B) табиғи жаратылысы

c) Мемлекеттік билік

d) Адамдардың қажеттілігі тілектері.

e) Өндірістін дамуы.

10. Тауардың құны мынамен ерекшеленеді:

a) Қоғамдық қажетті жұмыс уақытымен.

b) Заттардын пайдалылығы.

c) Жеке жұмыс уқытымен.

d) Өндіріс шығындары.

e) Өндірістін шығындары.

$$18$$

1. Төмендегі аталғандардын ішінде не тауар болады?

a) Айырбасқа арналған, еңбек өнімі

b) Табиғат сыйы

c) Экономикалық емес игілік

d) Өзі тұтыну үшін арналған өнім

e) Капитал.

2. Тауарлық өндірісте еңбек өнімін қоғамдық тануды мынадан алады:

a) Айырбас саласында

b) Өндіріс саласында

c) Бөлу кезінде

d) Тұтыну үдерісінде

e) Өндірістік емес салада

3. Құн заңына сәйкес:

a) Тауарларды өндіру мен айырбас қоғамға қажетті еңбек жұмсалымы негізінде жүргізіледі

b) Құн өндіріс шығындары мен пайдалылығы арқасында реттеледі

c) Еңбекті сату шекті пайдалылығын салыстыру негізінде жүргізіледі

d) Баға сұралыс пен ұсыныс қатынастарымен реттеледі

e) Тауарлардың бағасы құнына тең болуы керек.

4. Қоғамға қажетті жұмыс уақыты дегеніміз не?

a) Қоғамдық қалыпты жағдайдағы өндіріс кезінде тауарды дайындауға кететін уақыт

b) Жұмыстың белсенді жүргізілуі

c) Өндірістегі өнім бірлігіне кететін уақыт

d) Тауарды шығарғанда әр жұмысшының еңбек шығынын анықтайтын уақыт

e) Тауарды өндіруге кеткен еңбек шығынының жиылтығы

5. Тауар өндірудегі қоғамдық қалыпты жағдай дегенде нені түсінесіз?

a) Тауардың осы турінің көп бөлігі шығарылатын кездегі сондай жағдай

b) Ең сапалы тауарлар шығарылатын жағдай

c) Ең арзан тауарлар шығарылатын жағдай

d) Салыстырмалы жағдай

e) Өндірістің ең жақсы жағдайы

6. Экономикалық санат ретінде ақша дегеніміз не?

a) Жалпы баламаның рөлін атқаратын тауар

b) Бұл алтын мен күміс

c) Басқа тауарға қарағанда, өзінің құнын көрсететін тауар

d) Алтынмен бағаланған тауар құны

e) Тауардың ерекшелігі

7. Баға деген түсінікті анықтайтын ақшаның қандай қызметтері бар?

a) Құн шарасы

b) Жинақтау құралы

c) Айналым кұралы

d) Төлем құралы

e) Әлем ақшасы.

8. Ақшаның аталған қызметтерінің ішінен тек алтьш ғана орындай алады?

a) Әлем ақшасы.

b) Қазынаның пайда болу құралы

c) Айналым құралы

d) Төлем құралы

e) Құн шарасы

9. Ақша қызметінің қандай қызметі негізінде кредит ақшасы пайда болады?

a)Төлем құралы

b) Әлем ақшасы.

c)Қазынаның пайда болу құралы

d) Айналым құралы

e)Құн шарасы

10. Әкімшілік - әміршілік экономикаға тән емес:

a) Индикативтік жоспарлау

b) Орталықтанған ресурстарды бөлу

c) Жоспарлық баға құрылысы

d) Директивтік жоспарлау

e) Еңбекке байланысты бөлу

$$19$$

1. Өндірістік ресурстардың практикалық пайдалануын дәстүрлер, әдет-ғұрыптар, тәжірибе анықтайтын экономикалық жүйе:

a) Дәстүрлі.

b) Аралас.

c) Нарықтық.

d) Командалық.

e) Өтпелі.

2. Айтылған мінездемелердің қайсысы нарықтық экономикаға жатпайды?

a) Орталықтандырылған жоспар

b) Бәсеке.

c) Жеке меншік.

d) Кәсіпкерлік таңдаудың еркіндігі.

e) Мемлекеттің экономикаға араласпауы

3. Экономикалық қатынас жүйесі қай саладағы қатынаспен анықталмайды?

a) Ауа райы

b) Бөлу.

c) Айырбас.

d) Тұтыну.

e) Өндіріс.

4. Экономикалық жүйенің типтері:

a) Дәстүрлі, әкімшілдік - әміршілдік, нарықтық, аралас экономика

b) Салттық, нарықтық, ұжымдық

c) Жеке, аралас

d) Жоспарлы, ұжымдық

e) Ұлттық, дәстүрлі

5. Экономикалық жүйенің пайда болуында не нәрсе ерекше орын алды:

a) Меншік қатынас

b) Иемдену қатынасы

c) Ақша қатынасы

d) Жалпы қоғамдық қатынас

e) Валюта қатынасы

6. Өндірістік қатынастар жүйесіне кіретіндер:

a) Өнім өндіру, бөлу, айырбастау және тұтыну қатынастары

b) Өндірістік ресурстары пайдалану

c) Техника – экономикалық қатынастар

d) Әлеуметтік қатынастар

e) Құқықтық қатынастар

7. Экономикалық модельдің сипаттамасын мынаған байланысты беруге болмайды?

a) Географиялық орналасу түрлеріне

b) Шаруашылық түрлеріне

c) Мемлекеттің экономикалық атқаратын қызметіне

d) Экономикалық жүйедегі нарықтың орны мен атқаратын қызметіне

e) Экономикалық билікті жүргізу тәсілдеріне

8. Аралас экономиканың басты мақсаты:

a) Кәсіпкерліктің дамуына жағдай жасау

b) Адамдар мүдделерін қорғау

c) Ірі бизнес мүдделерін қорғау

d) Ауыл шаруашылығының жағдайын жасау

e) Мемлекеттік заңдарды дұрыс қадағалау

9. Экономикалық жүйе дегеніміз не?

a) Бұл өндіргіш күштермен өндірістік қатынастардың өзара бірлігі

b) Бұл өндіріс құрал-жабдықтар

c) Өндірістік қатынастардың жиынтығы

d) Өндіріс заттардың жұмыс атқаруы

e) Өндіріс сфералары

10. Аралас экономика дегеніміз не?

a) Еркін нарық және жоспарлы экономика үйлесімі

b) Меншіктің көп түрлілігіне негізделген экономикалық жүйе

c) Өндірісті дамытудың, бүкіл экономикалық жүйенің қозғаушы күші.

d) Жеке кәсіпкерлік және мемлекет

e) Мемлекеттік реттеу және әлеуметтік қорғау жүйесі

$$20$$

1. Егер экономикалық билік орталықтандырылған болса, оның негізгі экономикалық субектісі мемлекет болса, ал экономикалық субектілердің мінез- құлқында жеке мүдделерден қоғамдық мүдделер басым болса, онда бұл:

a) Әкімшіл- әміршіл экономика

b) Нарықтық экономика

c) Аралас экономика

d) Дәстүрлі экономика

e) Әлеуметтік экономика

2. Қоғамдық прогресс сипаттамасына не жатпайды?

a) Натуралды шаруашылық

b) Материалдық игіліктерді тұтынудың атауы

c) Рухани- әлеуметтік қажеттіліктердің дамуы

d) Халықтың әл- ауқатының жоғарылауы

e) Ғылым мен техниканың дамуы

3. Әкімшілдік- әміршілік жүйеден нарықтық экономикаға өтудің негізгі мақсаттары- мемлекеттік:

a) Бақылаудан баға және тарифтерді босату

b) Сыртқы сауда монополиясын құру

c) Ішкі сауда монополиясын құру

d) Сыртқы сауданың таза монополиясын құру

e) Ішкі сауда олигополиясын құру

4. Шаруашылық дамуы тек баға механизмімен реттелетін, жеке меншікке негізделген экономикалық жүйе:

a) Нарықтық.

b) Әкімшілік әміршілік

c) Аралас

d) Дәстүрлі

e) Өтпелі.

5. Аталған сипаттамалардың қайсысы әкімшілік- әміршілдік жүйеге жатпайды?

a) Жеке кәсіпкерліктің шектелген іс-әрекеті

b) Мемлекеттік тауарлар мен қызмет көрсетулердің басым көпшілігіне баға белгіленуі

c) Тұтыну тауарлары мен қызмет көрсетудің жеткіліктігі

d) Жұмыссыздықтың болмауы

e) Экономиканың жоспарлы дамуы

6. Экономиканың орталықтандырылған жоспарлауын не сипаттайды?

a) Ресурстарды және капитал салу жоспарлы бөлу

b) Нарықтық реттеушінің іс- әрекеті

c) Меншік нысанының көптүрлілігі

d) Еркін бәсекелестік

e) Капиталдың еркін құйылуы

7. Экономикалық мәселелер кейде нарықпен, кейде мемелекетпен жекелей шешілген кезде, онда экономика:

a) Аралас

b) Нарықтық

c) Дәстүрлі

d) Әміршіл

e) Кезеңдік

8. Еркін сауданың экономикасы немен сипатталады?

a) Тауарларды экспорттау мен импорттауға тыйымның болмауымен

b) Бағаның жоспарлы пайда болуымен

c) Нарықтық және жоспарлы реттеушінің үйлесуімен

d) Жетілген бәсекелестікпен және нарықта қандай да бір биліктің болмауымен

e) Салаға ену үшін үлкен кедергінің болуымен

9. Дәстүрлі экономикалық жүйе үшін не сипатты?

a) Кеңейтілген қайта өндіру

b) Өндіріс күшінің дамуының төмен деңгейі

c) Дәстүр мен салтты есепке алып, өндірістік қатынастарды реттеу

d) Табиғи шаруашылық пен меншіктің ұжымдық нысанының басым болуы

e) Қарапайым кооперация

10. Экономикалық жүйе келесі іргелі мәселелерді шешеді:

a) Не, қалай, кім үшін

b) Кім, неге, не үшін

c) Қашан, қайда, кім

d) Қалай, неге, кім үшін

e) Неге, кімге, немене

$$21$$

1. «Экономикалық жүйе» түсінігінің дұрыс анықтамасын таңдаңдар:

a) Белгілі бір тұтастықты құрайтын, экономикалық элементтердің өзара байланысының жиынтығы

b) Бұл бір тұтас ретіндегі өндірістік қатынастардың нақты- тарихи нысаны

c) Бұл материалдық және материалдық емес игілік пен қызметтерді өндірушілер арасында ерекше қалыппен тәртіпке салынған байланыс

d) Бұл өндіріс тәсілі

e) Бұл басқару тәсілі

2. Экономикалық жүйе кездесетін, іргелі мәселе- бұл:

a)Сиректік

b) Инвестициялар

c)Өндіріс

d) Тиімділік

e)Бөлу

3. Өндірістік қатынастар дегеніміз не?

a) Өндіріс үдерісіндегі адамдар арасындағы қатынастар, бөлу, айырбас және тұтыну

b) Табиғи, материалдық ресурстарды пайдалану бойынша қатынастар

c) Адамның табиғатқа қатынасы

d) Әлеуметтік топтар арасындағы қатынастар

e) Топтар арасындағы қатынастар

4. Әлеуметтік- экономикалық түрлерге жоғарыда аталған қатынастардың қайсысы қатысты?

a) Меншікке қатынасы

b) Табиғи, материалдық ресурстарды пайдалану бойынша қатынастар

c) Адамның табиғатқа қатынасы

d) Әлеуметтік топтар арасындағы қатынастар

e) Топтар арасындағы қатынастар

5. Өндіріс әдісі дегеніміз не?

a) Өндірістік күш пен өндірістік қатынастардың өзара іс- қимылы және бірлігі

b) Қоғамның дамуының белгілі бір кезеңіне тән, экономикалық тәртіп

c) Қоғамдық- экономикалық формация

d) Материалдық және рухани құрылымның деңгейі

e) Технология

6. Социалистік экономиканың ең маңызды ерекшелік белгілеріне жатпайтыны:

a) Меншік нысанының көптүрлілігі

b) Еңбек бойынша материалдық игіліктерді бөлу

c) Бір орталықтан экономиканы жоспарлы реттеу

d) Партияның диктатурасы

e) Жоспарлы баға белгілеу

7. Нарықтық экономикаға аталған сипаттамалардың қайсысы қатысты емес?

a) Орталықтандырылған жоспарлау

b) Бәсекелестік

c) Жеке меншік

d) Мемлекеттік меншік

e) Кәсіпкерліктің таңдау еркіндігі

8. Қондырма- бұл:

a) Саяси, мәдени және басқа да институттардың жиынтығы

b) Өндірістік күштер

c) Өндірістік қатынастар

d) Өндіріс әдісі

e) Экономикалық жүйе

9. Аралас экономиканың моделі үлкен әлеуметтік бағытымен ерекшеленеді:

a) Швеция

b) АҚШ

c) Жапония

d) Қазақстан

e) Эфиопия

10. Айналысқа түсуші елдің ақша бірлігі:

a) Валюта

b) Вексель

c) Чек

d) Электрондық ақшалар

e) Банкноттар

$$22$$

1. Нарық қашан пайда болды?

a) Капитализм дәуірінде

b) Феодалдық дәуірде

c) Алғашқы қауымдық құрылысты

d) Құл иеленушілік дәуірінде

e) Социализм дәуірінде

2. Нарықтық инфрақұрылымға нелер кірмейді?

a) Нарық түрлері

b) Банктер

c) Валюталық биржалар

d) Еңбек биржасы

e) Жәрмеңкелер

3. Нарық қатынастардың мағынасы:

a) Нарықтағы сатушылармен сатып алушылар арасындағы

b) Өндірушілердің шығындарының орнына келтірілуі.

c) Төлем қабілеті бар сұранысты қанағаттандыру.

d) Экономика жүйесінде тұрақты бөлік.

e) Бұл тауарлар мен ақша қозғалысы.

4. Төменде көрсетілген анықтамалардың қайсысы инфрақұрылым түсінігіне сәйкес келеді?

a) Өзара байланысты нарықты белгілі бір жағдаймен қамтамасыз ету қызмет атқаратын арнайы мамандырылған мекемелер жиынтығы.

b) Болашақта қажеттілікті қанағаттандыра алатын құрылым.

c) Өндірістің жалпы жағдайларын және адамдардың өмір сүру жағдайларын қамтамасыз ететін шаруашылық түрлерінің жиынтығы.

d) Ең жоғары сатыдағы дамудың шаруашылық қызметі.

e) Шаруашылықты ұйымдастыру формалары

5. Бағалық емес бәсекелестіктің әдістері болып табылмайтындар:

a)Демпинг.

b) Өнімнің сапасын көтеру

c)Жарнама

d) Сатудан кейінгі қызмет

e)Өндірістік шпионаж

6. Орналасу белгісіне байланысты нарық бөлінеді:

a) Ұлттық, жергілікті, әлемдік.

b) Жергілікті, сыртқы.

c) Әлемдік, ішкі.

d) Әлемдік, жергілікті.

e) Дамыған, дамымаған.

7. Құнның еңбек теориясының тарихи трактовкасын ең алғаш кімдер жасады?

a) У.Петти, А.Смит

b) К Менгер

c) Дж.Кейнс

d) Ф.Кенэ

e) Дж.Гэлбрейт

8. Тауар өткізу сипатына қарай нарық бөлінеді:

a) Көтерме және бөлшек сауда.

b) Ресми және жасырын көленкелі.

c) Аймақтық және әлемдік.

d) Өндірістік және өндірістік емес.

e) Дамыған және дамымаған

9. Қандай пайдалы заттар тауар болып табылады?

a) Айырбасқа арналған.

b) Жеке тұтынуға өндірілген.

c) Табиғат сыйы.

d) Сыйлауға өндірілген.

e) Кез- келген өнім.

10. Нарық шаруашылығының негізгі субьектілері болып табылатындар:

a) Үй шаруашылығы, бизнес және үкімет

b) Өндіріс факторының иелері

c) Өндірістік және несие беруші капиталистер

d) Жалдамалы жұмысшылар, жер иелері

e) Кәсіподақ, мемлекеттік институттар.

$$23$$

1. Жоғарыда аталғандардың ішінде қайсысы нарық тетіктерінің құрылымдық элементтері болмайды?

a) Бұйрықтық (директивтік) жоспарлау

b) Бәсекелестік

c) Сұраныс

d) Ұсыныс

e) Баға.

2. Нарық экономикасында «қалай өндіру» мәселесі шешіледі:

a) Өндірушілердін ұмтылысы арқылы пайда алу және соған орай, өндіріс ұстанымын азайту

b) Сұраныс пен қозғалыс арқылы соңғы өнімге белгіленетін баға

c) Өндірісті мамандандыру негізінде

d) Өндіріс құралдарын экономикада кеңінен қолдану негізінде

e) Трансакциялық шығынды қысқарту негізінде

3. Жетілдірілген және монополиялық бәсекелестігі бар нарықтың жалпы шегі болады:

a) Нарықта көптеген сатып алушылар мен сатушылар операция жүргізеді

b) Бір текті тауарлар сатылады

c) Сараланған тауарлар сатылады

d) Жоғары технологиялық деңгейі бар

e) Әрбір фирма баға қағажуымен кездеседі.

4. Трансакциялық шығын - бұл:

a) Ақпарат іздеудегі, мәмілені әзірлеудегі, меншік құқығын қорғаудағы, нарықтағы ойланбаған істен болған шығындар

b) Өндіріс шығыны

c) Трансформациялық шығын

d) Жоспарлау шығыны

e) Тұрақты және үзілісті шығындар.

5. Нарық инфрақұрылымы дегенде не түсіндіріледі:

a) Тауар өндірушілердің тиімді қызметі үшін жалпы жағдайда қамтамасыз ететін, қызмет аясы мен әр түрлі ұйымдардың жүйесі

b) Өндірістің материалдық жағдайы

c) Өндірістің жалпы жағдайын қамтамасыз ететін, шаруашылық қызметінің саласы мен аясы

d) Қызмет аясы

e) Өндіріс құралдары

6. Нарық инфрақұрылымының элементтері болып табылатындар:

a) Тауарлық және қор биржалары, еңбек биржасы, сауда үйлері

b) Әкімшіліктер, соттар, прокуратура

c) Зауыт пен фабрикалар

d) Өндірістің материалдық жағдайы

e) Адамның өмірлік қызметінің жағдайы.

7. Нарықтық экономика жағдайындағы тауар өндірушілер арасындағы байланыстардың негізгі нысаны болып табылатындар:

a) Шарттар жүйесі

b) Жоспарлы байланыс

c) Тікелей қоғамдық қатынастар

d) Баспа- бас айырбас байланысы

e) Телеграфтық байланыс.

8. Экономикалық либерализм тұжырымдамасының қорғаушылары болып табылатындар:

a) Л. Мизес пен Ф. Хайек

b) М. Фридмен

c) Дж. М. Кейнс

d) А. Маршалл, Дж. Хикс

e) Р. Аллен

9. Егер қандай да бір салада бірнеше фирма рыноктың басым бөлігін бақыласа, онда мынадай бәсеке орнайды:

a) Олигополия

b) Монополия

c) Монопсония

d) Жетілген бәсеке

e) Жетілмеген бәсеке

10. «Еңбек бөлінісі» терминінен не түсінесіз?

a) Өндірушілердің белгілі бір функцияларды атқаруға мамандануы

b) Еңбек нәтижелерін оған қатысушылар арасында бөлу

c) Халықаралық экономикалық қатынас

d) Еңбек қабілеттілігін пайдалану

e) Мамандану

$$24$$

1. Монополия – бұл:

a) Нарықта жеке өндіруші телекоммуникациялық қызмет көрсетеді

b) Көптеген фермерлер бірдей бағамен ақтүйнек ұсынады

c) Нарықта бірнеше өндірушілер қызмет көрсетеді, оның әрқайсысы салыстырмалы бағада фирмалық аяқ- киім ұсынады

d) Бірнеше үлкен фирмалар автомобильдік шина нарығында қызмет етеді

e) Көмір өндіретін жабдықты жалғыз сатып алушы бар

2. Баға дискриминациясы – бұл:

a) Бірдей өнімді түрлі сатып алушыларға түрлі бағада сату

b) Еңбек төлем ақысына ұлтына немесе жынысына қарай төлеудің айырмашылығы

c) Тұтыну тауарларының бағасының осуі, жалпы еңбеккерлердің қаналуы

d) Жоғары сапалы тауардың бағасының көтерілуі

e) Бірдей емес өнімдерді түрлі сатып алушыларға бірдей бағада сату

3. Қандайда бір өнімді бір ғана фирма сатып алатын экономикалық жағдай қалай аталады?

a) Монопсония

b) Монополия

c) Олигополия

d) Дуополия

e) Олигопсония

4. Нарықтың баға тепе- теңдігі:

a) Сұраныспен ұсыныстың біркелкі тұрақтануы

b) Сұранысқа байланысты біркелкі тұрақтануы

c) Ұсынымға байланыста біркелкі тұрақтануы

d) Мемлекеттің сұранысы мен ұсынымының тұрақтануы

e) Мемлекетке байланысты біркелкі тұрақтануы

5. Бәсеке ұғымының анықтамасына жатпайтын– бұл:

a) Нарықта өндірушілер арасындағы келісімі.

b) Өндірушілер арасындағы барынша көбірек пайда табу үшін күрес

c) Тауарды барынша төмен бағамен сатып алуға тұтынушылардың күресі

d) Белгілі бір істе артық нәтижеге жету үшін жарыс

e) Қызмет етіп жатқан экономикалық субъектілердің мінез- құлқын белгілейтін нормалар мен ережелер жүйесі

6. Біркелкі өнімді әртүрлі сатып алушыларға, әртүрлі бағамен сату дегеніміз – ол:

a) Баға дискриминациясы

b) Ғылыми - техникалық сайыс

c) Бағалық емес дискриминация

d) Өндірістік сайыс

e) Дотация

7. Біркелкі өнім шығаратын көптеген майда фирмалардың болуы мынаны білдіреді:

a) Жетілген бәсекеге

b) Жетілмеген бәсекеге

c) Монополистік бәсекеге

d) Олигополияға

e) Монопсонияға

8. Сұраныс функциясы дегеніміз:

a) Заттың бағасы мен табыстың арасындағы өзара байланыс

b) Заттың көлемі мен өндірістік факторладың арасындағы қатынас

c) Әртүрлі факторлар арасындағы қатынас

d) Техника- технологиялық қатынастар

e) Өндірістік қатынастар

9. Сұраныс заңы бойынша:

a) Тауарлардың бағасы арзандаған сайын осы тауарға деген тұтынушылардың сатып алу ынтасы арта түседі.

b) Тауарларға деген сұраныс ұсынысқа тәуелді

c) Тауардың бағасы тұтынушылрдың табысына байланысты

d) Тауардың бағасы өскен сайын оның сатуға дайындаған саны да молаяды және де керісінше

e) Баға мен сатылатын тауар санының арасындағы тікелей қатынас болады

10. Қай ұғым адамдардың белгілі бір нәрсег е төлем төлеуге деген мүмкіндігі мен тілегін білдіреді?

a) Сұраныс

b) Тұтыну

c) Қажеттілік

d) Тілек

e) Ұсыныс

$$25$$

1. Тек екі товар жеткізіп берушісі бар нарықтық құрылымның типі- ол:

a) Дуополия

b) Монополия

c) Олигополия

d) Монопсония

e) Монополиялық бәсеке

2. Нақты игілікке нарықтық сұраныс мынаған байланысты:

a) Тұтынушылардың табысына

b) Ұсынысқа

c) Тұтынушыға

d) Икемділікке

e) Бағаларына

3. Жетілген бәсеке мынадай жағдайда мүмкін:

a) Көп фирмалар шығаратын тауарлар стандартталған

b) Салада әртүрлі өнім шығаратын көптеген тауар шығарушылар жұмыс істейді

c) Шығарылған өнімді сатып алатын тек бір ғана сатып алушы бар

d) Белгілі бір өнімді шығаратын тек бір ғана өндіруші бар

e) Сатушылар мен сатып алушылардың рынок туралы информациясы шектелген

4. Мыналар табиғи монополияны мысалы бола алады:

a) «Газпром»

b) «Дженерал Моторс»

c) «Адидас» фирмасы

d) «Дока хлеб»

e) «Пепси Кола» концерні

5. Монополия дегеніміз нарықтық құрылым, онда:

a) Салаға енуде жеңуге келмейтін тосқауылдар бар

b) Тек бір ғана сатып алушы бар

c) Азырақ бір- бірімен бәсекелес өндірушілердің болуы

d) Өндіріс туралы толық информация

e) Өнімнің бағасы нарықта белгіленеді

6. Көптеген нақты нарықтарды жиірек сипаттайтын нарықтың қандай модельдері?

a) Олигополия мен монополиялық бәсеке

b) Монопсония мен олигопсония

c) Монополиялық бәсеке мен жетілген бәсеке

d) Монопсония

e) Жетілген бәсеке мен монополия

7. Жекелеген тұтынушыға немесе фирмаға тән ерекше және немесе өндірістік қажеттіліктерді сипаттайтын сұранысты атаңыз:

a) Жеке сұраныс

b) Нарықтық сұраныс

c) Жасырын сұраныс

d) Икемді сұраныс

e) Күнделікті сұртаныс

8. Нарықтағы баға тепе-теңдігін айқындаушы:

a) Сұраныс пен ұсыныстың қиылысуы

b) Баға және бәсекенің қиылысуы

c) Тұтыну және бөлу

d) Өндіру және тұтыну

e) Бөлу және айырбастау

9. «Бәсеке» сөзінің түсінігі:

a) Қақтығысу

b) Теңдік

c) Кәсіпкер пайдасы

d) Теңсіздік

e) Тауарлар арасындағы сапалық

10. Нарықтағы ұсынысты анықтау үшін:

a) Белгілі бір бағаға сәйкес келетін жеке ұсыныстардың көлемін қосамыз

b) Теңдестік бағасы сәйкес келетін ұсыныс көлемін табамыз

c) Белгілі бір ұсыныс көлеміне сәйкес келетін бағаларды қосамыз

d) Кез келген өндірушінің ең көп ұсыныс көлемін табамыз

e) Белгілі бір сұраныс көлеміне сәйкес келетін бағаларды қосамыз

$$26$$

1. Нарықтағы теңсіздік баға дегеніміз:

a) Нарықтағы ұсыныс көлемі мен сұраныс көлемін теңестіреті баға

b) Кез келген тұтынушының белглі бір тауар алу үшін төлей алатын бағасы

c) Үкімет тарапынан белгіленетін баға

d) Сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен аз болса

e) Ұсыныс көлемі сұраныс көлемінен көп болса

2. Тауар ұсынысы икемсіз болған жағдайда оған деген ұсыныс азаяды делік, сонда сатушының жалпы түсімі:

a) Азаяды

b) Көбейеді

c) Егер сұраныс икемді болса ғана азаяды

d) Егер сұраныс икемсіз болса ғана азаяды

e) Өзгермейді

3. Ұсыныс көлеміне әсер ететін басты фактор:

a) Шығындар

b) Кірістер

c) Пайда

d) Жалақы

e) Баға

4. Ұсынысқа әсер ететін бағалық факторлар:

a) Тауардың бағасы

b) Ресурстар бағасы

c) Технология

d) Салықтар және дотациялар

e) Басқа тауарлардың бағасы

5. Нарықтың ортада тауарлар тапшылығы болу үшін:

a) Тауарларға деген сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен аз болуы қажет

b) Тауарды сату бағасы теңсіздік бағасынан төмен болуы қажет

c) Тауар сату бағасы теңсіздік бағасынан жоғары болуы қажет

d) Тауарға сұраныстың болмауы

e) Тауарға деген ұсыныс көлемі сұраныс көлемінен аз болуы қажет

6. Сұраныс заңы қандай қатынасты көрсетеді?

a) Сатып алынатын тауар мөлшерінің олардың бағасына тікелей қатынасты.

b) Сатып алынатын тауар мөлшерімен олардың бағасының арасындағы кері байланысты қатынасты.

c) Бағаның тауар сапасына тікелей қатынасы.

d) Ұсынылатын тауар көлемінің олардың бағасына кері қатынасты

e) Бағаның ұсынылатын тауар мөлшеріне тікелей қатынасы.

7.Технологияның жетілдіруі жылжытады:

a) Ұсыныс қисығын жоғары және оңға.

b) Сұраныс қисығын солға және төмен.

c) Сұраныс қисығын жоғары және оңға.

d) Ұсыныс қисығын солға және төмен.

e) Сұраныс пен ұсыныс қисығын жылжуына әсер етпейді.

8. Егер тауар бағасы 1,5$-дан 2$-ға өсіп, сұраныс көлемі 1000 бірліктен 900 бірлікке кемісе, онда баға икемділігінің коэфициенті мынаған тең:

a) 0,33

b) 2,71

c) 0,37

d) 3,0

e) 1,5

9. Экономикадағы сұраныс – бұл:

a) Сатып алушылардың төлем қабілеті бар қажеттілігі.

b) Адамдар сатып алу мүмкіндігі бар немесе жоқ болуына қарамастан иемденгісі келетін тауарлар саны.

c) Тұтынушылардың сатып алу дайындығы бар тауарлар саны мен оның бағасының арасындағы байланыс.

d) Өндірушілердің саудаға белгілі бір бағамен ұсынатын тауарлар мөлшері

e) Сатып алушылар тек табыс өскенде ғана сатып ала алатын тауарлар мөлшері.

10. Бірін- бірі алмастыратын тауарлар – бұл:

a) Бірінші тауар бағасының көтерілуі екінші тауар сұранысының төмендеуіне әкелетін тауарлар.

b) Бірінші қажеттіліктегі тауарлар.

c) Байлық заттары.

d) Бірінші тауар бағасының көтерілуі екінші тауар сұранысының өсуіне әкелетін тауарлар.

e) Бір -біріне тәуелсіз тауарлар.

$$27$$

1. Сұраныстың табыстық икемділігі мынадай теңсіздікпен 0<Е<1 көрсетілген. Бұл қандай тауарларға сәйкес келеді?

a) Бірінші қажеттіліктегі тауарлар

b) Икемді

c) Байлық заттары

d) Төмен сапалы

e) Бірлікті икемді

2. Егер тауар бағасы сұраныс пен ұсыныс қисығының қиылысу нүктесінен төмен болса, онда қандай жағдай туады?

a) Тапшылық.

b) Артық өндіріс.

c) Жұмыссыздықтың өсуі.

d) Салықтың төмендеуі.

e) Инфляцияның төмендеуі.

3. Табыс икемділік коэфициентінің қай мағынасы байлық заттарына сәйкес келеді?

a) 0 ден төмен.

b) 0 ден жоғары, 1 ден төмен.

c) 1 ден жоғары.

d) 1-ге тең.

e) 0-ге тең.

4. Нарықта артық өнім пайда болады, егер:

a) Ұсыныс сұраныстан артық болса.

b) Ұсыныс өссе.

c) Сұраныс ұсынысқа тең болса.

d) Сұраныс ұсыныстан артық болса.

e) Сұраныс төмендесе.

5. Егер орманға деген сұраныс көлемі өссе, онда шегеге сұраныс өседі. Егер орманға сұраныс төмендесе, шегеге де сұраныс төмендейді. Экономистер былай айтушы еді, орман мен шеге:

a) Бірін- бірі толықтыратын тауарлар.

b) Бірін- бірі алмастыратын тауарлар.

c) Байланыссыз тауарлар

d) Икемді тауарлар.

e) Икемсіз тауарлар.

6. Қай термин адамның бір нәрсеге деген төлем қабілеті мен қажеттілігін білдіреді?

a) Сұраныс.

b) Қажеттілік.

c) Міндеттілік.

d) Тілек.

e) Ұсыныс.

7. Егер екі тауар бірін-бірі алмастыратын болса, онда біріншісінің бағасының өсуі әкеледі:

a) Екінші тауарға сұраныс өседі

b) Екінші тауарға сұраныс төмендейді

c) Екінші тауардың ұсынысы өседі.

d) Екінші тауардың ұсынысы қысқарады.

e) Ұсыныс пен сұраныстың тепе-теңдігі пайда болады.

8. Икемсіз сұраныс білдіреді- бағаның :

a) 1%-ке өсуі сұраныс көлемінің 1% тен аз төмендеуіне әкеледі.

b) 1%-ке өсуі сұраныс көлемінің 1% тен артық азаюына әкеледі.

c) Қандай да болсын өзгеруі жалпы табыстың өзгеруіне әкелмейді.

d) 1%-ке өсуі сұраныстың көлеміне әсер етпейді

e) 2%-ке өсуі сұраныс көлемінің 2% тен артық азаюына әкеледі.

9. Ұсыныс заңы дегеніміз:

a) Баға өскен сайын, ұсыныс көлемі өседі

b) Баға төмендеген сайын, сұраныс көлемі өседі.

c) Баға өскен болған сайын, сұраныс көлемі өседі

d) Баға өскен сайын, ұсынылған тауар көлемі азаяды.

e) Сұраныс көлемі ұсыныс көлеміне тең, сұраныс бағасы ұсыныс бағасына тең.

10. Егер сұраныс төмендесе, онда сұраныс қисығы жылжиды:

a) Төмен және солға.

b) Сағат тілі бойынша.

c) Сағат тіліне қарсы.

d) Оңға және жоғары.

e) Мүлдем жылжымайды.

$$28$$

1. Қайсысы сұраныстың бағасыз факторларына жатпайды?

a) Шикізат бағасы

b) Тұтынушылардың күтуі.

c) Нарықтағы сатып алушылардың саны.

d) Табыс көлемі.

e) Тұтынушылардың талғамы мен өз еркі.

2. Тауар мен қызмет нарығы тепе-теңдік жағдайында болады, егер:

a) Ұсыныс көлемі сұраныс көлемі тең болса.

b) Баға шығын мен табысқа тең болса

c) Технология деңгейі біртіндеп өзгерсе.

d) Шығын табысқа тең болса.

e) Сұраныс көлемі ұсыныс көлеміне тең болса, сұраныс бағасы ұсыныс бағасына тең болса.

3. Тауарды сапасыз деуге болады:

a) Сұраныстың табыстық икемділігі 1-ге тең болса.

b) Сұраныстың баға икемділігі 4-ке тең болса.

c) Сұраныстың қиылысқан икемділігі- 2-ге тең болса.

d) Сұраныстың табыстық икемділігі 1,3- ке тең болса.

e) Қиылысқан икемділік 1,4-ке тең болса

4. Қандай тауар икемді сұраныстың сипаттамасына жатпайды?

a) Баға икемділігінің коэфициенті 1-ден кем болады.

b) Сатушының жалпы табысы қысқарып, баға өседі.

c) Сатып алушылар бағаның өзгеруін тез қабылдайды.

d) Сұраныс көлемінің өзгеруі баға өзгеруінен жоғары болады.

e) Сатушының жалпы табысы өседі, егер баға төмендесе.

5. Монополия- бұл:

a) Бір фирмадан тұратын сала

b) Олигополия

c) Нақты баламаның болуы, өнімнің жақын айырбастаушысы бар

d) Салаға кіруге кедергі жоқ

e) Бірнеше ірі фирмалар билік жүргізетін сала

6. Сұраныс пен ұсыныс қандай нарықта қалыптастыру ролінде болады?

a) Тауарлы нарықта.

b) Ресурстар нарығында.

c) Валюта нарығында.

d) Құнды қағаздар нарығында.

e) Кез келген нарықта.

7. Сұраныстың бағалық икемділігінің коэффиценті тең болады: