясы- зат алмасуы қышқылдардың негіздердің қышқылдар ор- кезінде қышқыл жеткіліксіз көп мөлшерде ганизмге артық өнімдердің шығарылуы жоғалуы енгізілуі артық түзілуі Патогенезі Деммен шығарылмайтын қышқылдардың организмде жиналуы Организмдегі Қаның электролиттік Қанда рСО2 азаюы бұзылыстар құрамының бұзылуы (Na,K, Ca жоғарлауы), иондардың зәрмен көп шығарылуы жүрек ырғақсыз- жүйкелік бұлшық еттік үзілістік дығы қозғыштықтың төмендеуі тыныс сүйектердің де- қантамырларының минерализациясы тонусы төмендеуі Теңгерілу жолдары Қышқылдар және сілтілердің арасындағы тепе-тендіктің қалпына келуі. Буферлік жүйелер және бүйректер арқылы өкпе гипер- қан мен тіндердің арасында протондар секреция вентиляциясы иондармен мөлшерінің және гидрокарбонат азаюы және сілтілер кері сорылуының мөлшерінің көбеюі күшеюі Газдық алкалоз Түрі Теңгерілген Теңгерілмеген Этиологиясы Өкпе гипервентиляциясы Патогенезі Сілтілердің артуы, Н+ азаюы   р СО2 азаюы электролит тепе-теңдігінің бұзылуы (қанда Са++ азаюы, организмнің Na,K, жоғалтуы) қан тамырларының жүйкелік бұлшық еттік сусыздану жүрек қызметінің тонусының төмендеуі қозғыштықтың бұзылуы жоғарылауы Теңгерілу жолдары Қышқылдар және сілтілердің арасындағы тепе-тендіктің қалпына келуі. Буферлік жүйелер және бүйректерде бүйректерде гидро- қан мен тіндердің арасында протондар карбонаттың кері иондармен алмасу нәтижесі- секрециясы- сорылуының төмендеуі нде негіздердің бейтараптан- ның шектелуі уы және протондар мөлшері- нің көбеюі Газдық емес алкалоз Түрі Теңгерілген Теңгерілмеген Этиологиясы сілтілік заттар асқазан сөлін кортикостероидтар организмге жоғалту (құсу) секрециясының күшеюі көп енгізілуі немесе олардың организмге енгізілуі Патогенезі   Сілтілердің артуы, Н+ азаюы     Организмдегі қанның электролит тепе-теңдігінің бұзылуы (қанда бұзылыстар Са азаюы, организмнің Na, К жоғалтуы) жүйкелік бұлшық еттік сусыздану жүрек қызметінің қозғыштықтың бұзылуы жоғарылауы Теңгерілу жолдары Қышқылдар және сілтілердің арасындағы тепе-тендіктің қалпына келуі. Буферлік жүйелер және бүйректерде бүйректерде гидро- Өкпе қан мен тіндердің арасында протондар карбонаттың кері гиповен- иондармен алмасу нәтижесі- секрециясы- сорылуының тиляциясы нде негіздердің бейтараптан- ның шектелуі төмендеуі уы және протондар мөлшері- нің көбеюі № 2 тапсырма Тақырыптың мультимедиялық көрсетілімімен жұмыс . Ситуациялық есептер шығару Организм ҚСҮ жағдайлары бойынша есептер шығару АЛГОРИТМІ. 1. артериялық қанның рН бағаланады. 2. сарапталады: I. артериялық қанның рСО2; 2. Стандартты гидрокарбонат және буферлік негіздердің ауытқуы. 3. ион алмасу реакциясы сипатталады (қандағы К, Na, CI¯ ж.б. катиондар мен аниондар). 4. ҚСҮ көрсеткіштері және несептегі көрсеткіштер (бүйрек қызметі), оларды қандағы ҚСҮ көрсеткіштерімен салыстырады. 5. организмдегі ҚСҮ жағдайының ауытқуымен қабаттасатын бұзылыстардың қан мен несептің басқа да биохимиялық көрсеткіштері сарапталады
ҚСҮ көрсеткіштері, электролиттік құқрам ж.б. қан мен несептің биохимиялық көрсеткіштері	Қалыпты жағдай	Есептер
№1	№2	№3	№4	№5	№6
Артериялық қанның рН	7,35-7,45	7,27	7,28	7,30	7,29	7,48	7,42
РСО2 (кПА)	4,8-6,2	3,9	4,1	7,5	3,9	3,2	6,8
Стандартты гидрокарбонат (ммоль/л)	21-25	18,0	18,5	26,0	17,0	20,0	28,0
Буферлік негіздердің ауытқуы (ммоль/л)	-2,4..2,3	-5	-5	1,3	-4	-3
Қан плазмасындағы натрий (ммоль/л)	134-169
Қан плазмасындағы калий (ммоль/л)	3,8-5,2	5,2	5,7	5,3	5,8	4,0	3,8
Қан плазмасындағы хлор (ммоль/л)	95-100
Қандағы зәрнәсіл (ммоль/л)	3,33-8,32	4,6	2,1	5,25	22,4	4,6	6,22
Қан плазмасындағы аммиак (ммоль/л)	7,14-21,42	16,5		14,1	25,5	15,3	16,8
Кетондық денелер (ммоль/л)	до 5,2	7,2	5,6	4,0	5,2	4,2	3,5
Қандағы глюкоза (ммоль/л)	4,44-6,66	8,8	4,45	4,3	6,1	5,8	5,24
Қандағы сүт қышқылы (ммоль/л)	0,33-0,78	0,8	3,0	0,85	0,62	0,42	0,34
Плазмадағы жалпы билирубин (ммоль/л)	1,7-20,5	1,9	10,0	16,3	1,29	12,7	16,5
Диурез (л/тәу)	0,6-1,6	2,6	1,6	1,5	0,3	1,8	1,8
Несептің рН	әлсіз қышқыл	4,6	5,2	5,4	7,4	7,9	8,0
Титрлік қышқылдық (мл 0,1 М NaOH/тәу)	70-100
Несептегі аммиак (г/тәу)	0,5-1,0	2,4	1,1	1,0	0,03	0,22	0,25
Несептегі ацетон	жоқ	бар	бар	жоқ	жоқ	жоқ	жоқ

Глоссарий

КОС - кислотно-основное состояние – это- соотношение концентраций водородных (Н+) и гидроксильных (ОН) ионов в биологических средах.

Acid-base balance is the ratio between the concentration of H⁺ and OH^- ions in biological substances

рН- отрицательный десятичный логарифм концентрации водородных ионов, является интегральным показателем кислотно-основного состояния. В норме рН артериальной крови составляет 7,35-7,45, венозной - 7,26-7,36.

pH is the negative logarithm of the H⁺ concentration. It is an integral indicator of acid-base status. The normal pH of arterial blood is 7.35-7.45, venous blood is 7,26-7,36.

Парциальное давление (напряжение) углекислого газа в крови (рСО₂)отражает концентрацию углекислоты в крови. Напряжение углекислого газа в артериальной крови (р_аСО₂) в норме составляет 4,7-6,0 кПа (35-45 мм рт.ст.), в венозной - 6,1-7,7 кПа (45,7 – 57,7 мм рт.ст.).

Partial pressure (tension) of carbon dioxide in the blood (pCO2) reflects the concentration of carbon dioxide in the blood. Normal Carbon dioxide tension in arterial blood (PaCO₂) is 4,7-6,0 kPa (35-45 mm Hg) in venous blood - 6,1-7,7 kPa (45.7 - 57.7 mm Hg).

Парциальное давление (напряжение) кислорода в крови (рО₂) отражает концентрацию растворенного в крови кислорода, в артериальной крови составляет 12,0- 12,6 кПа (90-95 мм рт.ст), в венозной - 4,6-6,0 кПа. (34,5 – 45 мм рт.ст)

Partial pressure (tension) of oxygen in the blood (pO2) reflects the concentration of dissolved oxygen in the blood. It is 12.0 - 12.6 kPa (90-95 mm Hg) in arterial blood - 4,6-6,0 kPa. (34.5 - 45 mm Hg) and in venous blood.

Стандартный бикарбонат плазмы крови (SB) - это содержание бикарбонатов в плазме крови (ммоль/л) при полном насыщении её кислородом и при рСО₂ , равном 40 мм ртутного столба, определяемое при 38^о С. В норме – 20-27 ммоль/л.

Standard serum bicarbonate (SB) is the content of bicarbonate in the blood plasma determined in standard conditions (complete oxygen saturation, pCO₂ is 40 mm Hg, temperature is 38^o C). Normal content is 20-27 mmol / l.

Актуальный (истинный) бикарбонат(AB)-содержание НСО в крови у конкретного человека.

The actual (true) bicarbonate is content of НСО ions in blood of the investigated person.

Буферные основания крови (ВВ)- сумма анионов буферных систем, в основном ионов бикарбоната и анионов белков, - в норме составляет 40-60 ммоль/л.

Blood Buffer base (BB) is the amount of anions of all buffer systems, mainly bicarbonate ions and proteins anions. The normal content is 40-60 mg / dL.

Избыток (или дефицит) оснований (ВЕ)- показатель избытка (или недостатка) буферных мощностей - в норме колеблется от +2,3 до -2,3 ммоль/л.

Buffer excess (ВЕ) is – a parameter specifying a difference between actual content of the buffer bases and their normal value. This parameter in the best way characterizes a metabolic component of the acid-base homeostasis. Normal value is from + 2.3 to -2.3mmol/L.

Ацидоз - абсолютное или относительное увеличение кислот в крови.

Acidosis is absolute or relative increase in blood acids.

Алкалоз – абсолютное или относительное увеличение оснований в крови

Alkalosis is absolute or relative increase in blood alkaline

Компенсированные ацидозы и алкалозы - рН артериальной крови остается в пределах нормы

Compensated acidosis and alkalosis - arterial pH remains within the normal range

Декомпенсированные ацидозы и алкалозы - рН артериальной крови сдвигается за пределы нормальных значений

Decompensated acidosis and alkalosis occurs when arterial pH is less than 7.35 or more than 7.45

Газовый (респираторный) ацидоз - нарушение КОС, обусловленное первичным увеличением напряжения СО₂ в биологических жидкостях.

Газовый алкалоз - нарушение КОС, вызванные первичным снижением напряжения СО₂ в биологических жидкостях.

Gaseous (respiratory) acidosis occurs when acid-base balance disorders are caused by primary increase in pCO₂ in biological fluids.
Gaseous alkalosis - occurs when acid-base balance disorders are caused by primary decrease in pCO₂ in biological fluids.

Негазовый ацидоз (метаболический, экзогенный, выделительный) формируется вследствие накопления в организме кислых продуктов (нарушение обмена, поступление кислот извне, почечная недостаточность, диарея)

Nongaseous acidosis (metabolic, exogenous, excretory) develops when there is accumulation of acidic products (metabolic disorders, acid intake from outside, diarrhea)