Стекті детерминистік емес автоматтар. Конфигурация. Стекті автоматпен қабылданатын тіл.

Стегі бар автомат (PDA) – бұл детерминистік емес ақырлы автомат пен жадысы бар лента арқылы құрылған автоматты айтамыз.

Стектің қасиеті:

1) сыйымдылығы шексіз.

2) оқитын тетігі бас жағында орналасады.

3) бос стек λ М= (K, Ʃ, Г, δ,F,S,) мұнда: -K — автомат күйінің ақырлы жиыны; -Σ — алфавитпен есептелінетін мүмкін кіруші алфавиті,мұнда жолдан тілдер формалданады; -S — жад алфавиті;

δ: Q × (Ʃ {e}) × ( Г {λ}) →

δ(q, a, u) = (P, υ)

NFA: δ(q, a) = P

(P, υ) δ(q, a, u) – нені білдіреді?

PDA: М-автоматы q күйінде лентадан а Ʃ өрнек көріп және стектен u Г символын көріп, стектен u символын өшіріп, орнына υ символын жазады және лентаның тетігі оңға бір қадамға көшіп Р күйіне көшеді.

Жағдайлар:

1) υ = λ, (Р, λ) δ(q, a, u) – стектен өшіру бұйрығы: q а, υ \ λ λ

2) u = λ, (Р, υ ) δ(q, a, u) – стекке элемент жазу : : q а, λ \ υ Р

3) u = λ, υ = λ, (Р, λ) δ(q, a, λ ) – стекке ешнәрсе істемей NFA-мен жұмыс істеу: q а, λ \ λ Р

Жады стек тәрізді жұмыс атқарады,яғни соңғы жазылған элемент маңызды. Бұдан, өту функциясы бейнесі болып табылады: π: K× Ʃ × S → K × S .

Символды оқиды.Онда негізгі екі амал бар:

Push:Стекке жаңа символ қосу.

Pop: Бас символды оқу және алып тастау

Стек символдарының алфавиті: Γ

Екі ерекше күй бар:бас күй s және соңғы күйлер жиыны F. Ең әуелі,PDA бас күй s-те болады және лента басы ең сол жағында болады, лентада енгізілген сөз бар бірақ, стек бос болады.Лента ең соңғы ұяшыққа келгенде, PDA тоқтайды. Енгізілген сөз x осы PDA-мен қабылданады, егерде PDA соңғы күйге тоқтаса және стек бос болса. Басқа жағдайда сөз қабылданбайды.

PDA-ны төмендегідей сипаттауға болады: M = (Q, Σ, Γ, δ, s, F)

Σ– ену алфавиті, Γ-стектегі символдар алфавиті.

M- PDA арқылы қабылданған барлық сөздердің жиыны L(M).Кейде L(M) тілі M машинасымен қабылданады деп те атаймыз.

PDA үшін транзиттік диаграмма осы PDA-ны сипаттайтын ең тиімді құрал.

M = (Q, Σ, Γ, δ, s, F) үшін,транзиттік диаграмма G=(V, E )түріндегі төмендегі шартты лайық диграф:

V = Q(s =, f =, f Fүшін )

E ={q p | (p,u) δ(q, a, v) }∈a.

16.Ақырлы детерминистік автоматты формалды түрде сипатта. Не себепті автомат ақырлы деп аталады? Ақырлы детерминистік автоматта жадысы бар ма?Ақырлы детерминистік автомат деп(DFA)- M=<K，Σ，δ，S, F> , бестігін айтамыз. Мұндағы: К – күйлер жиыны (ақырлы), Σ – алфавит, S∈К – бастапқы күй, F⊆К – ақырлы күйлер, δ – көшу функциясы. δ функциясы К×Ʃ→К. Кез келген q∈Q, a∈Σ үшін δ(q,a)-нақтылы анықталған мәні бар болса, онда ондай автоматты Детерминистік ақырлы автомат деп атаймыз. Ереже бойынша, М автоматының келесі күйі өту функциясында кодталған. Бұдан, егер М q∈К күйінде болып, лентадан a∈Σ символы оқылса, онда автоматтың өтетін жалғыз анықталатын күйі, ол δ(q,a) ∈К. Детерминистік ақырлы автомат кіріс сөзінің оқылған бөлігіне басын қайтадан артқа бұрай алмайды, сол жақ бөлігіндегі сөз саналатын басындағы машинаның ары қарай функциялануына әсер ете алмайды. Детерминистік автоматтың конфигурациясы <K，Σ，δ，S, F> - бұл К× кез-келген элемент. Ақырлы автомат детерминистік деп аталады егер: 1)множество I дәл 1 ғана элементтен тұрса, 2)әрбір <p, x, q>∈ Δ өтуі үшін |x| = 1 теңдігі орындалса. 3)кез-келген a ∈ Σ символы және p ∈ Q күйі үшін, < p, a, q>∈ Δ құрылымды бір q ∈ Q күйі болады. M- қабылданатын тіл: ∀x∈Σ* үшін, егер δ(q,w)∈F болса, онда x-ті M-қабылдайды дейміз, ал δ(q,w) ∉F болса, онда M-автоматы x-ті қабылдамайды деп атаймыз. L(M)={x| x∈Σ* әрі δ(q,w)∈F } M-автоматымен қабылданатын тіл: L(M1)= L(M2)={02n|n≥1} Егер L(M1)=L(M2), онда M1мен M2 автоматтары эквивалент деп аталады. Мысал: M=<K，Σ，δ，S, F>, К={q₀, q₁}, Ʃ={a,b}, S=q₀, F={q₀}

δ – функциясы келесі кестемен өрнектеледі:

17)Ақырлы детерминистік автомат пен детерминистік емес автоматтын арасындағы айырмашылықтарын сипатта.

Аықырлы автомат (finite automaton,FA) M=(Q，Σ，δ，q0，F) Q——күйлердің бос емес

ақырлы жиыны . ∀q∈Q，q-ді M-ның бір күйі деп атаймыз. (state). Σ—— алфавит (Input alphabet).

Енгізілген сөздер тізбегі тек Σ дағы cимволдардан алынады. q0——q0∈Q, M-автоматының бастапқы күйі (initial state).δ——күй ауыстыру функциясы (transition function). δ：Q×Σ→Q, ∀(q，a)∈Q×Σ，үшін δ(q，a)=p арқылы ：M-автоматының q күйінле тұрып a символын оқып, күйін p-ға ауыстыруды сонымен бірге оңға қарай бір қадам жылжыуды білдіреді. F——F⊆Q, M-ның аяқтау күйлерінің жиынын білдіреді (final state). ∀q∈F, q-ді M-ның тоқтау күйі деп атаймыз немесе қабылдау күйі (accept state).Кез келген q∈Q, a∈Σ үшін δ(q,a)-нақытылы анықтаған мәні бар болса, онда ондай автоматтыДетерминистік ақырлы автомат деп атаймыз.

M- қабылдайтін тіл: ∀x∈Σ*үшін,егер δ(q,w)∈F болса, онда x-ті M-қабылдайды дейміз, ал δ(q,w) ∉F болса, онда M-автоматы x-ті қабылдамайды деп атаймыз. L(M)={x| x∈Σ*әрі δ(q,w)∈F }

M-автоматымен қабылданатын тіл. -L(M1)= L(M2)={02n|n≥1} Егер L(M1)=L(M2), онда M1мен M2 автоматтары эквивалент деп аталады.

Ақырлы детерминистік емес автомат бұл- дегеніміз ақырлы күйдін жиыны. алфавит бастапқы күй

ақырлы күйдін жиыны көшу қатынасы,ішкіжиыны

Орналасқан a және жетекші М күй диаграммасында. Егер М күйінде орналасса, онда а келесі оқылатын символ болып табылады, сонымен М ары қарай күйлеріне түріне немесе : егер оқытын болса онда символ оқылмайды.

Формалды түрде есептелінетін ақырлы детерминистік емес автомат, детерминистік автоматка өте ұқсас.

Детерминистік емес ақырлы автоматтардан бірнеше күй шығаруға болады.