Азақстандағы халық ағарту ісі

«Қазақ» газетінде басылған «Тағы соғыс» мақаласының авторы: Ә. Бөкейханов.

1907-12жж. Қазақстанға қоныстандырылған адам саны – 2млн 400мың.

1917ж-ға қарай қазақтардан тартып алынған жер көлемі – 45млн-нан астам.

1913ж. «Қазақ ұлтының өмір сүруінің өзі проблемаға айналды» деп жазған – А.Байтұрсынов.

«1899 жылдан кейін қазақтар мен орыстар арасындағы жанжалдар өмірінің сипатты белгісіне айналды» деп жазған – Т.Рысқұлов.

1914-18жж. Ресей үшін Қазақстанның шикізат көзі ретіндегі байланысы күшейді: І Дүниежүзілік соғысқа байланысты.

1916ж. ұлт-азаттық көтерілістің басты себебі:19-43жас аралығындағы адамдарды қара жұмысқа алу (25 маусым).

Түркістан мен Дала өлкесінен алу көзделді – 500мың адам.

1916ж. 23 тамызда үстемтап өкілдерін жұмыстан босату туралы жарлық шығарған – Куропаткин.

1916ж. қозғалыстың ірі орталығы –Жетісу.

1916ж.тамызда көтерілісшілер басып алған жәрмеңке -Қарқара.

1916ж. Торғай уезінде хан етіп сайланған – Ә.Жанбосынов.

Ырғыз, Торғай уездерінде хан етіп сайланған адам саны – 9.

Көтеріліс сардарбегі – А. Иманов.

Торғайды 15мың жауынгермен қоршаған –Иманов.

Имановтың серігі, мерген – Кейкі батыр.

Торғай көтірілісінің ерекшелігі – бір орталыққа бағындырылып, басқарылудың тәртіпке келтірілуімен.

Көтерілістің сипаты – отаршылдыққа қарсы.

1916ж.жазалау нәтижесінде қазақтар саны кеміді – жарты млн-ға жуық.

1916ж. Жетісудан Қытайға ауып кетуге мәжбүр болған –238мың (екі жүз отыз сегіз мың).

«Тыңдаңыздар, қан төкпеңіздер» деп жазғандар: Байтұрсынов, Бөкейханов, Дулатов.

Жетісуда орыс шаруаларының ішінен Қарқар ошағын ұйымдастырушылардың бірі –Е.Курев

Верный уезі Жайымтал болысының ханы болып сайланған – Б. Әшекеев.

Боралдайда дарға асып өлтірілген – Әшекеев.

Қарқарадағы көтеріліс жетекшілерінің бірі – Ж. Мәмбетов.

1916ж. Түркістан өлкесінің генерал-губернаторы болып сайланған – Куропаткин.

Жергілікті казактардан жазалаушы отряд құрған – Фольбаум.

1916ж.оқиғалар қарсаңында енгізілген жаңа салық түрі – соғыс салығы.

1917ж.27 ақпандағы революцияның сипаты – буржуазиялық-демократиялық (монархия құлатылды).

Уақытша үкіметтің Ресей жерінде ұлттық келісім орнатуға бағытталған шешімінің бірі – 1917ж.20наурыздағы азаматтардың дін ұстануына, ұлтқа жататындығына байланысты құқықтарын шектеуді жою туралы шешім.

1917ж. «Қара жұмысшылар одағы» құрылған қала – Верный.

«Солдаттардың орыс-мұсылман ұйымы» - Сергиопольде.

«Жас арбакештер одағы» құрылған қала – Петропавлда.

«Қазақ жастарының революцияшыл одағы» - Әулиеата мен Меркеде.

«Жас қазақ» ұйымы – Ақмолада.

Кадеттер ұйымының Семейде шығарған газеті - «Свободная речь».

Түркістан автономиясының орталығы –Қоқан (Шоқай) (ислам).

Ххғ.басында ұлттық сананы оятушы, кадет партиясыеың мүшесі болған –Ә. Бөкейханов.

Түркістан федералистер партиясы құрылды – 1917ж.

Қоқон қаласында федералистер партиясы құрылды – 1917ж.

IV съезді ашқан – М. Шоқай.

1917ж.30қарашада мұсылмандар манифесі өткен қала – Қоқан.

1917ж. 21-26желтоқсанда жалпы қазақ съезі өткен қала – Орынбор.

Алашорда төрағасы – Ә. Бөкейханов.(«Қазақ» газетінде жарияланды, 10 бөлімнен тұрды).

Кеңестер билігі алғаш орнаған қала – Перовск (Қазан).

Жетісу облысындағы Кеңес өкіметі жеңді – 1918ж.наурыз.

1917ж. Кеңес үкіметіне қарсы біріккен күштер – Ақ гвардияшылар мен Алашорда.

1918жсәуірде Ташкентте құрылған Түрк.АКСР-ң құрамына кірген облыстар: Жетісу, Сырдария.

1917ж.басталған ҚазАКСР-н құру жөніндегі жұмыстың уақытша тоқтап қалу себебі – Азамат соғысының басталуы.

1917-18жж.қазақ, орыс, ұйғыр еңбекшілері арасындағы қатынастарды жақсартуға үлес қосқан –Розыбакиев.

Кеңес үкіметінің кедейлерге қайтарып берген жер көлемі – 3,5млн десятина.

Оралда, Петропавлда кеңес өкіметі орнады –1918ж.қаңтар.

Семейде кеңес өкіметі орнады –1918ж.қаңтар.

Орынборда кеңестердің Торғай облыстық І съезі қызыл армия бөлімдерін құру туралы шешім –1918ж.наурыз-сәуір.

Ақмола уездік съезінің Алашорда автономиясының теріске шығарған қаулысы – 1918ж.наурыз.

Азамат соғысы – 1918-20жж.

Азамат соғысы –ол мемлекет ішінде билік үшін соғыс (Ақтар vs Қызылдар).

Азамат соғысында ақгвардияшылармен бір топта болған –Алашорда.

Ақгвардияшыларға көмек ретінде Иран мен Каспий өңіріне енген әскер – Ағылшын әскері.

1918ж.маусымда атаман Дутов басып алған қала – Орынбор.

1920ж.қарай Қазақ әскери Комиссариаты құрған әскери бөлімшелер саны –37.

Азамат соғысы жылдары Кеңарал болысында партизан жұмысын ұйымдастырушы – Ө.Ыбыраев.

Колчак әскерін талқандау жүктелген Шығыс майданның Оңтүстік тобының қолбасшысы – Фрунзе.

1920ж.наурызда Семей обл.сол-нің ақгвардияшылардан азат етілуі нәтижесінде жойылған майдан – Жетісу майданы.

1920-21жж.өлкедегі еңбек армиясы қатарында болған адамдар саны – 6мыңға жуық.

Қарағандыда көмір өндіру қысқарды –5 есеге (8млн).

Қазақ өлкесін басқару жөніндегі комитет құрылды – 1919ж. 10шілде (Пестковский).

Қазревком органы болған баспасөз – «Ұшқын» газеті.

«Алашорда» үкіметі таратылды – 1920ж.9наурыз.

ҚазАКСР-і жарияланды – Орынборда (астанасы).

ҚазАКСР-н құру туралы декрет шықты – 1920ж.20тамыз.

ҚазАКСР Орталық Атқару Комитетінің алғашқы төрағасы – С. Мендешев.

Байтұрсынов пен Сералин Қазақстанға қосу қажет деп дәлелдеген аймақ – Қостанай.

Қазақ жерлерін біріктіруде Қазақстан мүддесін жақтаған – Ленин.

Азамат соғысы жылдары мемлекетке 6млн пұт астық тапсырған уезд – Қостанай.

1926ж. Қазақстандағы қазақ халқының үлес салмағы –61,3%.

1926ж. ҚазАКСР-ң халық саны – 5млн 230мың.

1924ж. ҚазАКСР-ң астанасы көшірілген қала – Қызылорда.

1921ж. Қазақстан комсомолының І съезі өткен қала – Орынбор (Ғ. Мұратбаев).

Әйелдер қозғалысының көрнекті қайраткерлері – Оразбаева, Құлжанова.

«Қырғыз(қазақ) тілінде іс жүргізуді енгізу туралы» декрет –1923ж.

1922ж. Батыс Қазақстанда ашаршылыққа ұшырағандар мөлшері –82 пайыз.

1921ж. «Нақты ет салығы туралы» декрет блйынша жартылай көшпелі қазақ шаруалары – ет салығынан босатылды.

1921ж. Құрылған - «Қосшы одағы», 1930ж-дан кейін - «Кедей одағы».

Ақшалай салық енгізілді – 1924ж.

Салық негізінен көп салынған – кулактар мен байларға.

1925-33жж.елді басқарған –Голощекин.

Қазақстанды индустрияландыру басталды – табиғи байлықтарды зерттеуден.

Орал-Ембі мұнайлы ауданын зерттеген академикГубкин «Бұл кен орны мұнайға аса бай» деген.

Түрксібте еңбек еткен адамдар саны – 100мың.

Түрксіб пайдалануға берілді – 1931ж. (1933ж.).

«Қазақстан отар болып келді, солай болып қалды» деп айтқан – Сәдуақасов.

Голощекин ұсынған идея - «Кіші Қазан».

Түрксіб жалғастырды –Орта Азия мен Сібірді.

Орталық Қазақстанда шикізат байлықтарын зерттеген геологтар тобының жетекшісі - Курнаков.